Nieuwjaarsgroet en nieuwsbrief december 2024

Een gelukkig en gezond 2025 gewenst! We hopen dat je fijne feestdagen hebt gehad en vol energie het nieuwe jaar bent begonnen. Bij GrienLinks kijken we uit naar alles wat dit jaar ons brengt, en we willen graag enkele dingen met je delen waar we de afgelopen weken mee bezig zijn geweest.

In december hebben we gepleit voor meer transparantie rondom de Noordelijke Ontwikkelingsmaatschappij (NOM) en benadrukt hoe belangrijk het is om aandacht te hebben voor ons waardevolle Fryske MBO-onderwijs. We hebben ook gevraagd om duidelijker taalgebruik in beleidsstukken, omdat beleid begrijpelijk moet zijn voor iedereen.

Daarnaast blijven we ons inzetten voor duidelijke communicatie, zoals bij de Beleidsbrief Landbouw, en voor maatwerk in leerlingenvervoer in Noordoost-Fryslân. Over stikstof hebben we aandacht gevraagd voor natuurherstel en de ondersteuning van PAS-melders, samen met andere partijen.

De komende weken gaan we door met onze focus op duurzame oplossingen voor mijnbouw, het bespreekbaar maken van ondermijning en jeugdcriminaliteit, en meer. Wil je hier meer over horen? Kom dan op 17 januari naar ons Politiek Café, waar Tweede Kamerlid Songül Mutluer het gesprek aangaat over deze onderwerpen.

Doe mee! Zoals je kunt lezen, kunnen we je steun goed gebruiken… Je vindt meer informatie over ons en onze activiteiten op de website of op facebooktwitter en  instagram. Voor contact met de fractie: grienlinks@fryslan.frl 0582925805.

Word lid

Verder lezen

Friese Staten bespreken ruimte voor defensie

Tijdens de Statenvergadering op 18 december 2024 stond een voorstel van BBB, ChristenUnie, JA21, Statenlid Jonker en PBF centraal over het vinden van ruimte in Fryslân voor defensieactiviteiten. Het voorstel vraagt aandacht voor een zorgvuldige locatiekeuze, rekening houdend met omwonenden en andere maatschappelijke belangen. Het voorstel erkent de noodzaak om defensie te versterken in het licht van de internationale veiligheidssituatie. Ze roept op om locaties te kiezen waar de impact voor omwonenden en natuur het kleinst is, en benadrukt het belang van goede communicatie met betrokkenen. De Kollumerwaard en de omgeving van Lemmer/Bantega zijn in beeld voor respectievelijk een munitiedepot en een oefenterrein voor explosieven. Beide opties zouden grote gevolgen hebben voor bewoners en landbouw.

Reactie van GrienLinks
GrienLinks stond verdeeld in de stemming over deze motie. Enerzijds onderschrijft de partij de noodzaak van defensie-investeringen, anderzijds is er zorg over de impact op de Friese leefomgeving. Statenlid Charda verwoordde het standpunt:

“Het is een ingewikkeld onderwerp. Onze pacifistische idealen spelen mee, maar we begrijpen ook de noodzaak. Daarbij is het cruciaal dat inwoners en omgeving in samenspraak betrokken worden.”

GrienLinks liet haar leden vrij om individueel te stemmen, gezien de uiteenlopende perspectieven binnen de fractie.

Brede discussie
Tijdens de vergadering kwamen ook andere partijen aan het woord. Het CDA vroeg aandacht voor de impact op agrariërs, terwijl de PvdA pleitte voor evenredigheid en toekomstperspectieven. De VVD riep op tot aanpassingen voor breder draagvlak, en de Partij voor de Dieren stelde zich principieel tegen de motie op vanuit een pacifistisch standpunt.

Stemresultaat
De motie werd uiteindelijk aangenomen met een grote meerderheid, slechts drie statenleden stemden tegen. Voor GrienLinks biedt dit stof tot nadenken over hoe de partij zich blijft positioneren in complexe dossiers zoals deze.

Schriftelijke vragen over leerlingenvervoer: proef ingetrokken na kritiek

Statenlid Elsa van der Hoek heeft recent schriftelijke vragen ingediend over een geplande proef in het leerlingenvervoer in Noordoost-Fryslân. De proef, waarbij kwetsbare kinderen vanaf centrale opstapplaatsen in grotere bussen zouden worden vervoerd, leidde tot zorgen bij ouders. Met de vragen stelde Elsa deze kwestie aan de kaak en vroeg om meer aandacht voor de veiligheid van de kinderen.

