Jochem Knol schrijft in een artikel (geplaatst in de Leeuwarder Courant en het Friesch Dagblad LINK) over de problemen met de schade aan huizen in het Veenweidegebied door het lage waterpeil. Agrarische bedrijven praten volop mee bij het zoeken naar oplossingen in het Veenweidegebied. Gedupeerden van paalrot (aantasting funderingen) zijn niet of nauwelijks vertegenwoordigd in de vele overlegorganen en dat is niet goed, zo stelt Jochem Knol. Hij pleit voor een ‘funderingstafel’ om de problemen samen op te lossen.
De funderingen van vele duizenden woningen, bedrijfsgebouwen en wegen in het veenweidegebied blijken ernstig beschadigd. Om intensieve landbouw mogelijk te maken hebben we afgelopen decennia de waterpeilen fors verlaagd. Door die lage waterpeilen komt er zuurstof bij het veen (oxidatie) en komt er CO2 vrij en worden ook de waterstanden bij de gebouwen in het veenweidegebied lager. Als huizen op houten palen zijn gebouwd kunnen de palen gaat rotten en raken huizen beschadigd. Waterschappen zijn verantwoordelijk voor de waterpeilen. Door een agrarisch overwicht in het bestuur staan al eeuwenlang agrarische belangen bovenaan: landbouw met zware machines is eenvoudiger op land met een laag waterpeil. Andere belangen worden wel meegewogen, maar bewoners worden afgescheept met de opmerking dat het onderhouden van de funderingen van hun huizen hun eigen verantwoordelijkheid is. De agrarische belangen kort samengevat: wel de lusten, niet de lasten.
Is het niet vreemd dat als je buurman de waterpeilen verlaagt en schade veroorzaakt aan jouw woning je zelf voor de schade moet opdraaien? Weliswaar neemt het Wetterskip bij peilverlagingen maatregelen door het aanbrengen van zogenaamde hoogwatervoorzieningen rond de woningen, maar sinds jaar en dag is bekend dat die maatregelen in veel gevallen niet afdoende zijn. Zelf was ik al veertig jaar geleden bij dergelijk onderzoek betrokken en toen al kwam de kwetsbaarheid hiervan naar voren. Waarom dan nu weer eindeloos onderzoek en bewoners in onzekerheid laten?
Gedeputeerde Staten van Fryslân en het dagelijks bestuur van het Wetterskip erkennen nu eindelijk dat er problemen zijn en willen onderzoek aan de funderingen wel gaan subsidiëren en bewoners adviseren, maar op voorhand wordt de aansprakelijkheid ervan bij de gedupeerden neergelegd. Dezelfde verkramping als bij de aardbevingschade in Groningen doet zich voor.
Jarenlang werd daar over de bewoners gepraat en werd het probleem afgeschoven naar de mensen die schade ondervinden, met alle financiële en sociale gevolgen van dien. Om de veenweiden te redden moeten de peilen omhoog en worden agrarische bedrijven gecompenseerd. Daarvoor worden honderden miljoenen uitgetrokken, bewoners blijven met lege handen achter.
Het oplossen van de problematiek in de veenweiden is complex. Agrarische bedrijven praten volop mee bij het zoeken naar oplossingen. Gedupeerden zijn niet of nauwelijks vertegenwoordigd in de vele overlegorganen en dat is niet goed. De suggestie is geopperd een ‘funderingstafel’ in het leven te roepen. Hierin kan met alle betrokkenen gezocht worden naar een oplossing voor een voor álle partijen bevredigende oplossing. Het loslaten van vooringenomen stellingen en samen zoeken naar rechtvaardige oplossingen is pas een echte Fryske aanpak.
Jochem Knol
Statenlid GrienLinks