Gedeputeerde Johannes Kramer kreeg tijdens de Statenvergadering op woensdag 28 maart 2018 een motie van afkeuring van GrienLinks (gesteund door de PvdD, PvdA, D66 en 50plus). De partijen waren verontwaardigd omdat hij de aankoop van grond voor de aanleg van natuur in Fryslân stopzette zonder goedkeuring van deze beleidswijziging door de Staten. GrienLinks-fractievoorzitter Retze van der Honing was ‘not amused’: “Wij lazen dit in de krant.
Ook de mensen van de gebiedscommissies waren op zijn zachtst gezegd nogal verrast. Het aankopen van grond is noodzakelijk om het Natuurnetwerk aan te kunnen leggen. En zeker nu de berichten over teruglopende biodiversiteit ons om de oren vliegen, is meer natuur aanleggen zeer noodzakelijk. En dat is ook het beleid van deze Staten. De gedeputeerde heeft dit beleid gewijzigd zonder dat eerst aan de Staten voor te leggen.
Hij had dus geen mandaat. En tenslotte: de gedeputeerde spreekt van liquiditeitsproblemen. Dat is heel vreemd, want in november 2017 hebben we dit beleid en het daarbij horende budget nog vastgesteld bij de begrotingsbehandeling. Wat is er veranderd in deze vier maanden?”.
Van der Honing stelde tijdens een interpellatie een aantal vragen hierover aan de gedeputeerde. Volgens Kramer is er nu nog wel geld, maar is het de vraag of dat genoeg zal zijn. Daarom is er gekozen om de aankoop tijdelijk stop te zetten. Hij komt binnenkort met uitsluitsel. Kramer stelt dat het onfatsoenlijk is om nu met de boeren door te onderhandelen, als je niet weet of die afspraken ook nagekomen kunnen worden.
Van der Honing: “Dit is het toppunt: werkelijk echt het absolute toppunt van omdraaien van zaken. Deze Staten hebben besloten tot aankoop van gronden voor natuur. Dat staat in de begroting en er staat ook in dat er geld voor is. Geen enkel probleem dit jaar, verzekerde u ons nog in november 2017. En vier maanden later stopt u met het aankopen van grond. Dat is invullen van een mandaat dat u niet heeft. U moet wel steviger worden in de beantwoording, gedeputeerde!”. Hij verbaasde zich ook over het feit dat de coalitiepartijen er niets van hebben gezegd, terwijl zij wel op de hoogte waren.
De GrienLinks-motie om door te gaan met het aankopen van grond werd gesteund door D66, PvdD, PvdA, 50plus en de ChristenUnie, maar werd niet aangenomen. De motie kreeg 14 stemmen voor en 24 stemmen tegen van de CDA, VVD, FNP, SP, PVV en FFP. De motie van afkeuring haalde het ook niet. Die kreeg alleen steun van D66, 50-plus, de PvdA en de PvdD (11 stemmen voor). De coalitiepartijen CDA, VVD, FNP en SP steunden de motie niet. Ook de PVV, FFP en de ChristenUnie steunden de motie niet. (28 stemmen tegen).
Achtergrond
Heel in het kort de geschiedenis van de bezuinigingen op het aanleggen van natuur (wordt nog aangevuld):
– 2010 staatssecretaris Bleker bezuinigt 60% op geld voor natuur en dus volgt herijking van de Ecologische Hoofd Structuur (de EHS), nu Natuurnetwerk geheten.
– 2012 nota natuur en landelijk gebied vastgesteld in Staten met keuze voor scenario 2: Grien Fryslan. Met wel een beetje ambitie, maar geen geld erbij.
– 2014 Aanleg natuur wordt gedecentraliseerd van Rijk naar provincies. Er wordt door de provincies zelf ook geld geïnvesteerd in natuur. Natuurpact tussen Rijk en provincies
– 2014 coalitieakkoord Friesland: er wordt 1 miljoen extra per jaar uitgetrokken, bovenop het geld van het Rijk. Dit is het laagste bedrag van alle provincies. Andere provincies trokken daar veel meer voor uit. Die hebben ook andere opgaves, maar als je gaat verrekenen, is het toch nog niet erg veel geld.
– 2015 Brief GS aan Staten dat er tegenvallers waren met aankopen. Aanbod viel ook tegen. Weigering van GS om onteigening als instrument ook voor aankoop natuur in te zetten.
– 2016 onderzoek dienst naar mogelijkheid Natuurnetwerk aan te leggen. Er blijkt een tekort van 56 miljoen euro in de begroting tot 2027 (dat is het jaar dat het Natuurnetwerk aangelegd moet zijn).
– 2017 GS geeft BMC opdracht een oplossing te zoeken, BMC komt met het rapport. brief DS Onderzoek naar Natuuropgave 20170511 over dit rapport en met de mededeling de oplossingsrichtingen uit het rapport in scenario’s uit te gaan werken voor de Staten.
– 2018 Op de agenda van de Statenvergadering van 18 juli 2018 is de behandeling van de scenario’s gepland (scenario’s zijn nog niet openbaar gemaakt).
Welke natuuropgave hebben we?
De natuuropgave is ingedeeld in vier prioriteiten:
1. KaderRichtlijn Water gebieden (Europese richtlijn)
2. Natura 2000 gebieden (Europese richtlijn)
3. Provinciale opgave Achtkarspelen Zuid, Koningsdiep en Beekdal Linde (200 tot 500 ha, 1 miljoen euro per jaar)
4. De rest van de grond die nodig is voor aanleg van een natuurnetwerk.
In het coalitieakkoord 2014-2018 (CDA, VVD, FNP en SP) is besloten alleen in te zetten op prioriteit 1, 2 en 3. Dat betekent de Europese opgave die verplicht is (KRW en Natura 2000) wel uit te voeren en als provincie zelf geld uit te trekken voor de ‘provinciale opgave’ (nr. 3) in de genoemde gebieden. Deze laatste opgave ligt nu dus onder druk, in tegenstelling tot de afspraken. Friesland trekt van alle provincies het minste geld uit voor natuur.