Nieuwsbrief maart 2025
De periode van stilstand in het Frysk Provinsjehús is nog niet afgelopen. Afgelopen woensdag 26 maart was er, na het uitblijven in februari, weer een Provinciale Statenvergadering. Alleen een wijziging in het Reglement van Orde stond op de agenda.
Hierom zijn er veel afzonderlijke moties ingediend. Twee moties, over het OV en de brug in Top en Twel, worden mede ingediend door GrienLinks. Door een ordevoorstel werden de voorstellen op basis van relevantie op voorhand al voor- of weggestemd. Hierdoor liepen de voorstellen terug van acht naar twee. De twee moties die zijn besproken door de Provinciale Staten gingen uiteindelijk over het OV en de brug in Top en Twel, de moties die wij hebben gesteund! Lees hieronder meer over de uitkomsten van de Provinciale Statenvergadering.
Verder heeft de fractie niet stilgezeten. Zo zijn Charda, Elsa en Jochem met de rest van de Provinciale Staten naar Brussel geweest voor de Fryslân Dei! Hier werd gereflecteerd op de waterveiligheid en de toekomst van onze provincie. Daarbij hebben we op 5 maart jl. onze leden mogen ontvangen op het Provinciehuis. Wij vonden het heel waardevol om de aanwezigen hun zorgen over de politiek te horen.
Verder namen we afscheid van Menno Brouwer, een onvermoeibaar pleitbezorger voor een groen en sociaal Fryslân. Ook waren we aanwezig bij de GroenLunch XXL, waar inspirerende sprekers inzichten deelden over hoe we duurzaam gedrag kunnen stimuleren. Tot slot is er een ‘save the date’ voor de aankomende PLV (Provinciale Leden Vergadering), lees hieronder meer!
Doe mee! Zoals je kunt lezen, kunnen we je steun goed gebruiken… Je vindt meer informatie over ons en onze activiteiten op de website of op facebook, twitter en instagram. Voor contact met de fractie: grienlinks@fryslan.frl 0582925805.
Meer grip, minder chaos: debat over toekomst OV
Op 26 maart 2025 dienden PvdA en GrienLinks de motie Meer grip, minder chaos in tijdens de Statenvergadering. De aanleiding was de moeizame start van de nieuwe OV-concessie met Qbuzz, die kampt met rituitval, vertragingen, gebrekkig materieel en een hoge werkdruk voor chauffeurs. Dit probleem beperkt zich niet tot Fryslân; ook in andere provincies zoals Zuid-Holland en Zeeland zijn vergelijkbare kwesties zichtbaar. Betrouwbaar openbaar vervoer is noodzakelijk voor veel inwoners. Veel daarvan zijn afhankelijk van het busvervoer voor hun school of werk.
De motie vroeg het college om te onderzoeken wat er juridisch, organisatorisch en financieel nodig is om een provinciaal OV-bedrijf op te zetten, zodat inbesteding van vervoerconcessies een realistische optie wordt. Daarnaast werd verzocht om een startnotitie op te stellen met de belangrijkste stappen en kaders hiervoor.
Tijdens het debat werd al snel duidelijk dat de meningen sterk uiteenliepen. PvdA, ook namens GrienLinks, betoogde dat de huidige problemen met Qbuzz laten zien dat marktwerking in het openbaar vervoer niet werkt. Ze verwezen daarbij naar een wetsvoorstel in de Tweede Kamer dat inbesteding door provincies mogelijk zou maken. De PVV deelde de kritiek op de concessie en stelde dat er naar alle mogelijke oplossingen gekeken moest worden om het openbaar vervoer toegankelijk en betaalbaar te houden. Tegelijkertijd vonden ze het beter om de discussie over de motie op een later moment te voeren, wanneer het landelijke wetsvoorstel verder gevorderd is.