Belang van kinderen voorop
Het plan van Jobinder om vanaf januari 2025 over te schakelen op grotere bussen met centrale opstapplaatsen veroorzaakte onrust. Ouders wezen op problemen zoals langere reistijden, onvoldoende begeleiding en een gebrek aan maatwerk. Dit zou een negatieve impact hebben op de veiligheid en het welzijn van kwetsbare kinderen. De Kinderombudsvrouw heeft richtlijnen opgesteld die benadrukken dat maatwerk en kindbelang prioriteit moeten krijgen, iets waar deze proef niet aan leek te voldoen.
GrienLinks, samen met andere partijen, ondersteunde de bezwaren. De schriftelijke vragen vroegen onder andere of de provincie bereid was de belangen van deze kinderen te behartigen en in gesprek te gaan met Jobinder.

Jobinder komt tegemoet
Op 17 december, één dag voor de Statenvergadering, kondigde Jobinder aan het plan in te trekken. In een persbericht stelde het bestuur dat de routes met opstapplaatsen niet doorgaan. Ze werken nu aan een tijdelijke oplossing waarbij de huidige manier van vervoer wordt gehandhaafd.

Tijdens de vergadering benadrukte GrienLinks het belang van blijvende aandacht voor het leerlingenvervoer. Elsa stelde voor om een bijeenkomst te organiseren waarin Jobinder verdere toelichting kan geven en de voortgang kan bespreken. De SP sloot zich hierbij aan en vroeg specifiek naar de tussentijdse rapportage en de gevolgen voor toekomstige aanbestedingen. Hoewel de provincie niet direct verantwoordelijk is voor het leerlingenvervoer, gaf het college aan betrokken te zijn via het bestuur van Jobinder en bereid te zijn vragen door te sturen naar de uitvoeringsorganisatie.

Blik vooruit
GrienLinks blijft zich inzetten voor inclusief en toegankelijk leerlingenvervoer. Hoewel de proef nu van tafel is, blijft de partij de ontwikkelingen volgen, met een scherp oog voor de belangen van kwetsbare kinderen en hun ouders.

Schriftelijke vragen over uitvoeringsprogramma stikstof (en meer!)

GrienLinks maken zich samen met de fracties van de PvdA, PvdD, D66, en SP zorgen over de gevolgen van het schrappen van het Fryske Programma Landelijk Gebied (FPLG) en de uitvoering van het UitvoeringsProgramma Stikstof (UPS). Met het behalen van de doelstellingen van het UPS kan de staat van de natuur in stikstofgevoelige natuur worden verbeterd.

Jochem benadrukt dat; “Jarenlang is veel te weinig gedaan om de stikstofproblematiek aan te pakken. Dat werd de hoogste rechter in ons land, de Raad van State, in 2019 te veel en heeft aangegeven dat de Nederlandse stikstof aanpak niet deugt . Er moet eindelijk wat gaan gebeuren en er moeten nu echte maatregelen worden genomen om de natuur in onze mooiste natuurgebieden te verbeteren. Pas als dat gebeurd is kan de problematiek rond de vergunningverlening aan PAS-melders worden aangepakt en kunnen onze sectoren, zoals bijvoorbeeld de bouw, weer makkelijker op gang worden gebracht. Maar ookstikstof PAS-melders zijn het slachtoffer geworden van de lobby van de grote machtige landbouwbedrijven in Den Haag.”

Het vorige college van Gedeputeerde Staten, bestaande uit CDA, VVD, FNP en PvdA, stelde een uitvoeringsprogramma op dat door Provinciale Staten is vastgesteld. Daarin staan duidelijke doelstellingen om wat aan de stikstofproblemen te doen en deze doelstellingen gelden nog steeds. De financiering daarvan is grotendeels afhankelijk van het Fryske Programma Landelijk Gebied (FPLG). Nu dat dit FPLG-programma door de huidige minister Wiersma van Landbouw grotendeels is geschrapt blijven PAS-melders en andere bedrijven in grote onzekerheid achter en gebeurt er onvoldoende om de staat van de natuur te verbeteren.

De doelstellingen van het UPS zijn door Provinciale Staten vastgesteld. Met deze schriftelijke vragen willen GrienLinks, PvdA, PvdD, D66 en SP meer duidelijkheid over wat het college van GS nu gaat doen en wat de consequenties zijn van het ontbreken van financiële middelen vanuit het rijk. Zeker nu minister Wiersma vorige week aangaf niet alle PAS-melders te kunnen helpen. Al met al is de vraag is of dit college überhaupt wel uitvoering wil geven aan de uitvoering van de uitspraak van de Raad van State.

