De provincie Fryslân is voor 12,6 % aandeelhouder van het gas- en elektra (netwerk)bedrijf Alliander. In de privatiseringsgolf in de jaren ’90 was er sprake van een voorgenomen gehele privatisering van de gas- en elektravoorziening in ons land. Hier was protest tegen omdat gas en licht onder de zg. ‘nutsvoorzieningen’ (basisvoorzieningen om te kunnen bestaan) vallen. Daarom is besloten alleen het leveren van gas en licht aan commerciële bedrijven te laten en het netwerk in publieke handen te houden. Daar heeft de provincie dus nog aandelen in. Het gas- en licht (netwerk) bedrijf Alliander heeft nu aan haar aandeelhouders gemeld dat – om een betaalbare prijs voor de burgers te kunnen blijven garanderen – er schaalvergroting moet plaatsvinden. Zij stellen voor om uit te breiden naar Duitsland (c.q. een Duits gasbedrijf op te kopen/mee te fuseren). Op de aandeelhoudersvergadering van Alliander op 2 april 2014 wordt hier een besluit over genomen. Gedeputeerde Staten hebben dit voorstel ter advies aan de Staten voorgelegd op 26 maart 2014 met als voorstel dit goed te keuren.
Retze van der Honing bracht de vraag naar voren hoe het zat met de informatie van Alliander naar de Staten over een uit te brengen bod op het Duitse bedrijf. Retze van der Honing: “Ik heb in dagblad De Gelderlander gelezen dat er op 7 april 2014 een bod in Berlijn uitgebracht gaat worden. In de informatiebijeenkomst van Alliander vorige week werd gemeld dat er nog geen ontwikkelingen waren op dit gebied. Gaat dit debat dan nog ergens over?”
Jornt Ozenga van de PvdA viel hem bij. Hij vond het ook niet zo netjes van de mensen van Alliander dat ze niks gezegd hadden over de concessie (het bod dat) die op dat moment in Berlijn liep. Gedeputeerde Jannewietske de Vries meldde dit signaal mee te nemen naar de aandeelhoudersvergadering. Ook legde ze uit dat dit voorstel in de aandeelhoudersvergadering op 2 april 2014 voorligt en de datum waarop het bod uitgebracht zou worden 7 april zou zijn.
Ook in een Duitse krant ‚Zeitung für Kommunale Wirtschaft‘ werd Retze van der Honing geciteerd: „Auch sein Kollege aus der Provinz Friesland, Retze van der Honing von den Grünen, beklagte sich: “Während des letzten Treffens hat uns Alliander gesagt, es seien keine spezifischen Investitionen geplant. Das stellt sich nun als unwahr heraus”, schrieb der Politiker auf Twitter“.
Het merendeel van de partijen in de Staten was het niet eens met het voorstel van GS om geen wensen en bedenkingen in te dienen, met uitzondering van de FNP-fractie en (deels) D66 plus Pieter Buisman (ex-PVV). Ook GrienLinks vindt uitbreiding naar Duitsland geen goed idee. Gas- en elektravoorzieningen zijn publieke taken, daar moet zo min mogelijk risico mee worden gelopen.
Retze van der Honing en Joop van der Heide steunden dan ook een amendement van de PvdA en CDA met de tekst: “een Nederlands netwerkbedrijf in publieke handen niet bloot moet staan aan grote marktrisico’s en buitenlandse reguleringsrisico’s; het kan leiden tot minder aandacht en geld voor de activiteiten en groeimogelijkheden binnen Nederland; schaalvoordelen door investeringen in Duitsland niet zijn te verwachten omdat de activiteiten van Alliander verspreid zijn over Duitsland en niet direct grenzen aan de activiteiten in Nederland. Daarom spreken PS uit: in te stemmen met schaalvergroting van Alliander binnen Nederland maar opschaling van de huidige activiteiten in Duitsland af te wijzen.”