Op 17 april 2019 sprak Matthijs Sikkes-van den Berg namens de GrienLinks Statenfractie in de Statenvergadering over de verkiezingsuitslag en over de voortgang bij het vormen van een nieuwe coalitie: “Sa moai as it starte by de ferkiezingsjûn, sa bysûnder fynt GrienLinks it ferfolch”. Hij sprak zijn verbazing uit over het uitblijven van een tweede gesprek met de informateur: “De útspraak fan it saneamde ‘motorblok’ dat sy ‘een maximum van vier partijen in een nieuwe coalitie’ wolle, fine wy koartsichtich. Dermei ha sy it ynformaasjeproses op slot set.
(..) Wylst der ek provinsjes binne wer se wol foar bredere mearderheden keazen ha, mei mear partijen as 4. Omdat dat past by de grutte opjeften wer’t wy as provinsje foar steane. Der past in brede koälysje by, neffens GrienLinks, mei it leafst ien winnende partij. Wy binne der klear foar!”
Ook andere partijen, van links tot rechts, verbaasden zich over deze keus en pleitten voor een onderzoek naar een coalitie van 5 partijen. De ChristenUnie, de Partij voor de Dieren, 50plus en de PVV vroegen waarom GrienLinks niet voor een tweede gesprek was uitgenodigd. Wiebo de Vries van de ChristenUnie meldde: “Er zijn minstens zeven van de twaalf partijen die een bredere coalitie hebben voorgesteld.”
In het debat werden partijen over en weer flink ondervraagd. Zo vroeg Matthijs Sikkes-van den Berg aan de VVD’er Klaas Kielstra of een combinatie met GrienLinks ook voor de VVD ‘onaanvaardbaar’ was. De GrienLinkser verwees hiermee naar een tekst in het gespreksverslag van het CDA, waarin stond dat een combinatie met GrienLinks en D66 onaanvaardbaar was. Kielstra antwoordde dat het werkbaarder was met 4 partijen en ook op inhoud makkelijker.
Sander de Rouwe (CDA, kandidaat-gedeputeerde) reageerde fel op de bijdrages van de (zo het nu lijkt) oppositiepartijen GrienLinks, ChristenUnie en PVV. Hij viel hard aan en verweet GrienLinks een ‘slachtofferrol’ te kiezen en dat het ‘niet aanvaardbaar zijn van een combinatie met GrienLinks (en D66)’ niet zo in het verslag staat. (bekijk hier het gespreksverslag van het CDA). Matthijs Sikkes-van den Berg antwoordde: “Dy slachtofferrol, dat werken ik nét, dat werpje ik fan my ôf. It steat er hiel dúdlik hear, yn it ferslach. As der kontekst foar nedich is om it goed te begrypen, hie it CDA it ferslach oanpasse litte moatte’.
Hetty Janssen van de PvdA zei dat ze blij waren dat ze – na vier jaar oppositie – nu mee mochten doen met de gesprekken. Ze noemde de energie- en landbouwtransitie als belangrijke punten. Ze zei dat het jammer was dat de deelname van GrienLinks aan het college ongewenst was. Hierop interrumpeerde Johannes Kramer van de FNP dat GrienLinks niet zeer ongewenst was, maar getalsmatig buiten de formatie viel.
Hetty Janssen bedankte hem voor deze aanvulling. Ze zei ook: “Dat akkoord is er nog niet. Er zal nog veel over gesproken moeten worden en dat zal best nog spannend worden”.
Ze werd bevraagd door Theun Wiersma van 50plus: “De PvdA heeft nog drie dagen voor de verkiezingen samen met GrienLinks, D66 en PvdD het pamflet ‘Het groene verschil’ gepresenteerd over de vernatting van de veenweiden. Het CDa en de VVD denken hier heel anders over. Hoe denkt de PVdA er met die partijen uit te komen?”
Hetty Janssen antwoordde: “Ja, dat klopt, we hebben samen het initiatiefvoorstel met GrienLinks, D66, 50plus, ChristenUnie, PvdD, Schukking voor het veenweidegebied nog een keer herbevestigd (met GrienLinks, D66, PvdD), om het waar te maken na de verkiezingen. De verkiezingsuitslag liet zien dat we GEEN meerderheid hadden als groene partijen. We hebben toen gezegd: we gaan elkaar vasthouden en we gaan kijken wat we kunnen waarmaken. In ons verslag is te lezen dat de partijen (CDA, VVD, FNP) wel vertrouwen geven dat er straks in de formatie goede afspraken over gemaakt kunnen worden.”
