GrienLinks kiest voor rendabele landbouw. Dat is biologische landbouw, rendabel voor de natuur, voor de boeren en voor het Friese landschap. In de Beleidsbrief Duurzame Landbouw NED die op 21 juni 2017 in de Staten werd besproken, staat dat er een transitie in de landbouw plaats moet gaan vinden: “De provincie Fryslân streeft naar een duurzame, natuurinclusieve landbouw in 2025”. Retze van der Honing: “Deze ambitie klinkt goed. Daar zijn we voor. Maar. We missen concrete acties om deze transitie in de landbouw als provincie (ondersteunend) tot stand te brengen. Als we niet anders gaan handelen, wordt toch weer de intensivering en schaalvergroting ondersteund. Terwijl veel boeren zelf echt wel anders willen.”
Namens GrienLinks diende hij twee moties in, een over toename biologische bedrijven (voor: GL, PvdD, D66, SP, PvdA in totaal 16 stemmen voor en 25 tegen) en een over een experiment grondwaterpeil door boeren zelf (GL, PvdD, PvdA, D66, 50plus, CU 16 voor, 25 tegen). Ook diende hij samen met de Partij voor de Dieren twee voorstellen in: een amendement over norm voor grondgebondenheid (hoeveel koeien dus mest per hectare) (PvdD, GL, PvdA, D66, dus 11 stemmen voor, 30 tegen) en een motie tegen mestvergisting in Fryslân (PvdD, GL, PvdA dus 9 stemmen voor, 32 tegen). Geen van de vier moties werd aangenomen. Van der Honing stemde wel voor de landbouwbrief, omdat de ambitie voor de transitie er in staat en GrienLinks hoopt dat in de uitvoeringsagenda (die in het najaar in de Staten wordt besproken) nog goede concrete acties worden neergezet. Van der Honing steunde een amendement van de PvdA voor opnemen van de volgende onderwerpen bij de aangekondigde ‘landbouwdeal’: de termijn van overstappen op natuurinclusieve landbouw, hoe de versnellingsagenda uitgevoerd gaat worden, de resultaten op het gebied van circulaire landbouw, biodiversiteit, de weidevogelstand en kruidenrijk gras, de omvorming van landbouw in natuurgrond, de omvang van de veestapel, de stand van zaken bij de derogatie (mestwetgeving), de aanpassing van het onderwijs op de transitie in de landbouw en bodemkunde.
Bijdrage eerste termijn (met interrupties) GrienLinks debat 21 juni 2017 Beleidsbrief duurzame landbouw
Er zijn wel al wat dingen gezegd door anderen, dus ik sla hier en daar wat over in mijn bijdrage.
Eerst terug naar wat het probleem is met de landbouw:
• Boeren die volledig klem zitten tussen hun eigen bedrijf en de bank.
• De ene schaalvergroting lokt de andere uit, er komen steeds lagere marges bij de boeren, dus gaan ze verder intensiveren, dus weer groter, meer lenen, dus weer groter. Dus nog hogere schulden bij de bank, dus meer omzet, dus weer groter, dus weer lenen, dus opnieuw intensiveren.
• Levert maar een karig stikje bôle op voor de boeren. Mensen die het laatste jaar op de afdeling bijzonder beheer van de Rabobank hebben gewerkt, hebben het druk gehad. Er lopen rond de boeren nogal wat adviseurs rond, er is een woud aan regels, men verdient er goed aan.
• De problemen: Ganzenplaag, muizenplaag, verdroging, vermesting, kale monoculturen, geen weidevogels, meer landschapspijn. Verdwijnende weidevogels, idiote plannen met kievitseieren die worden uitgebroed in een broedmachine, die dan weer in beslag worden genomen. Dramatische teruggang van de biodiversiteit. Landschapspijn. Hier wordt een mens net echt blij van.
• We vinden het belangrijk om op te komen voor de landbouw in Fryslân. Wat wordt de nieuwe standaard? Dat missen we in de beleidsbrief. De ambitie ‘natuurinclusief en grondgebonden’ klinkt goed, maar krijgt geen handen en voeten. Op die manier, als je ook niet anders gaat handelen, wordt toch weer de schaalvergroting ondersteund.
• In de beleidsbrief staan bijna geen concrete doelstellingen. Er zijn er een paar bijgekomen in de memorie van toelichting die we gisteravond kregen, maar het blijft onvoldoende. De groene bolletjes vliegen je alweer om de oren, terwijl er geen liter biologische melk meer geproduceerd hoeft te worden.
• Schaalvergroting en intensivering vormen nu de maat der dingen in de Friese landbouw. Dit moet vervangen worden door biologische landbouw. Pas dan is er sprake van een transitie. Biologische landbouw als standaard voor de landbouwprovincie bij uitstek. Wie durft dat aan?
• De biologische landbouw is de landbouw van de toekomst, zeker in Nederland waar de grenzen wat betreft intensivering van landbouw bereikt zijn.
Van de week dacht ik: weet je wat, als eenvoudige boerenfeint met een beetje opleiding, ga ik wat mensen opbellen met de vraag: waarom niet 100% biologisch worden in Fryslân, want dat is toch DE oplossing voor alle problemen rond grond, waterpeil, mest en alles.
Dan zegt men: “E is niet genoeg grond, er moeten dan boeren stoppen, hoe verkopen we al die producten?” Maar op dit moment is er juist een tekort aan biologische producten.
