“We kunnen lang en breed discussiëren over de interpretatie van de gegevens, maar wat ons betreft gaan wij als leek niet op de stoel van de deskundige zitten. We houden daarom vast aan het advies van GGD en Gedeputeerde Staten”, sprak Statenlid Charda Kuipers over de verlenging van de geitenstop in Fryslân voor één jaar. “Maar het valt ons zwaar.”
Advies GGD
Tijdens de Statenvergadering op 10 juli 2019 vond een flinke discussie plaats. Sinds 14 februari is in Fryslân voor een half jaar een stop ingesteld op de uitbreiding van geitenhouderijen, vanwege mogelijke gezondheidsrisico’s. RIVM heeft in onderzoek aangetoond dat binnen twee kilometer van geitenhouderijen ongeveer 25% meer longontstekingen zijn. Er is tot nog toe geen causaal verband aangetoond, maar dat wil niet zeggen dat dat er niet is. Er loopt nog een vervolgonderzoek waarvan de tussenresultaten dit najaar worden verwacht. Maar omdat het eerdere besluit maar een halfjaar geldig is, moet om de stop in stand te houden uiterlijk 14 augustus de Verordening Romte worden aangepast.
Uit voorzorg heeft GGD Fryslân geadviseerd geen nieuwe geitenhouderijen of uitbreidingen toe te staan binnen twee kilometer van bewoners. Naast de risico’s wordt gevreesd dat als in Fryslân zich wel nieuwe geitenhouderijen mogen vestigen, er meer hierheen kunnen komen vanuit provincies waar dat niet meer mag.
Voorstel: geitenstop voor één jaar
Gedeputeerde Kramer wilde geen risico nemen op het gebied van de volksgezondheid. “Het is een levensgevaarlijke kwaal, vooral voor kinderen en ouderen”, gaf hij aan. Daarom stelde hij voor om de stop voor één jaar in te stellen. Daarna zouden de Staten op basis van nieuwe onderzoeksgegevens (niet specifiek over Fryslân) opnieuw een besluit kunnen nemen.
GrienLinks Statenlid Charda Kuipers was het daar, na wikken en wegen, mee eens: “Op basis van de beschikbare gegevens kunnen wij op dit moment niet anders concluderen dan dat wij zullen meegaan met het advies van de Gedeputeerde Staten. Maar het valt ons zwaar, omdat wij ons bewust zijn van de negatieve gevolgen voor onze geitenhouders. Omdat ondanks alle onderzoeken die duidelijk in de richting wijzen van gezondsheidsrisico’s, de situatie in Fryslân toch net weer een beetje anders is dan elders. We kunnen lang en breed discussiëren over de interpretatie van de gegevens, maar wat ons betreft gaan wij als leek niet op de stoel van de deskundige zitten, we houden daarom vast aan het advies.”
Verdeelde meningen
Toch bleken de meningen verdeeld te zijn: CDA, VVD, FvD, PVV en ChristenUnie gaven aan dat “na tien jaar onderzoek er nog steeds geen causaal verband is aangetoond”, dus dat de onderbouwing voor een geitenstop veel te mager was. GrienLinks, PvdD, FNP, D66, 50PLUS en PvdA dachten er anders over. In de afgelopen tien jaar is er niet eerder bewust in onderzoek gezocht naar een oorzakelijk verband, dus is het ook niet aangetoond. Maar de samenhang tussen het aantal longontstekingen en geitenhouderijen in de buurt is wél duidelijk aangetoond. En longontstekingen kunnen gevaarlijk zijn. Deze partijen vonden daarom dat de Staten uit voorzorg geen onnodige risico’s moesten nemen met de volksgezondheid.
Uitslag stemming
Uiteindelijk haalde het voorstel voor het verlengen van de geitenstop het niet. Dat betekent dat in Fryslân, tegen het advies van de GGD in, nieuwe geitenhouderijen mogen starten en bestaande mogen worden uitgebreid.
GrienLinks Statenlid Charda Kuipers na afloop: “Het is een lastige keus. Maar het gaat om de gezondheid van mensen. Als er zich nieuwe bedrijven in onze provincie vestigen en er blijkt toch een grotere kans op longontsteking te zijn, dan kunnen we de situatie niet meer terugdraaien.”