De BBB stelde een andere aanpak voor en pleitte voor een expertmeeting na meer evaluatie van de huidige concessie. Volgens hen zou dit meer inzicht geven in de opties, waarna een eventuele startnotitie overwogen kon worden. De SP steunde de motie, maar uitte frustratie dat dit probleem pas nu aandacht kreeg, terwijl de signalen al langer duidelijk waren.
Aan de andere kant van het spectrum stonden de VVD en het CDA, die tegen de motie waren. De VVD betoogde dat marktwerking juist efficiëntie bevordert en kosten verlaagt. Het CDA voegde daaraan toe dat de kwaliteit van het openbaar vervoer volgens reizigers is verbeterd sinds de invoering van marktwerking en dat het te vroeg was om nu al alternatieven te overwegen, aangezien de huidige concessie nog negen jaar loopt.
Het college sloot zich aan bij het standpunt van de PVV en het CDA en wees op de kritische houding van de Raad van State ten aanzien van het wetsvoorstel. Ze benadrukten dat er eerst grondig onderzoek nodig is naar de juridische haalbaarheid van inbesteding. Daarnaast vonden ze de motie voorbarig, aangezien het nog negen jaar duurt voordat de huidige concessie afloopt. Ook wezen ze erop dat een startnotitie extra ambtelijke kosten met zich meebrengt, terwijl de motie geen financiële dekking daarvoor bevatte.
Uiteindelijk besloot de PvdA de motie in te trekken en samen met de BBB een expertmeeting te organiseren. Op basis van die bijeenkomst kan het onderwerp later opnieuw op de agenda worden gezet. De mobiliteit van inwoners in Fryslân, jong en oud, staat wat ons betreft voorop. Ondanks de intrekking van de motie is dit een stap in de richting van openbaar vervoer dat niet wordt onderworpen aan marktwerking!
Laat provincies bepalen waar cohesiegeld naartoe gaat!
De Europese Commissie werkt momenteel aan nieuw beleid voor de zogenaamde cohesiefondsen als het ESF+ en EFRO. Dat zijn subsidies die bedoelt zijn voor het kleiner maken van de verschillen tussen regio’s. Vanaf 2028 lopen deze cohesiefondsen vanuit een efficiency-oogpunt mogelijk via Den Haag, in plaats van rechtstreeks naar onze regio. Dat betekent ook dat onze nationale regering straks mogelijk beslist welke projecten worden ingediend in Brussel. Dit bemoeilijkt de directe toegang van Fryslân en onze regionale economie, overheden en bedrijven tot Europese middelen.
De fracties PvdA, GrienLinks en het CDA vinden dit een ongewenste ontwikkeling en daarom stelt Jaap Stalenburg, ook namens Elsa van der Hoek, mondelinge vragen aan het college van gedeputeerde staten.
‘Het kost Noord-Nederland mogelijkheden’, reageerde gedeputeerde Douwstra op dit mogelijk nieuwe beleid tijdens de Fryslândei, omdat deze fondsen juist bedoeld zijn voor regio’s die in vergelijking met de rest van het land een economische achterstand hebben. De directe toegang van Fryslân tot Brussel zijn om deze reden essentieel. Ook in meerdere Europese beleidsstukken, waaronder een speech van burgemeester Sharon Dijksma van Utrecht namens de VNG, wordt erop gewezen dat steden en regio’s cruciaal zijn voor het behalen van EU-doelen op klimaat, innovatie en sociale inclusie en de risico’s van centralisatie voor regionale economieën en innovatie.
In de beantwoording van de vragen geeft het college aan dat zij bereid zijn zich meer actief in te zetten in Den Haag én Brussel tegen deze centralisatie en te pleiten voor behoud van decentrale bestedingen van EU-gelden. Via de P&C-cyclus, het IPO– en Europa-overleg zal het college de Provinciale Staten meer én beter op de hoogte houden van de verdere ontwikkelingen en vervolgstappen op dit dossier.
Wordt vervolgd!
