Opinie door Jochem Knol
Fryslân is een landbouwprovincie bij uitstek. Door lage prijzen voor de landbouwproducten zijn boeren genoodzaakt veel te produceren. Dat levert spanning op met de wensen voor schone lucht, een gezonde bodem en helder water. Landbouw en natuur zijn kwetsbare ecosystemen, we moeten een zorgvuldig evenwicht zoeken, wat kan wel en wat kan niet.
Waarom is stikstof een probleem?
Na de Tweede Wereldoorlog stond de V in het ministerie van L&V voor Voedselvoorziening. Onder aanvoering van Sicco Mansholt is de landbouw grootschaliger geworden en is Nederland opnieuw ingericht. Door ruilverkaveling en technische innovatiekracht is de sector erin geslaagd enorm veel goede landbouwproducten tegen te lage prijzen te produceren. Het voedselprobleem dat er na de oorlog was is opgelost en ons kleine land exporteert nu veel.
Sicco Mansholt was zich bij zijn dood in 1995 bewust dat we een te groot beslag legde op het herstelvermogen van de natuur, dat we de bodem aan het uitputten waren, dat de waterkwaliteit verbeterd moest worden en dat gezonde lucht onmisbaar is. De grote voorvechter van grootschalige landbouw zag ook de nadelige gevolgen.
Lang dachten we dat we die nadelige effecten konden oplossen door technische maatregelen, maar helaas is dat onvoldoende gebleken. Ingrijpende maatregelen zijn jarenlang uitgesteld met als gevolg dat we in ons land nu voor zeer ingrijpende maatregelen staan. Individuele boeren worden hiermee geconfronteerd en voelen zich machteloos. Die machteloosheid verdient aandacht.
Vorige kabinetten hebben de problematiek over onder andere stikstof en fosfaat te lang met softe middelen aangepakt. Ook andere sectoren, zoals de luchtvaart, de industrie en het verkeer zijn buiten schot gehouden.
Het is winst dat de huidige minister van Landbouw de problemen onderkent en dat eindelijk de eerste stappen worden gedaan.
Grondgebonden en natuurinclusieve kringlooplandbouw verdient steun en de enorme innovatiekracht moet nu worden ingezet om maatregelen die daarvoor nodig zijn uit te voeren. Als consumenten vragen om andere producten moeten we bereid zijn daarvoor te betalen. Dat hoeft niet ten koste te gaan van de mensen met een kleine beurs: ook mensen met een kleine beurs hebben recht op schone lucht en gezond voedsel. Daarom moeten we ook kijken naar andere sectoren en moet bijvoorbeeld de luchtvaart belast worden en kan de BTW verhoging op onze etenswaren teruggedraaid worden.
Er is nu een acuut probleem met de vergunningverlening . Onze lucht is ongezond en de biodiversiteit in ons land neemt enorm af. Om serieus werk te maken van het verbeteren van onze leefomgeving moeten we in alle sectoren minder stikstof uit gaan stoten.
Het weer uitstellen van maatregelen is niet te begrijpen. Dat is een teken van zwak bestuur. Besturen vraagt om zorgvuldigheid en duidelijkheid en nu is een sfeer van paniekvoetbal gecreëerd. Wat doen we als de bouwsector hier morgen met 200 shovels en bouwkranen voor de deur staat? Met het afwegen van alle belangen, zowel van de boeren als bijvoorbeeld de bouwsector en onze kwetsbare natuur, moeten provincie en Rijk duidelijk en doortastend beslissingen nemen.