Meer natuur met Natuer mei de Mienskip

“In deze Staten hebben we het vaak over de mienskip en draagvlak. Het aanbod van de landbouw- en natuurbeschermingsorganisaties om meer natuur aan te leggen voor hetzelfde geld moeten we dan ook met beide handen aangrijpen”, sprak Statenlid Jochem Knol in het debat over de evaluatiecriteria voor Natuer mei de Mienskip op 1 juli 2020. “Primair is dat de natuurdoelen worden bereikt, dat wordt door alle partijen onderschreven en het is ons inziens dan ook wenselijk dit vast te leggen in het besluit. Hiervoor dienen we een amendement in.” Ook diende hij een amendement in voor een gewogen totaalbeoordeling.

Natuurnetwerk afmaken
De provincies moeten vanuit het Rijk voor 2027 het natuurnetwerk aanleggen. Fryslân heeft daar 79 miljoen voor beschikbaar, maar in 2018 bleek dat dat te weinig zou zijn om alles te realiseren. Alleen al het realiseren van het verplichte deel (Natura 2000 en Kader Richtlijn Water) in Fryslân zou meer dan 63 miljoen extra kosten. Het voorstel van GS was vervolgens niet dat er meer geld vrijgemaakt moest worden voor natuur, maar om dan maar minder natuur te realiseren (lees hier meer). Gelukkig hebben natuur- en landbouworganisaties samen met de provincie via the Right to Challenge Natuer mei de Mienskip een nieuw voorstel gemaakt waarbij voor hetzelfde geld meer natuur gerealiseerd kan worden (1050 hectare). In het voorstel hebben eindbeheerders veel meer zeggenschap. De nieuwe manier van werken wordt twee jaar lang in pilots getest.

Evaluatiecriteria Natuer mei de Mienskip
Op 10 juli 2019 hebben de Staten naar het voorstel van GS besloten te kiezen voor scenario 5b, met als terugvaloptie scenario 3plus (lees hier meer). De keuze wordt gemaakt nadat 2 jaar de pilots van de NmdM gelopen hebben en daar een evaluatie van is gemaakt. De Staten vonden wel dat voor die evaluatie criteria moesten worden opgesteld, zodat alle betrokkenen weten waarop de inspanningen beoordeeld zullen worden.

Deze evaluatiecriteria werden behandeld in de Statenvergadering op 2 juli 2020. Ze zijn in overleg met de partners van Natuer mei de Mienskip (NmdM) opgesteld. Naast de zes criteria is ook de randvoorwaarde toegevoegd dat de kwaliteit van de natuur, die het resultaat van de pilots is, voldoet aan de natuurdoelen.

Amendementen om prioriteiten te borgen
GrienLinks Statenlid Jochem Knol in het debat in de Staten: “In de toelichting bij het voorstel is aangegeven dat gebiedsprocessen wel tien jaar kunnen duren en ik weet uit ervaring dat dat nog optimistisch is. Of we over twee jaar een goed beeld hebben of we met deze werkwijze de doelen bereiken is volgens GrienLinks vooral een kwestie van samen willen en samen werken.

Primair is dat de natuurdoelen worden bereikt, dat wordt door alle partijen (in de tekst) onderschreven en het is ons inziens dan ook wenselijk dit (de randvoorwaarde, red.) vast te leggen in het besluit. Dat komt tegemoet aan de wens van de overlegpartners en schept duidelijkheid. Hiervoor dienen we, mee ingediend door D66, een amendement in.

Het is twijfelachtig of we over twee jaar duidelijkheid hebben of aan alle criteria kan worden voldaan. Het allerbelangrijkste is dat we over twee jaar inzicht hebben of het aanbod van de partners binnen Natuer mei de Mienskip haalbaar is. Dat is het eerste criterium en in een amendement willen we dit criterium voorop stellen en vragen we om een gewogen totaalbeoordeling van de resultaten. Daarmee doen we recht aan de lovenswaardige inbreng van de partijen die werken aan de natuuropgave voor Fryslân.”

Lees de gehele bijdrage van Jochem Knol hier.

Uitslag stemming
Helaas werden beide amendement niet aangenomen.
In beide gevallen stemden GrienLinks, PvdD, D66, ChristenUnie, PvdA, SP en 50PLUS voor, maar CDA, VVD, FNP, PVV, FvD tegen.

Achtergrondinformatie

De criteria waarop we voorstellen na de pilotperiode het experiment Natuer mei de Mienskip te beoordelen zijn:

• Evaluatiecriterium 1: het wordt aannemelijk dat er door de aanpak van NmdM 1050 ha NNN gerealiseerd kan worden met het beschikbare budget van 79 Miljoen.
• Evaluatiecriterium 2: het wordt aannemelijk dat er door de aanpak van NmdM cofinanciering van 10 miljoen mogelijk is.
• Evaluatiecriterium 3: er is zichtbaar dat de eindbeheerder centraal staat in de gebiedspilots en deze zelf daarvan het belang en meerwaarde inziet.
• Evaluatiecriterium 4: het wordt aannemelijk dat de samenwerkingsorganisatie en het samen verantwoordelijk zijn voor de aanpak functioneert
• Evaluatiecriterium 5: er worden meer maatschappelijke doelen gediend in de planvorming dan in de standaardaanpak
• Evaluatiecriterium 6: er zijn een aantal nieuwe tools ontwikkeld en nieuwe toepassingen van bestaande tools en het is plausibel dat ze werken.

En de randvoorwaarde daarnaast is:
De kwaliteit van het NNN voldoet aan de gestelde natuurdoelen.