Het besluit van vijf gemeenteraden in Zuidwest Fryslân (van Sneek, Bolsward, Wûnseradiel, Wymbritseradiel en Nijefurd) om hun gemeenten samen te voegen tot één gemeente met ongeveer 80.000 inwoners en 69 kernen, heeft 24 juni in Provinciale Staten (PS) van Fryslân veel kritiek opgeleverd. Een krappe meerderheid van PS (inclusief GrienLinks) is niet ingenomen met zo’n grote, nieuwe gemeente binnen de provinciegrenzen.
Met 22 stemmen (van de 42; één SP-statenlid was ziek) werd een motie van FNP, SP en GrienLinks aangenomen dankzij steun van de PvdA, waarin gevraagd werd het positieve advies van Gedeputeerde Staten op de gemeentelijke fusie bij te stellen. Behalve de voordelen, zouden ook de nadelen goed onder woorden gebracht moeten worden.
(LINK)
GrienLinks-statenlid Irona Groeneveld is blij met de uitkomst. “Ik vond de zienswijze van GS te positief. Alsof er alleen maar voordelen zouden zijn voor zo’n grote gemeente. Maar de noodzaak van deze omvang, vanwege de bestuurskracht, is niet aangetoond. De bestuurbaarheid en herkenbaarheid wordt zelfs moeilijk, want het wordt de gemeente met de meeste kernen (69) van alle gemeenten in Nederland.”
Ze voegt er aan toe: “Bovendien dreigt zo’n grote, nieuwe gemeente de toon te zetten voor het vervolg; andere gemeenten willen wellicht niet achterop raken en zoeken ook mogelijkheden om groot te worden. Maar groot is niet per definitie hetzelfde als beter bestuurbaar! En dáár zou de discussie over moeten gaan: hoe krijg je goed bestuurbare gemeenten?!” Zij bepleitte in haar betoog ook een sterke daling van het aantal gemeentelijke samenwerkingsverbanden. Want uit het oogpunt van democratische controle en bestuurbaarheid zijn dat vaak ondingen.
Het debat ging zowel over de inhoud – is zo’n gemeente niet te groot, met te veel kernen, mede gelet op de Friese schaal? – als over de procedure. De meerderheid hield zich het recht (en de plicht?) voor, het fusieplan van de vijf gemeenten kritisch te beoordelen. Gedeputeerde Staten beloofden uiteindelijk drie dingen: 1) de “zienswijze” van GS wordt aangepast, zodat behalve de voor-, ook de nadelen van de herindeling van deze vijf gemeenten worden vermeld aan de minister. 2) het verslag van de statencommissie Boarger en Mienskip van 17 juni wordt meegestuurd. 3) Het verslag van de statenvergadering van 24 juni wordt ook meegestuurd. Dit alles moet – wettelijke termijn – voor woensdag 1 juli 2009.
PS krijgen het bijgestelde advies van GS niet meer van tevoren ter goedkeuring voorgelegd, want PS vergaderen pas na de zomervakantie weer. Het schrijven en versturen van dit bovendien de bevoegdheid van GS.
Wordt vervolgd, maar dan in de eerste plaats in de landelijke politiek. De Tweede Kamer heeft trouwens al besloten, dat de vijf genoemde gemeenten in maart 2010 niet mee mogen doen aan de gemeenteraadsverkiezingen. Die worden daar – vanwege de herindeling – met een jaar uitgesteld!