Retze van der Honing stemde tijdens de Statenvergadering op 9 november 2016 tegen de begroting voor 2017: “Deze begroting is te rechts en absoluut niet groen. Het geld van de provincie wordt niet goed besteed. Een – te – groot deel van het provinciegeld (waaronder het spaarpotgeld van de verkochte NUON aandelen) gaat naar investeringen in het bedrijfsleven, naar het stimuleren van de economie. Met als enige doel: dat de economie groeit (!?). Geen geld gaat er naar aanleg van natuur voor het Natuurnetwerk, terwijl dat vastloopt. Ook niet genoeg geld (en inzet) voor het stimuleren van een andere landbouwbedrijfsvoering (natuurvriendelijk), bestrijding van verdroging en het waterpeil verhogen. Toch zo van belang voor de natuur, de broedmogelijkheden van weidevogels en de biodiversiteit. Noodzakelijk voor onze toekomst. En tenslotte ook nog minder geld voor versterking van de sociale infrastructuur. Voor ons, als GrienLinks, is dit precies verkeerd om, de wereld op de kop. Wij willen het anders. We stemmen tegen deze inzet van het provinciegeld. ”
Bijdrage Retze van der Honing (GrienLinks) Begroting 2017 en bestuursrapportage 2016 op 9 november 2016 zoals uitgesproken:
“Voorzitter dank uw wel, op het gevaar af op herhaling… wil ik beginnen met opmerkingen over de bestuursrapportages zelf.
In de commissie heb ik al aangegeven dat de Beraps voor het overgrote deel zijn gevuld met nietszeggende criteria die stuk voor stuk van groene bolletjes worden voorzien. Dat lijkt een sport te zijn, terwijl de inhoud van de Beraps te wensen overlaat. Een paar voorbeelden: er staat bv als criterium:
1. ‘ Overleggen met het Rijk over het Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport’. Overleggen is hier het sleutelwoord. Resultaat: Jongens, hebben we hier dit jaar nog overleg over gehad? Ja? Groen bolletje!
2. Bijvoorbeeld ook bij ‘ Bestuur’: ‘ Het stimuleren van het werken met een planningslijst en met startnotities. Tevens het bewaken van de tijdige afhandeling van moties en toezeggingen’. En wat hebben we dan? Een groen bolletje! Nog afgezien van het feit dat hier een activiteit wordt besproken, verhoudt het zich ook niet tot het resultaat. Dit college is kampioen niet uitgevoerde moties. Elke maand worden er amendementen ingediend op de lijst af te voeren afspraken en uitgevoerde moties.
3. Ongetwijfeld is een van de ergste is deze: ‘ De besluitvormingsprocedures van PS eenvoudiger, logischer en transparanter maken ’. Nog afgezien dat GS daar niet in de eerste plaats over gaan, is deze Berap het bewijs van het tegengestelde resultaat. Desalniettemin: een groen bolletje.
Nog eentje voor het afwennen. Voor de afwisseling neem ik nu even een oranje bolletje.
4. Kwaliteit oppervlaktewater: ‘ Aantal vispassages (20) en natuurvriendelijke oevers (48 km). Als toelichting wordt gegeven: Waterschap en de landbouw zullen alle zeilen moeten bijzetten om de KRW doelen voor 2021 te kunnen realiseren’. Kijk… En dat gaat dan weer helemaal nergens over. Waarmee lopen ze achter, hoe komt dat, wat gaan we er aan doen? Ja, kijk, voorzitter, dit zijn zo ongeveer ook de antwoorden van mijn zoon, als ik hem vraag hoe het met zijn huiswerk zit.
Voorzitter, mijn verzoek aan dit college is: Kunnen we niet stoppen om elkaar op deze manier voor de gek te houden?
Vooral ook, omdat ik weet ik weet dat onze werkorganisatie heel goed in staat is, dat de kennis en vaardigheid aanwezig is, om goede analyses en rapportages te maken. Kijk bijvoorbeeld naar de onderhandelingsdossiers die ik wel eens bij collegeonderhandelingen heb gezien. Goede, degelijke en kritische kwaliteitswerkstukken, met bij tijd en wijle magistrale passages, die regelrecht kunnen bijdragen aan een democratische en bestuurlijk professionele besluitvorming. Maar gebruik van die kennis. Om dat te bewerkstelligen dienen we een motie in. (motie Beraps inrichting)
Los van de inhoud: de wijze waarop de begroting en de Beraps digitaal worden gepresenteerd verdienen een groot compliment. De linkjes naar de achterliggende nota’s, besluiten en coalitieprogramma zijn een aanwinst. De structuur zit lekker eenvoudig en overzichtelijk in elkaar. Je kunt snel dingen vinden en je kunt je zo snel oriënteren. Dus daar mankeert het zeker niet aan. Op dat punt: ga zo door!
