Nieuwsbrief mei 2025

In mei stond de Provinciale politiek onder andere in het teken van de Integrale Havenvisie en het programma Biodiversiteitsherstel. Tijdens de Statenvergadering hebben we ons sterk gemaakt voor een veilig en toekomstbestendig vaarnetwerk in Fryslân én voor de structurele borging van het biodiversiteitsherstel.

Ook brachten we zelf de acute situatie in Top en Twel onder de aandacht. Met de optelsom van bodemdaling in het veenweidegebied, de problematiek rond de Prinses Margriettunnel én gaswinning, vinden wij het hoog tijd dat de provincie pal gaat staan voor haar inwoners.

Daarnaast kwam GrienLinks herhaaldelijk in het nieuws met onze vasthoudende inzet tegen het gebruik van staalslakken bij de Sintrale As. Ook gingen de Statenfracties op werkbezoek langs de IJsselmeerkust om in gesprek te gaan over de ontwikkelingen daar.

Tot slot: we verkennen op dit moment of er voldoende animo is om op 21 juni gezamenlijk met de bus af te reizen naar het GroenLinks-congres in Nieuwegein. Laat het ons weten als je mee wilt!

Doe mee! Zoals je kunt lezen, kunnen we je steun goed gebruiken… Je vindt meer informatie over ons en onze activiteiten op de website of op facebooktwitter en  instagram. Voor contact met de fractie: grienlinks@fryslan.frl 0582925805.

Word lid

Verder lezen

Verborgen parels IJsselmeerskust

Het was weer hoogtijd om een (werk)bezoek te brengen aan onze prachtige Fryske IJsselmeerkust. Achtergrond voor de politieke partijen van dit werkbezoek waren twee moties van de PS van 21 september 2022. Deze gaan over duidelijkheid over het participatieproces en eerlijke verdeling van middelen bij de projecten.

Begin 2024 zijn er vier bijeenkomsten georganiseerd om verder te praten over het uitvoeringsprogramma Friese IJsselmeerkust. Tijdens deze sessies werden er veel wensen en initiatieven opgehaald, in totaal een lijst van zo’n 600 ideeën. Dat waren teveel ideeën om uit te voeren. Daarom is bureau Witteveen+Bos aan de slag gegaan. Aan de hand van de volgende criteria hebben zij een eerste selectie gemaakt: Ligt het idee binnen de reikwijdte van het programma? Is het geografisch gezien wel dichtbij de IJsselmeerkust? Is het idee goed en concreet omschreven? Wordt het idee niet al opgepakt vanuit een bestaand project? Op basis van deze vragen zijn er zo’n 400 ideeën afgevallen. In het najaar van 2024 zijn er weer twee werksessies georganiseerd. Met als doel de 200 overgebleven ideeën verder te bespreken. Hierbij waren de provincie Fryslân, de gemeenten De Fryske Marren en Súdwest-Fryslân, Wetterskip Fryslân, Staatsbosbeheer, It Fryske Gea en de Wurkgroep Fryske Iselmarkust bij aanwezig.

De laatstgenoemde is een groep enthousiaste vrijwilligers die zich inzet voor een nog mooiere IJsselmeerkust. En deze werkgroep heeft ons de verborgen parels langs de kust laten zien en voelen. Ook de digitale ideeënkaart (DIK) van de provincie Fryslân maakt de unieke route zichtbaar. Deze digitale kaart wordt o.a. gebruikt als communicatie- en voorlichtingsmiddel voor de mienskip.
Uit de laatste nieuwsbrief blijkt dat op korte termijn duidelijkheid zal worden gegeven welke projecten doorgang zullen krijgen. GrienLinks is dan ook zeer benieuwd en blijft betrokken bij deze (verborgen) parels!

Schriftelijke vragen over greidefûgeledukaasje

De Provincie Fryslân heeft in de Nota Weidevolgels 2021-2030 als één van de doelstelling dat er 10.000 grutto-paartjes moeten zijn in 2030. Zoals het nu lijkt, zal dit doel helaas niet worden gehaald. Zo is Nederland vorige zomer op de vingers getikt door de Europese Commissie om beter op de weidevogels te passen en dan met name de grutto, dit uit hoofde van de vogelrichtlijn. In de aanmaningsbrief staat onder meer vermeld “Met name vrijwillige regelingen, waaronder subsidies, zijn niet in staat gebleken om de voortdurende achteruitgang van de grutto (een iconische weidevogel) aan te pakken. De autoriteiten moeten doeltreffendere maatregelen nemen, waaronder bijvoorbeeld de indeling en het beheer van gebieden waar deze vogel in grotere aantallen broedt”.