Pesticiden: dialoog tussen boer en burger
De drie bijeenkomsten (maandag 17 maart, 31 maart en 7 april) waren een groot succes. Jochem is dé aanjager van deze dialoogsessies. Aanleiding is ons initiatiefvoorstel Naar een schone en gezonde leefomgeving en de nota Naar een schone en gezonde leefomgeving, welke op 1 september 2021 met grote meerderheid door Provinciale Staten is aangenomen.
In de agrarische sector worden al jarenlang gewasbeschermingsmiddelen gebruikt. Tegenwoordig maken omwonenden zich steeds vaker zorgen over de mogelijke gevolgen. Afgelopen periode werd dan ook in diverse mediaberichten aandacht besteed aan het gebruik van pesticiden, waaronder in het artikel ‘Zorgen over bollenteelt in Zuid-Friesland groeien’ uit Leeuwarder Courant van 10 maart jl. In het krantenartikel van 14 maart jl. in de Leeuwarder Courant ‘Drie Friese dialoogsessies over bestrijdingsmiddelen‘ benadrukt Jochem dat, ook al is het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen een beladen onderwerp waar polarisatie op de loer ligt, in gesprek gaan altijd zinvol is.
Vraag is dan ook hoe kunnen boeren en omwonenden elkaar beter begrijpen en samenwerken aan oplossingen? Tijdens deze dialoogavonden zijn we met elkaar in gesprek gegaan om inzicht te krijgen in de verschillende standpunten en te zoeken naar gemeenschappelijke oplossingen.
Einde dialogenreeks
De laatste bijeenkomst werd ook weer georganiseerd door akkerbouwer Teun de Jong en Statenlid Jochem Knol. De bijeenkomst was gepland op 7 april in Joure en een groot succes! Hier kwam Dr. Aleid Dik, een plantenziektenkundige en expert in niet-chemische gewasbescherming, spreken. Zij deelde haar kennis over het gebruik en de regelgeving rondom gewasbeschermingsmiddelen.
Verder vertelde Hans van der Werf, Directeur van de Friese MilieuFederatie, over de recente ruimtelijke ontwikkelingen en vragen de vragen die binnenkomen van verontruste burgers.
We kijken graag uit naar de volgende dialogenreeks!
Hoe schoon zijn autowasstraten nu eigenlijk?
We kennen het allemaal wel; de rijen auto’s op zondagmiddag bij autowasstraten. Maar hoe schoon zijn nu eigenlijk deze wasstraten?
Op 4 maart jl. stond er in Trouw een interessant krantenartikel over autowasstraten en de mogelijke verontreiniging van het oppervlakte water en waterbodems als gevolg van de lozingen van het afvalwater. Jochem en Elsa waren vanuit hun eigen portefeuilles (gezonde bodem en skjin wetter) getriggerd en hebben op 6 maart jl. hierover schriftelijke vragen gesteld.
Want wat blijkt? De eigenaren van de wasstraten zijn niet of nauwelijks op de hoogte van de aanwezigheid van PFAS in de gebruikte shampoo en wax. Een woordvoerder van de BOVAG geeft aan dat deze problematiek binnen de branche niet op de agenda staat. Gezien de grote onrust die onder meer is ontstaan bij de vliegbasis Leeuwarden rond het lozen van PFAS en de zorg die de provincie en het Wetterskip hebben voor de kwaliteit van het water en de (water)bodems is het onbegrijpelijk dat inzicht in de gevolgen van het lozen van afvalwater vanuit autowasstraten en op de bodem op de terreinen van autowasstraten ontbreekt.
Jochem en Elsa willen onder meer weten of het college van Gedeputeerde Staten bereid is om samen met het Wetterskip Fryslân in beeld te brengen hoe en waar lozingen vanuit autowasstraten plaatsvinden en wat de gevolgen zijn op het oppervlaktewater en bodem. En of de vergunningen op dit vlak adequaat zijn of wellicht in overleg met het Wetterskip Fryslân moeten worden geactualiseerd.
We zijn dan ook heel benieuwd naar de antwoorden van GS in hoeverre wasstraten nu écht schoon zijn!