“Op papier klopt de aangepaste verordening Romte, en biedt het een oplossing. NIET voor de mienskip, maar wél voor de coalitie. Alle ingezonden brieven, de zienswijzen van vele verschillende personen, verenigingen en gemeenten, die glashelder aangeven dat Fryslân in 2020 behoefte heeft aan iets héél anders. Dit is geen PS-voorstel, het is een aan de onderhandelingstafel bereikt compromis”, zei fractievoorzitter Charda Kuipers in het debat over windenergie op 1 juli 2020. Ze diende diverse voorstellen in of mee in voor meer ruimte in de Provinciale regels voor windenergie, maar de coalitie hield de gelederen potdicht.
Drempels opwerpen
In het debat werd een aanpassing in de Verordening Romte op het gebied van wind behandeld. In de huidige verordening zijn nieuwe windmolens op land hoger dan 10 meter niet toegestaan. Terwijl er wel 50 energiecorporaties in Fryslân zijn die graag vooruit willen, boeren graag iets hogere molens willen en dorpsmolens hun molens niet kunnen vervangen voor een rendabeler exemplaar. De coalitie heeft in het bestuursakkoord onderling afgesproken dat ze een heel klein beetje meer ruimte zullen toestaan op drie gebieden: kleine windmolens van maximaal 15 meter, alléén voor boeren, bestaande dorpsmolens mogen vervangen worden door een exemplaar van maximaal 100 meter hoog en nieuwe solitaire molens van maximaal 100 meter mogen geplaatst worden op voorwaarde dat minimaal evenveel meters windmolen gesaneerd wordt. Molens tot 45 meter tellen daarbij niet mee.
Met name dat laatste vindt GrienLinks samen met D66, ChristenUnie, PvdD en SP een wassen neus. Immers: probeer als dorp met draagvlak voor een dorpsmolen maar eens drie andere windmolens te vinden van 45 meter die wel gesaneerd kunnen worden. En hoe moeten die betaald worden? De eigenaar levert ze vast niet gratis in. De coalitie weet dat ook en werpt deze ontmoedigende drempels op om “verrommeling van het landschap te voorkomen”. Ook al zijn er 71 zienswijzen ingediend, waaronder op 1 na van alle gemeenten in Fryslân, waarin in de meeste gevallen om meer verruiming van de regels wordt gevraagd. Ook is het vreemd molentjes van 15 meter alleen aan boeren toe te staan.
Oplossing voor de mienskip of de coalitie?!
Charda Kuipers in het debat: “We beseffen de gevoeligheden rond windmolens, en overeenstemming bereiken zal beslist geen sinecure geweest zijn. Het is ongetwijfeld de uitkomst van vele gesprekken tussen enkele onderhandelaars. Duidelijk is echter wel dat het compromis is bereikt op basis van enkele alinea’s uit enkele verkiezingsprogramma’s. Zonder ruimte voor de complexiteit en weerbarstigheid van wat zich buiten afspeelt. Op papier klopt de aangepaste verordening Romte, en biedt het een oplossing. NIET voor de mienskip, maar wél voor de coalitie. Alle ingezonden brieven, de zienswijzen van vele verschillende personen, verenigingen en gemeenten, die glashelder aangeven dat Fryslân in 2020 behoefte heeft aan iets héél anders. De coalitiepartijen moeten zich dus een goed achter de oren krabben voor wie zij het bestuursakkoord hebben opgesteld: voor de Friese gemeenschap of voor zichzelf.
In dat laatste geval weten wij genoeg, GrienLinks werkt er niet aan mee. We dienen het voorstel van de ChristenUnie mee in om de verordening Romte pas later vast te stellen (bij de RES 1.0, red.). De provincie opereert in een breder speelveld, en de RES dwingt ons om serieus rekening te houden met de behoeften en wensen van onderop.
Ja, de provincie moet het grotere geheel in de gaten houden en de samenhang bewaken. Nee, wij kunnen geen arbitraire restricties opleggen met als enige basis een bestuursakkoord. GrienLinks heeft een duidelijke visie ten aanzien van windenergie, maar collega’s: ik vraag u niet om naar mijn visie te luisteren, ik vraag u om rekening te houden met de visie van hen die wij hier geacht zijn te vertegenwoordigen: de mienskip.”
Voorstellen voor verruiming
Ze diende een motie in om in gesprek te gaan met de ondertekenaars (onder meer gemeentelijke CDA fracties) van de petitie “Neem Friezen de wind niet uit de zeilen” en maximaal tegemoet te komen aan hun wensen (mee ingediend door D66 en ChristenUnie). Ook diende ze, met PvdD, een amendement van D66 mee in om de saneringseis voor nieuwe dorpsmolens te laten vallen en een amendement om het verbod op (dorps)molens op de Waddeneilanden te schrappen. Ook diende ze een motie in om bij de bespreking van de Verordening Romte (2e helft 2021) te zorgen voor een evaluatie van de wijzigingen die doorgevoerd zouden worden.
Over het laatste voorstel wilde de gedeputeerde geen complete evaluatie toezeggen, maar wel een robuuste paragraaf daarover. Omdat GrienLinks wilde borgen dat in die robuuste paragraaf naar voren komt wat het effect is van de wijziging in de regels op de plannen en aanvragen voor kleine molens tot 15 meter en grote (dorps)molens en ook hoeveel te saneren molens er in Fryslân zijn, paste GrienLinks de motie aan. De motie werd mee ingediend door D66, ChristenUnie, SP en PvdD.
Tijdens het debat waren oppositiepartijen GrienLinks, D66, ChristenUnie, PvdD en SP het roerend eens: ze stonden er “voor jandoedel”, aldus Wiebo de Vries van de ChristenUnie. In plaats van prachtige klimaatvriendelijke initiatieven vanuit de mienskip te steunen, werpt de provincie veel te veel belemmeringen en regels op. Eigenlijk vooral vanwege het anti-windmolenbeleid van de FNP, die daarin de gehele coalitie vasthoudt. Zelfs de achterban van het CDA vraagt, zo bewijst ook de petitie kleinemolens.frl, om meer. Maar de coalitie gaf geen millimeter toe en hield zich aan de onderlinge afspraak.
Uitslag stemming
Het uiteindelijke voorstel voor de veranderingen in de Verordening Romte (wind) inclusief de beperkende voorwaarden werd dan ook aangenomen door alleen de coalitiepartijen PvdA, FNP, VVD en CDA. De gehele oppositie stemde tegen.
Alle voorstellen voor verruiming van de regels, zoals hierboven genoemd, werden afgeschoten door coalitiepartijden PvdA, CDA, VVD en FNP en daarnaast door PVV, FvD en 50PLUS.
Alleen de motie van GrienLinks, samen met SP, PvdD, D66 en ChristenUnie voor een evaluatieparagraaf in de stukken rond verordening romte haalde het.
Lees ook hier , hier , hier en hier over de debatten die al eerder over windenergie zijn gevoerd in de Friese Staten.