Na de zeer verwarrende en ongemakkelijke discussie over windenergie in 2014, werd in het Coalitieakkoord van 2015 (CDA, VVD, FNP en SP) in één zin een streep door álle plannen voor nieuwe windmolens op land gehaald. Met één uitzondering: windmolens bij Hiddem Hou in het Noordwesten van Friesland. Het college denkt deze 36 MW nodig te hebben voor het halen van de afspraak met het Rijk om in Friesland voor 530,5 MW aan windenergie te zorgen. Voor GrienLinks was en is windenergie een onmisbare bron van duurzame energie. Nederland is op Frankrijk na het verst verwijderd van het halen van het doel van hernieuwbare energie in 2020 (vastgelegd in de Europese Richtlijn). Dat doel is voor Nederland 14 % in 2020.
We vinden dus dat er ook molens op land nodig zijn. Maar…
Maar wél onder de voorwaarde dat omwonenden zeggenschap hebben tijdens het proces en beter worden van het feit dat er windmolens in de buurt staan (c.q. kunnen delen in de winst van de molens). Dat laatste is realiseerbaar door de code van de NLVOW (omwonenden) toe te passen zoals dat door de gemeente Wijchen is gedaan. Daarom diende Retze van der Honing bij de discussie tijdens de Statenvergadering op 26 oktober 2016 een amendement in voor inhoudelijke en financiële participatie én een motie met een zogenaamde ‘risicoparagraaf'(een onderzoek naar waar in de toekomst mogelijkheden zouden zijn voor het plaatsen van molens langs wegen, kanalen en industrieterreinen).
Het amendement participatie zorgde voor een stevige discussie in de Staten tussen Avine Fokkens van de VVD en Retze van der Honing.
Ook Fokkens wilde participatie. Maar het lukte niet om het eens te worden. Gevolg hiervan was echter ook dat de SP haar oorspronkelijke, al uitgesproken, steun voor het amendement weer introk. Tijdens een schorsing werd heftig gedebatteerd.
Fenna Feenstra (fractievoorzitter SP) vroeg na de schorsing nog wel (als genoegdoening voor het intrekken van de steun voor het amendement) een toezegging van de gedeputeerde om met spelregels naar de Staten terug te komen. Retze van der Honing besloot het amendement in te trekken en er op terug te komen als de gedeputeerde met de uitwerking van die toezegging terugkwam in de Staten. De motie voor een risicoparagraaf werd niet aangenomen. GrienLinks stemde uiteindelijk tegen de startnotitie windmolens bij Hiddem Hou, omdat het amendement over participatie niet werd aangenomen.
Retze zijn toespraak in de Staten van 26 oktober 2016:
“Wat je besluit is dat wat je krijgt!
In dit geval hebben we gekregen wat we in december 2014 over de windmolens hebben besloten. Toen hadden we de uitkomsten van Fryslân foar de Wyn (FfdW) voor ons, drie organisaties (Friese Milieufederatie, Hou Friesland Mooi en Vereniging Windeigenaren) die de opdracht hadden gekregen van Gedeputeerde Staten om het draagvalk te onderzoeken voor windmolens op land. Dat hebben ze geweten. En wij ook. Dorpen in beroering, avonden met zalen vol boze mensen, verhitte discussies in de media, in de zalen en in de Staten. FfdW kwam uiteindelijk met een afgewogen rapport. Een A-lijst (met plannen voor molens die kansrijk waren), een B-lijst (met locaties om eerst nog verder te onderzoeken) en een advies voor voorwaarden waaronder die plannen uitgewerkt moesten worden: de Friese spelregels. Voorwaarden voor inhoudelijke participatie (de zeggenschap en inspraak in het proces) en de financiële participatie (compensatie voor schade en deelnemen in de winst).
Toen kwam de FNP, die zei: onze kiezers willen geen molens, dus zet ze maar allemaal in het IJsselmeer. In die decembervergadering in 2014 werd eerst het hele plan van Fryslân foar de Wyn genegeerd. Vervolgens werd besloten – terwijl iedereen wist dat dat niet kon – dat we aan minister Kamp zouden vragen om zoveel mogelijk molens op of langs de Afsluitdijk te zetten. En de rest bij Hiddem Hou.
Dus: FNP, dit is het resultaat van júllie inspanning. Geen molens langs de afsluitdijk, een groot park in het IJsselmeer, waarvan het afwachten is of dat überhaupt kan en een slot op de molens op land. En zélfs geen dorpsmolens. Terwijl daar toch echt wel draagvlak voor is en u zelf in het Coalitieakkoord enthousiast schrijft over duurzame dorpen. Maar dus dan wel zonder windmolen.
Kunnen we dat nu helemaal overnieuw doen? Nee. Al zou ík dat wel willen.
De kansen voor plaatsing zijn onzeker, de exploitant van het windpark op het IJsselmeer moet nog duidelijkheid geven over het precieze aantal MW dat mogelijk is op het IJsselmeer, het aantal MW bij Hiddem Hou is nog onduidelijk en de 160 MW aan molens op het land zitten nu in een soort sterfhuisconstructie. Vervangen mag van dit college alleen als je er eenzelfde molen neerzet. In de praktijk betekent dat dus niet vervangen, maar saneren. De hoeveelheid molens (MW’s) op land zal afnemen. Resultaat daarvan kan zijn dat er op den duur meer molens geplaatst moeten worden om die 530,5 mw te halen. Ook is het denkbaar dat minister Kamp op termijn met een nieuwe doelstelling komt. We staan op dit moment op de een na laatste plaats op de lijst van landen wat hernieuwbare energie betreft. (bron: CBS) Het is nog maar de vraag of we ons doel van 14 % hernieuwbare energie in 2020 halen.
Daarom dienen we vandaag een motie voor een plan B in, een risicoparagraaf. Voor het geval dat we die discussie weer aan moeten gaan, om te voorkomen dat we voor eenzelfde verwarrende en ongemakkelijke discussie komen te staan als in december 2014.
GrienLinks is voor het plaatsen van windmolens, ook op land. We hebben de windmolens nodig om de transitie van fossiele naar hernieuwbare energie mogelijk te maken. Maar. We hebben aan het plaatsen van de molens ook altijd voorwaarden aan verbonden. Groene en Linkse voorwaarden. We willen namelijk niet dat door die windmolens alleen een aantal projectontwikkelaars c.q. windkapitalisten rijk worden. Ook willen we dat omwonenden iets te zeggen hebben over het plaatsen van de molens. Daarom dienen we ook een amendement ‘inhoudelijke en financiële participatie’ in.
In de startnotitie die vandaag voorligt is de participatie erg mager uitgewerkt. In december 2014 hebben de Staten een motie over participatie aangenomen, ingediend door GL, SP, PvdA en ChristenUnie. Die hebben we nu in dit amendement vandaag als uitgangspunt genomen, net als de Friese spelregels die door Fryslan foar de Wyn zijn opgesteld.
Als dit amendement over participatie aangenomen wordt, stemmen we voor het voorstel (hoewel het nog veel beter kan). Wordt hij niet aangenomen, stemmen we niet in met deze startnotitie. Zo belangrijk vinden we het dat de omwonenden erbij betrokken worden én delen in de winst (c.q. voor de schade worden vergoed).”
Schorsing. Er wordt heftig overlegd tussen coalitie en oppositie @PSFryslan over motie #windenergie #hiddumhouw pic.twitter.com/FeahIy7Xft
— mariekevellinga (@mariekevellinga) 26 oktober 2016