Ook de Fumo heeft in 2024 geconstateerd dat het nog niet overal goed genoeg lukt om de weidevogels beter te beschermen, onder anderen wanneer boeren en loonwerkers op het land werken. GrienLinks, FNP en Ja21 gaan ervan uit dat verreweg de meeste boeren en loonwerkers zich verantwoordelijk voelen voor de weidevogels in onze provincie. Wel zou meer kennis over de uitvoering van de zorgplicht en een goede invulling daarvan, eieren en kuikens kunnen sparen. Een cursus voor alle boeren en loonwerkers, die in de praktijk werken met weidevogels, zou tot een nog beter resultaat kunnen leiden. Daarom stellen FNP, GrienLinks, PvdA en Ja21 schriftelijke vragen over de nut en noodzaak van greidefugeleducatie.

Actie voor de optelsom van bedreigingen in Top en Twel

Onze fractie vindt het onbegrijpelijk dat minister Hermans van Klimaat en Groene Groei heeft ingestemd met het nieuwe winningsplan van Vermilion bij Uitwellingerga en Oppenhuizen. Al jaren kampen de inwoners van Uitwellingerga en Oppenhuizen (Top en Twel) met een opeenstapeling van bedreigingen, waardoor de leefbaarheid en het woongenot ernstig wordt geschaad.

Jochem Knol heeft samen met Daan Oliver van PvdA het initiatief genomen om middels een motie vreemd het college op te roepen om alles op alles te zetten om deze uitbreiding van gaswinning tegen te gaan. De opstelsom van overlast, schade en onzekerheid voor het gebied en de inwoners in en rondom Top en Twel moet het college meenemen in de gesprekken met de minister. Immers van een overheid mag worden verwacht dat bij besluitvorming over gaswinning een integrale afweging plaatsvindt van álle belangen in een gebied.

Sinds de bouw van de Prinses Margriettunnel is het hommeles. De onttrekking van grondwater bij de bouw het aquaduct heeft bodemdaling veroorzaakt, waarvan de grote schade van tientallen miljoenen pas na vele jaren is betaald. Jochem geeft in zijn bijdrage aan dat “de lagere bodem echter onomkeerbaar is en dit blijft tot in den eeuwigheid tot problemen leiden”. In 2022 is de brug in de Nije Dyk als gevolg van achterstallig onderhoud en extra verkeer, overbelast en buiten gebruik gesteld. Dit leidde tot totale chaos in en rondom Top en Twel. Om deze infrablamage aan de orde te stellen hebben we eerder samen met BBB, FNP en PvdA een motie ingediend.

We weten dat het college verzet aantekent heeft bij gaswinning in Fryslân. Echter, de minister van Klimaat en Groene Groei lijkt niet op de hoogte te zijn van deze stapeling van effecten. Daarop roepen wij, samen met PvdA, SP, BBB, FNP, PvdD en CDA, op om alles op alles te zetten om het besluit voor gasuitbreiding tegen te gaan. “Tot overmaat van ramp heeft de minister van Klimaat en Groene Groei nu ook nog aangekondigd extra gas te gaan winnen in het gebied. Weer extra bodemdaling en onduidelijkheid hoe het gebied dat moet opvangen. Bodemdaling van de ondergrond, bovenop de bodemdaling van het veen, het kan te veel worden”, aldus Jochem in zijn bijdrage.
Ook heeft onze fractie grote zorgen over de schade afhandeling. Jochem benadrukt dat;

“schade afhandeling bij gaswinning is in de praktijk een ramp voor de bewoners en de bedrijven. Mooie woorden, maar de bewijslast lijkt vrijwel onmogelijk. Komt de bodemdaling als gevolg van de gaswinning of is het zogenaamde ‘autonome’ bodemdaling. De bewijslast is voer voor deskundigen en een juridisch moeras. Bewoners zitten met de gevolgen en hebben het nakijken”.

De gedeputeerde Douwstra geeft aan dat het college de motie omarmt. Hij waarschuwt PS er wel voor dat de huidige Mijnbouwwet sterk is verouderd en dus geen rekening houdt met cumulatie van effecten of geen verdeling van lasten. Wel benadrukt de gedeputeerde in zijn bijdrage dat deze motie hen wel degelijk ondersteunt in het door de provincie gevoerd beleid, namelijk nieuwe of extra gaswinning in Fryslân? Doe het niet!