Ook de ‘tussenhandel’, met al die regels en al die adviseurs, verdient er aan. De boer niet, die gaat er niet in inkomen op vooruit, op de plek waar ons eten geproduceerd wordt.
Wat is nu onze grote opgave? Wij willen Fryslân behouden als landbouwprovincie.
De keuze die het college voorlegt (groene landbouw, duurzame landbouw of industriële landbouw) slaat als een tang op een varken. Het onderscheid tussen groene landbouw en duurzame landbouw is een bedacht onderscheid die onware premissen bevat.
Zo is het niet waar dat, als je de biodiversiteit als uitgangspunt neemt, de bedrijfsvoering onder druk komt te staan. In de biologische landbouw wordt de kringloop van de natuur, een gezonde bodem als uitgangspunt genomen en biologische bedrijven renderen beter dan gangbare bedrijven.
GrienLinks kiest dus voor rendabele landbouw. Dat is biologische landbouw, rendabel voor de natuur, voor de boeren en voor het Friese landschap.
Wat zijn de grote opgaven als het gaat om de landbouw in Fryslân?
Goed bekeken zouden alle agrarische bedrijven moeten overstappen op een biologisch verdienmodel. 100% biologische bedrijven. Stel je voor: een gesloten kringloop. Natuurlijk evenwicht. Geen mestoverschotten, geen ammoniak, fosfaat- of nitraatprobleem. Koeien in de wei, weidevogels, een rijke biodiversiteit, geen ganzenplagen geen muizenplagen, een goed belegde boterham voor de boeren.
Hoe gaan we beginnen? GrienLinks heeft de volgende voorstellen:
• Fryslân behouden als landbouw provincie, er voor zorgen dat we nu niet de laatste generatie boeren meemaken, maar een transitie naar rendabele landbouw bedrijven, ook in de toekomst.
• Doelen stellen ten aanzien van het aantal biologische landbouwbedrijven. Transitie van 20% in 10 jaar. Dat betekent per jaar zo’n 80 bedrijven die overschakelen naar biologische landbouw.
Ik weet ook wel dat de provincie boeren niet dwingen kan, maar we kunnen wel helpen en advies geven, financiële ondersteuning geven. Ik wil daar best ver in gaan. Als we dan maar als landbouwprovincie op de kaart staan. Als biologische landbouwprovincie.
Interrupties:
VVD: Weet vdh wel wat het kost. Om om te schakelen: 1 ton per bedrijf.
vdH: Dat is per bedrijf verschillend, moet echt en ben ik ook toe bereid. Ik wil ook een regelvrije zone.
VVD: Weet u hoe het dan zit met de stikstof?
VdH: Wat ik wil is een transitie in de landbouw, hoe kunnen we boeren daarbij helepen, druk mij nou niet in het hoekje dat ik boeren de maat neem, kom nou eens van je eigen hiem af, zou ik zeggen.
PvdD: In deze beleidsbrief zijn streekproducten belangrijker dan biologische producten, wat vindt u daarvan?
vdH: Daarom hebben we een motie gemaakt: met een stip op de horizon van 80 biologische bedrijven toename per jaar.
VVD: 80 bedrijven kost dan per bedrijf 1 ton per jaar.
Vdh: Als we het er over eens zijn, in dit stuk, dat we een gesloten kringloop willen maken, dan kiezen we voor ondersteuning voor boeren om te helpen bij die omschakeling. Dat werken we dan uit. Als u dan zulke kritiek heeft, wat wilt u dan?
VVD: Dan heeft u mijn betoog niet gehoord.
PvdD: 51 boeren die omgeschakeld zijn per 1 oktober. Die hebben voor de helsdeuren weg moeten halen dat ze de biologische prijs er voor krijgen. Uiteindelijk zal de biologische melk goedkoper worden.
VVD: Kennelijk is de markt er niet klaar voor?
PvdD: Friesland Campina heeft dat tegengehouden.
PVV: Kan het ook zo zijn dat FC al die andere biologische boeren heeft gesponsord en te veel heeft betaald voor de melk?
VdH van GL: Hoe het dan ook is, de gesloten kringloop is de oplossing.
En vervolgt bijdrage:
• Behouden Friese veenweidewaarden, bevorderen biodiversiteit en weidevogels
verlagen broeikasgasuitstoot.
• Grondwaterpeilen moeten omhoog!
Biologische boeren zouden zelf hun grondwaterpeil moeten beheren.
Daarom dienen we een motie in: voorstel is om een experiment dat boeren zelf hun grondwaterpeil regelen.
interruptie:
CDA: Het Wetterskip gaat hierover.
VdH: Maar zou u dat een goed idee vinden?
PvdA: De strategische kaders worden in dit huis vastgesteld, het Wetterskip voert ze uit.
CDA: Het gaat om peilbeheer en dat doet het Wetterskip.
vdH: Biologische boeren vertroetelen het veenpakket en als uit dat experiment blijkt dat dit wel eens een oplossing zou kunnen zijn, daar hadden we laatst nog over kunnen praten in die commissie, toen wou u het er niet over hebben, dus dienen we vandaag deze motie in. Om het er over te hebben.
VdH: Ik ben door mijn spreektijd heen. Over de procedure: we hopen dus nog concrete kaders toe te kunnen voegen. We gaan er vanuit dat de aangepaste uitvoeringsnota nog in de Staten wordt besproken en vastgesteld.