BEGROTING
Sociaal beleid
Ter zake van het sociaal beleid is nog nooit zo’n beleidsarme, magere, begroting gepresenteerd als deze. De begroting gaat van nu nog 8 miljoen en nadat de maatschappelijke organisaties definitief de nek zijn omgedraaid naar structureel 2,7 miljoen euro. Ik daag de coalitiepartijen uit om mij uit de geschiedenis van onze provincie een begroting te laten zien die op dit punt nog a-socialer was dan deze.
Voorzitter, er is natuurlijk ook nog het ‘ Kansenfonds’. Maar daarover hebben wij informatie dat een aantal clubs, waaronder Tumba, is gezegd, u kunt geen beroep doen op het Kansenfonds. Daarover hebben we in het verleden andere mededelingen van het college gekregen. Ik wil daarover elke onduidelijkheid wegnemen door een motie in te dienen, waarin staat dat ook deze wegbezuinigde maatschappelijke organisaties een beroep kunnen doen op het Kansenfonds.
Voorzitter, dan nog een vraag over de zorgvoorzieningen. Het college heeft het voornemen om in samenspraak met het Rijk en de zorgverzekeraars een spreidingsplan op te stellen voor zorgvoorzieningen. Maar hoe wilt u dat doen? U gaat er toch niet over? Ik verwijs even naar uw opstelling bij de (aangenomen) motie over de 50.000 zonnepanelen op huurhuizen. Daar ging u niet over, zei u, dus ging u de doelstelling uit de motie niet accepteren. Dus hoe krijgt u het voor elkaar om er nu wel mee aan de slag te gaan terwijl dat bij de zonnepanelen op huurwoningen niet kon?
Even voor de helderheid: ik ben het eens met de doelstelling om een betere spreiding van zorg in onze provincie te krijgen. Maar ik begrijp die selectiviteit niet.
Stimuleren van de economie
Ja, dat is in de begroting bijna een doel op zichzelf geworden. Als de economie wordt gestimuleerd, dan komt alles goed. Maar voor wie, voor wat en waarom, dat is niet duidelijk.
Ook als het gaat om werkgelegenheid. Daarvan heeft dit college afgesproken dat ze ook geen werkgelegenheidsdoelstelling gaan kwantificeren. Maar desalniettemin gaat er nog steeds een hele bak geld naar de economie.
Dit heeft bij een enkele partij tot het wat beperkte inzicht geleid dat de economie bedreigd wordt door milieuclubs die miljoenen willen verspillen aan projecten op het gebied van natuur (daar heeft de VVD in de laatste commissievergadering een uitgebreid verhaal over gehouden).
Voorzitter, de wereld op zijn kop. Het is in de eerste plaats juist de ecologische basis waardoor ook de landbouw kan functioneren. We zouden de natuur juist moeten koesteren als bron van alles wat het land opbrengt, in plaats van de natuur louter als kostenpost te zien. Het aantasten van die basis zal dus leiden tot juist minder rendement in bijvoorbeeld de landbouw. Daar is dus geen tegenstelling, we zouden juist moeten streven naar optimale duurzaamheid, naar een optimale balans tussen economie en ecologie. Buitengewoon belangrijk.
Ik verwijs in dat verband naar de commissie duurzame landbouw van de SER, onder voorzitterschap van de VVD’ er, oud commissaris van Friesland, u welbekend, de heer Nijpels. Die commissie zegt, we moeten stoppen met alle subsidies.
Volgens de commissie draaien varkensbedrijven, ik heb het even opgeschreven, voor 37 % op subsidie, melkveehouders voor 60%, vleeskalverbedrijven zelfs voor 92 %. Dat staat op zeer gespannen voet met doelstellingen voor natuur en milieu, en volksgezondheid. Die bedrijven kunnen niet de omslag maken naar duurzaamheid. We moeten helemaal radicaal stoppen met deze bedrijven te financieren. We moeten ons richten op de 30% van de bedrijven uit de voorhoede, de bedrijven die dat wel kunnen. Die zouden we toegang moeten geven tot financiering van banken en eventueel ook overheid. Die zouden we ook in de regelgeving moeten benaderen waar het gaat over fosfaatrecht. Dat moeten we met die achterblijvers helemaal niet meer doen.