Onze motie werd dan ook unaniem aangenomen!

N.b. Wil je ook reageren op het ontwerp-instemmingsbesluit? Dien vóór 19 juni aanstaande een zienswijze in!

Postadres:
Ministerie van Klimaat en Groene Groei
Inspraakpunt winningsplan Oppenhuizen
Postbus 111
9200 AC Drachten

Aandacht voor krappe en veilige vaarwegen bij de havenvisie

In een aangenomen motie tijdens een vergadering (21 september 2022) over de vaarweg naar Drachten is er aan het college opgelegd om een integrale havenvisie op te stellen. De startnotitie havenvisie streeft naar een ‘modal shift’ in Fryslân en wil de havens daar op voorbereiden. Dit betekent dat een deel van de vracht op de weg zoveel mogelijk via het water moet gaan verlopen om te zorgen voor een stikstof reductie. Tijdens de vergadering van 28 mei 2025 konden de Provinciale Staten verder invulling geven aan deze visie.

GrienLinks vindt het inzetten op een stikstof reductie door meer te vervoeren op het water een nobel streven. Maar we vragen ons wel af, zitten de vaarwegen in Fryslân daar wel op de wachten en zijn deze voor de aankomende drukte bestemd? Statenlid Elsa van der hoek:

De meeste de vaarwegen in Friesland zijn (nog) niet geschikt voor klasse IV of Va schepen, maar veelal geschikt voor een klasse III. Dit betekent forse aanpassingen op een aantal vaarwegen. Als GrienLinks hebben wij bijvoorbeeld vaak aandacht gevraagd voor de Vaarweg Heerenveen, een klasse III/ krappe klasse IV vaarweg, waar met ontheffing ook met klasse Va schepen mag worden gevaren. Het aantal vaarbewegingen van de klasse Va is op dit moment nog niet erg intensief (5 schepen met ontheffing, die hier 1-4 van gebruik maken), maar de overlast bij het passeren van deze schepen is enorm!

Hierom hebben we twee voorstellen ingediend:

Motie – passend van A naar B varen
Er wordt in een havenvisie te weinig gesproken over de vaarwegen tussen de havens. Dit voorstel roept het College op om de vaarwegen, bij meer beroepsvaart, aan te passen. Wat ons betreft; geen krappe bochten of water dat over de oevers klotst.

Amendement – veilig varen voor iedereen
De veiligheid van de recreatievaart staat onvoldoende gewaarborgd in de havenvisie. Dit voorstel vraagt om van veiligheid een belangrijk onderwerp van gesprek te maken bij de uitwerking van de havenvisie.

Reactie college
Het college wilde geen discussie voeren over de vaarwegen, gezien er al besluiten zijn genomen over vaarwegen (bij Heerenveen en Drachten) in deze bestuursperiode. De Gedeputeerde vond een herhaling van deze discussie (en onze motie) dus niet op zijn plaats, dit past beter bij de behandeling van de POVI of het RMP. Voor ons amendement wilde de Gedeputeerde een uitzondering maken. Hij vond het sympathiek en beschouwd veiligheid als een basisprincipe.

Stemming
Motie – passend van A naar B varen
Verworpen met 10 stemmen voor (PvdD, GL, PvdA, D66) en 32 stemmen tegen (PBF, JA21, PVV, CU, VVD, Jonker, FNP, CDA, Van Dijk, BBB)

Amendement – veilig varen voor iedereen
Aangenomen met 26 stemmen voor (JA21, PvdD, SP, PVV, GL, PvdA, CU, D66, VVD, Jonker, FNP, CDA) en 16 stemmen tegen (PBF, Van Dijk, BBB)

We zijn blij dat de veiligheid van de recreatievaart goed wordt meegenomen in de ontwikkeling van de integrale havenvisie. Jammer vinden we het dat er niet integraal wordt gekeken naar het vaarwegennetwerk bij de havenvisie. Bij de eerstvolgende mogelijkheid blijven wij aandacht vragen voor de krappe vaarwegen!

Biodiversiteitsherstel: gewoon vanuit gezond verstand!

Ondanks dat er geen PS-voorstel ten grondslag ligt, grijpt onze fractie deze kans om de beginselen van een gezonde en rijke biodiversiteit weer op het PS-podium te laten stralen! “En dat heeft niets met ideologie te maken, zoals PVV weer stelt, maar gewoon vanuit gezond verstand!”, aldus Jochem.