Ook Romke de Jong van D66 vroeg Hetty Janssen hoe het nu met hun ‘liefdesbaby’ (het initiatiefvoorstel) moest.
Kijk hier de reactie van Matthijs Sikkes-van den Berg op Omrop Fryslan over het debat over de informatie.
Lees hier het krantenbericht van het Friesch Dagblad over in welke dorpen en steden in Fryslan GrienLinks gewonnen (en verloren) heeft.
Spreektekst Matthijs Sikkes-van den Berg eerste termijn debat over de informatie (vertaling in NL volgt)
Foarsitter, wat in bysûnder momint foar my. Myn earste kear dat ik as steatelid hjir sprekke mei, yn dochs wol de moaiste steateseal fan Nederlân. En dan ha ik ek noch it gelok, dat ik dit dwaan mei tidens ien fan de ynteressantste ûnderwerpen oan it begjin fan in steatenperioade. In hiel moai ûnderwerp sa fyn ik sels. Hoewol dat hie it wêze kinnen. Sa moai as it starte by de ferkiezingsjûn, sa bysûnder fynt GrienLinks it ferfolch. Nei it fêststellen fan de útslach gong ynformateur Van der Molen mei faasje oan ‘e slach.
GrienLinks gong it petear mei betrouwen te mjitten. Wy wiene fan 1 nei 3 sitten gong, in boppeslach en dermei 1 fan de (mar) 2 winners fan de ferkiezingen. Nei in goed petear, wat net hiel djip yngong op de ynhâld gongen wy tefreden wer werom. It fernuvere ús wol wat dat it net hiel bot oer de ynhâld gong. Mar, sa tochten wy, dit sil wol yn in twadde petear barre. Mar al wat d’r barre, in twadde petear siet der net yn. Werom GrienLinks net oan tafel siet foar in twadde petear? Gjin reden! Dat is it net serieus nimme fan dat part fan de kiezers dy’t op GL stimd ha, litte we úse boppeslach net ferjitte. Dat dit net sa sear in kar wie fan de ynformateur die letter bliken, doe’t de petearferslachen iepenbier makke binnen.
Want, foarsitter, it wie net de ynformateur dy foarsteld hie om GL net fierder mei te nimmen yn it proses. Dat wie de kar fan it saneamde motorblok; CDA/VVD/FNP. De útspraak fan it motorblok dat sy ‘een maximum van vier partijen in een nieuwe coalitie’ wolle, fine wy koartsichtich. Dermei ha sy it ynformaasjeproses op slot set. Net op basis fan ynhâld of petearen mei oare partijen, nee men wol allinnich fierder op basis fan it ferline. Ik hoopje dat se de disclaimer tafoege ‘In het verleden behaalde resultaten, bieden geen garanties voor de toekomst’.
Oer dy ‘behaalde resultaten’ sil ik it hjir mar net ha. Wat de 3 partijen mei dizze sinsnede wol berikken ha, is dat der eins mar in kar wie foar 2 partijen, PvdA en Forum. Ik ha al earder sein dat dit dochs in rare wize fan saken dwaan is. We telle op oant en mei 22, we sitte al op 16 en hokker fan de 2 partij der ek ynpast, dat sjogge we letter. Dat oare kombinaasje net besocht binne is deasonde en in gebrek oan kreativiteit. Wylst der ek provinsjes binne wer se wol foar bredere mearderheden keazen ha, mei mear partijen as 4. Omdat dat past by de grutte opjeften wer’t wy as provinsje foar steane. Der past in brede koälysje by, neffens GrienLinks, mei it leafst ien winnende partij. Wy binne der klear foar!
GrienLinks sil dit formaasjeproses mei Arguseagen besjen. Foar de takomst fan Fryslân is it no nedich dat der echt wurk makke wurdt fan, it herstellen fan de biodiversiteit, ús lânskip en in serieus plan foar de enerzjytransisje. Echt wurk meitsje fan de klimaatdoelen!