Door GrienLinks mee ingediende schriftelijke vragen:
GrienLinks heeft samen met de SP, D66 en PvdD de schriftelijke vragen van de PvdA mee ingediend. De vragen gaan over de rol van de Provincie bij het behalen van de KRW-doelen

Tevens heeft GrienLinks de vragen van de PvdD mee ingediend. De schriftelijke vragen hebben betrekking op de afschot van damherten in het gebied van Oranjewoud-Katlijk e.o.

Ten slotte heeft GrienLinks samen met de SP de schriftelijke vragen van PvdD ingediend, waar er aandacht wordt gevraagd voor de verkeersveiligheid van dieren

Meer inzicht in de NOM en grutsk op ons Fryske MBO-onderwijs

Tijdens het agendapunt Strategisch Kader NOM (18-12-’24) voert Jochem namens GrienLinks en PvdA het woord.

“Het is positief dat er een strategisch kader voor de NOM is opgesteld. De Noordelijke Staten krijgen daarmee inzicht in welke rol de NOM speelt en hoe welke keuzes gemaakt worden, want als Staten is de NOM toch wat ongrijpbaar. En omdat er drie Staten over mogen mee praten is richting geven en controle moeilijk”.

Meer inzicht in de uitvoering van de NOM
Vanuit deze Staten zijn er eerder een aantal moties aangenomen die GrienLinks graag terug wil zien in het handelen van de NOM. Het is namelijk niet duidelijk op welke wijze de Staten daarover geïnformeerd wordt. Hierdoor kan PS haar controlerende taak niet of onvoldoende uitoefenen. Jochem geeft in zijn betoog aan, dat “deze vraag niet voortkomt uit wantrouwen, maar we zouden graag zien dat de relatie met bijvoorbeeld het beleid ten aanzien van onze omgeving zoals verwoord in het huidige RO beleid en de op te stellen POVI beter inzichtelijk gemaakt kan worden”. Daarom dient GrienLinks, samen met de PvdA, CU en Ja21 een motie ‘Meer Inzicht in de uitvoering van de NOM’ in. Om wensen en bedenkingen mogelijk te maken, dient GrienLinks samen met de PvdA een technisch amendement in. Controle op samenwerkingsverbanden is lastig en het past naar de mening van GrienLinks ook in de aanbeveling van de Noordelijke Rekenkamer van 22 mei 2023 om dit inzicht te kunnen geven.

In het debat geeft gedeputeerde Douwstra aan dat het college het amendement én de motie ontraden, in het PS-voorstel staat namelijk expliciet dat er geen wensen en bedenkingen mogelijk zijn. En mocht dit amendement door de PS worden omarmd, dan stelt het college zich op het standpunt dat de motie overbodig is. “Provinciale Staten wordt op de hoogte gehouden middels een rapportage, ook met betrekking tot toetsing aan het eigen beleid. Ook zal, zover als mogelijk, worden aangesloten bij de P&C-cyclus”, aldus gedeputeerde Douwstra. Jochem laat het er niet bij zitten en richt zich tot zijn college statenleden:

“PS, er wordt door het college over overbodigheid gesproken. In de stukken wordt geen enkele keer gesproken over de rol van de PS. Met deze motie beogen wij dat de PS beter wordt geïnformeerd, zodat wij als PS zijnde onze kader- en controlerende rol op een goede manier kunnen vervullen”.

Taalgebruik in beleidsstuk kan veel toegankelijker
“Met alle respect voor opstellers van dit strategisch kader, maar de toegankelijkheid kan beter”, aldus Jochem. “Het vele gebruik van Engelstalig management jargon is jammer en doet geen recht aan de Noord-Nederlandse nuchtere cultuur en de wens invulling te geven aan onze Fryske taal en de noordelijke dialecten”. Jochem roept de gedeputeerde dan ook op in de volgende versie meer aandacht te schenken aan toegankelijk taalgebruik. Gedeputeerde Douwstra herkende en erkende dit punt. Ook het college van GS viel dit aspect op en heeft dit punt in de gesprekken al aangegeven bij de directie.

Grutsk op ons MBO-onderwijs
In het Strategisch Kader NOM 2025-2028 wordt terecht (!) aandacht gevraagd voor de relatie met het onderwijs. De fractie van GrienLinks heeft hierover een aantal vragen, omdat in dit strategisch kader de inzet op talent expliciet wordt uitgesloten. En dit terwijl juist onze ondernemers en MKB op zoek zijn naar talent. Jochem geeft in pleidooi aan dat het strategisch kader “vooral gericht wordt op het hoger onderwijs. Echter, in Fryslân zijn we juist gezegend met hoogwaardig middelbaar beroepsonderwijs”.