Het jaarrapport 2024 en het jaarplan 2025 van het herstelprogramma Biodiversiteit is door Gedeputeerde Staten ter kennisname aan Provinciale Staten verstuurd. En 2025 geldt als belangrijk overgangsjaar, want het programma zal aan het einde van dit jaar worden afgerond. Maar dit wil niet zeggen dat biodiversiteit niet onze blijvende aandacht verdient. “Want op zich kan de natuur tegen een stootje, maar in een bouwwerk kan je niet onbeperkt blijven slopen. Op den duur kom je aan de constructie, vervallen de draagconstructies en verandert het bouwwerk in een kwetsbaar kaartenhuis. Daar maken we ons zorgen over en dat is de aanleiding geweest om een halt toe te roepen aan de afname van het aantal plant- en diersoorten in Fryslân. Het mooie van dat programma is dat we daarbij een beroep doen op alle partijen, bedrijven, alle bewoners en dat we dat samen willen doen“, aldus Jochem Knol.

Het herstelprogramma Biodiversiteit is in 2021 door Provinciale Staten vastgesteld. De beoogde looptijd van het herstelprogramma was vastgesteld tot en met 2023 met een budget van 3 miljoen euro. Begin 2024 en 2025 werd dit budget nog eens aangevuld voor de periode 2024-2027. Er is zo voortvarend gewerkt dat het herstelprogramma eind 2025 zal worden afgerond. De Stuurgroep heeft uitgesproken zich te blijven inzetten voor de biodiversiteit en vindt daarbij aansluiting bij de landelijke agenda Natuurinclusief 2.0. Het opzetten van een Netwerk Natuurinclusief Fryslan zou als Fryske vertaling worden beschouwd. Deze optie zal worden meegenomen met de nog op te stellen evaluatie van het Herstelprogramma Biodiversiteit.

Jochem geeft aan dat onze fractie zorgen heeft over de borging van dit mooie Herstelprogramma, “het zou zonde zijn als al dat werk teloor zou gaan”. En juist dit programma kenmerkt zich door een brede samenwerking. Jochem dient daarom samen met PvdA, SP, D66 en PvdD, de motie Borging biodiversiteitsbeleid in.

“Hoe je zo’n programma opzet is best een zoektocht en misschien is het nog niet 100% de oplossing. Misschien is het nog teveel intern gericht en kan het nog beter. Geen nieuwe regels, maar nadenken hoe we binnen bestaande projecten de schade aan de natuur kunnen verminderen. We doen het niet alleen, daarom vragen we in een motie GS om samen met alle partners te bezien hoe we het werk niet verloren laten gaan en ook in de toekomst aandacht blijven vragen voor het tegengaan van een verdere afname van het aantal planten en dieren”.

Tijdens de commissievergadering van 21 mei jongstleden zijn er door de gedeputeerde De Vries mooie toezeggingen gedaan. Toch hebben we deze motie Borging biodiversiteitsbeleid in samenspraak met de overige partijen ingediend. Temeer onder anderen JA21 in haar motie voorstelde om het resterend programmabudget ‘Herstelprogramma Biodiversiteit’ te laten vrijvallen ten gunste van het begrotingssaldo en op den duur voor het Netwerk Natuurinclusief Fryslân met een passend dekkingsvoorstel te komen.

Na een verhitte discussie is de motie van JA21 ingetrokken, om dezelfde motie straks opnieuw te kunnen indienen bij de komende kadernota 2026. Onze motie Borging biodiversiteitsbeleid hebben we, na wikken en wegen, ondanks de sympathieke beoordeling van het college van Gedeputeerde Staten, ook ingetrokken. Dit omdat het onzeker was óf de motie het überhaupt zou halen én de gedeputeerde De Vries nogmaals de gedane toezeggingen benadrukte in zijn bijdrage, namelijk:

– De evaluaasje fan it Werstelprogramma Biodiversiteit komt werom yn Provinsjale Steaten;
– De proposysje / it lobbydokumint wat nei alle leden fan de Twadde Keamer ferstjoerd is, wurdt ek oan de Steaten ferstjoerd;
– Om yn de brede sesjes mei de stjoergroep stil te stean by de boarging en om te kommen ta in ferfolch op it programma yn 2026 en dat ek oan Provinsjale Steaten ta te stjoeren.

Al met al is het belangrijk dat we met elkaar de nut en noodzaak van een gezonde en levende biodiversiteit blijven benadrukken. Ook vanuit de rol van het Wetterskip en gemeenten als volwaardig partner van het Herstelprogramma Biodiversiteit!