Wat dat betreft, VVD, bent u op uw wenken bediend door uw partijgenoot. Niet alleen wanneer het gaat om het redden van de landbouw, maar ook waar het gaat om 100% duurzame bedrijfsvoering, die ook de commissie Nijpels heeft bepleit.
College, ik wil u daarom ook vragen, hoe beoordeelt u dit rapport en bent u bereid deze conclusies in uw beleid op te nemen?
Opcenten
Voorzitter, het heet geen subsidie, maar over rechtse hobby’s gesproken, dit is er nu een. Het jammere, vind ik, dat die 20 miljoen euro verlaging van de opcenten, die nu tijdelijk minder wordt geind, op termijn zal leiden tot de grootste verhoging van de opcenten ooit. Ik denk dat dat in 2020 nergens in Nederland navolging kan krijgen, zo gigantisch als die opcenten dan weer omhoog moeten. Inclusief inflatie wordt dan de verlaging van 20 miljoen teruggedraaid. Het college dat dan (in 2020) aantreed, zal met een enorm probleem zitten. Die zullen daar opnieuw dekking voor moeten vinden, wil men de opcenten op het zelfde niveau houden. Dat betekent dat je dramatisch moet snijden in de rest van de begroting. Voorzitter, u begrijpt, dat DAT mijn reden is, dat ik hoop dat het CDA weer deelneemt aan het volgende college. Ik blijf het, begrotingstechnisch, onverantwoord vinden, dat we op deze manier de rekening naar voren schuiven, en niet anticiperen op die enorme gap die dan in de begroting bestaat. Ik zeg dit niet voor het eerst. Ook vorig jaar is dit aan de orde geweest, maar ik blijf het onvoorstelbaar vinden dat we daar op die manier mee omgaan.
(interruptie op 2.33 – 2.36 Graansma over NUONgeld en Culturele Hoofdstad, niet genoteerd)
Bij ons thuis is 20 miljoen euro veel geld. Ik constateer dat u nu minder geld int bij de autobezitter. Daar gaat overigens een denivellerend effect van uit, want een goedkope auto heeft minder voordeel dan een dikke Mercedes en andere dure auto’s. Wat dat betreft wordt niet elke burger daar gelijk in bedeeld. De rijken worden meer ontzien dan de armen, zeg maar. Maar goed, dat is kennelijk een keuze waarmee u (in meerderheid) van harte mee inkunt stemmen. Tweede punt is, dat u daar abrupt mee stopt. Dat u niet vooruitkijkt naar u daar straks mee om wilt gaan. En als je dat wel een goede manier wil doen, zul je daar in de begroting voorzieningen voor moeten treffen. Dat wordt met opzet niet gedaan. Dus die rekening wordt neergelegd bij een volgend college. En daarvan heb ik geconstateerd dat dat niet terecht is. Als u dit beleid wilt doorzetten, verwacht ik van u dat u dat op een financieel degelijke manier in de begroting opneemt. Ik stel vast dat dat niet zo is. Dat dit gaat leiden tot de grootste stijging van opcenten in de Friese geschiedenis ooit. En dan staat u weer te jammeren als het zover is. Dat kunt u niet meer doen, want u bent nu gewaarschuwd daarvoor.
Fietspad
Mijn fractie heeft vastgesteld dat het fietspad tussen Grouw en Warten, en het gaat om een betonnen fietspad, dat dat nog steeds niet klaar is. Het is al veel eerder aan de orde geweest in de Staten, het is ook door andere partijen genoemd. Mijn fractie wil er met klem op aandringen om het fietspad nu eindelijk af te maken. We dienen een motie in, waarin we het college vragen met Leeuwarden te overleggen en ervoor te zorgen dat dat fietspad volgend jaar klaar is. Het leidt namelijk tot wat gevaarlijke situaties omdat de fietsers toch halverwege weer op de weg komen, waar automobilisten dat niet verwachten.
Veenweidegebied
Voorzitter, in de begroting staat het voornemen om 1,5 miljoen euro over te hevelen van de reserve van het veenweidegebied naar de pot van het POP3 geld. Het veenweidegebied is in de genoemde Bestuursrapportage voorzien van oranje bolletjes. Omdat de uitvoering vertraagd is.
We hebben net de visie vastgesteld om de verdroging van het veenweidegebied tegen te gaan, hier geld voor gereserveerd en meteen al wordt er 1,5 miljoen uitgehaald? Hoe kan dat? Afhankelijk van het antwoord dienen we hier eventueel nog een amendement over in. (einde).