In de eerdere commissie van 4 december jl. heeft GrienLinks dit belangrijke punt ook aangedragen. Daarom vraagt Jochem nu een duidelijke toezegging van de gedeputeerde Douwstra om voor Fryslân de expliciet de relatie met het middelbaar beroepsonderwijs vast te leggen en deze alsnog te verwerken in de tekst van het Strategisch Kader NOM. In het antwoord geeft gedeputeerde Douwstra aan dat in het gesprekje met Jochem en de directrice van de NOM, na de commissie van 4 december jl., dit punt ook naar voren is gekomen. De gedeputeerde heeft toen ook toegezegd dat een extra alinea wordt toegevoegd, waarin meer aandacht wordt besteed aan het (Fryske) MBO-onderwijs. Grutsk!

De NOM en Nedmag
GrienLinks dient de motie van FNP mee in bij dit agendapunttijdens de Statenvergadering. Het onderwerp is de strategische toekomst van de NOM (Noordelijke Ontwikkelingsmaatschappij) en specifiek hun aandeelhouderschap in Nedmag, een mijnbouwbedrijf in Veendam. De milieu- en economische implicaties van de activiteiten van Nedmag zijn zorgelijk terwijl de Nom het doel heeft niet meer dan 10 jaar aandeelhouder te zijn (revolverend fonds).

Het mijnbouwbedrijf staat notorisch bekend om haar negatieve milieueffecten, waaronder lozingen van giftige stoffen zoals kwik, lood, kobalt en cadmium, met schade aan de Dollard en UNESCO Werelderfgoed Waddenzee. Evenals veroorzaker van bodemdalingsproblemen door magnesiumzoutwinning, die infrastructuur en waterhuishouding in de regio beschadigen. De noodzaak voor duurzame bedrijfsvoering (zoals PS heeft vastgesteld in de Fryske Beliedsbrief Ekonomy 2025-2028) economische en adequate schadecompensatie voordat de NOM haar investeringen beëindigt.

Stemming
Bij de stemming wordt ons amendement ‘wel wensen en bedenkingen’ unaniem aangenomen. De motie over inzicht in de uitvoering van de NOM kan nu ook in stemming worden gebracht, en heeft het met nipte meerderheid gehaald!

Voor (22): GrienLinks, PvdA, CU, SP, PvdD, D66, FNP, Ja21, Steatelid Jonker en Steatelid Van Dijk.
Tegen (20): BBB, CDA, PVV en PBF.

De mee ingediende motie van de FNP heeft het helaas niet gehaald.

Voor (15): PvdD, SP, GrienLinks, PvdA, Steatelid Jonker en FNP.
Tegen (27): JA21, PBF, PVV, CU, D66, VVD, CDA, Steatelid Van Dijk en BBB.

Oeps! Concept sticker vergeten bij Landbouwbeurs

Op 5 december heeft het college van Gedeputeerde Staten de nieuwe Beleidsbrief Landbouw Provincie Fryslân gepresenteerd. Deze landbouwbrief moet woensdag 29 januari aanstaande nog door de Provinciale Staten worden besproken en vastgesteld. Echter, tijdens de Landbouwbeurs in het WTC van 11 tot 13 december jl. was deze beleidsbrief al uitgedeeld als zijnde het nieuwe beleid, zonder duidelijk daarbij aan te geven wat de status van het stuk is. GrienLinks en VVD dienen de mondelinge vragen van de SP daarom mee in.

In de beantwoording erkend de gedeputeerde Kooistra dat hij de initiatiefnemer is. Samen met het ambtelijk apparaat deelde hij de Landbouwbrief uit aan de aanwezige bezoekers. Op deze manier wilde de gedeputeerde Kooistra “het gesprek aangaan met de stakeholders”. Gedeputeerde Kooistra erkende dat in het begin niet alle beleidsstukken waren voorzien van een ‘concept’ sticker. Wel hebben de aanwezige ambtenaren expliciet (mondeling) aangegeven dat de landbouwbrief nog moest worden vastgesteld door de PS.

“Toen er enige commotie ontstond, hebben we na overleg toch nog alle Landbouwbrieven voorzien van een ‘concept’ sticker”

De indienende partijen stellen dit onderwerp aan de orde, er kunnen immers in de komende Statenvergadering nog belangrijke wijzigingen vastgesteld worden door de Provinciale Staten. In totaal zijn er tijdens de Landbouwbeurs 30 exemplaren uitgedeeld. De Beleidsbrief Landbouw is inmiddels meer dan 175 keer gedownload van de Provinciale site.