Meer natuurlijke oevers bij het oeverbeheer

“Oevers liggen op de grens van water en land en kunnen daarmee een zeer belangrijk onderdeel worden van de groenblauwe dooradering van het landschap. Ze zijn om die reden ook belangrijk voor de biodiversiteit. Wij willen graag dat het aanleggen van natuurlijke oevers, waar mogelijk, wordt gestimuleerd.” Elsa van der Hoek diende hiervoor een voorstel in bij de behandeling van het punt ‘Oeverbeheer_vaarwegen’. Het voorstel werd aangenomen.

Wie is beheerder van de oevers?
In totaal ligt er in Fryslân 1760 km aan oevers langs vaarwegen. Een belangrijke kans dus voor het vergroten van de biodiversiteit. Het beheer van oevers is erg versnipperd. Naast provincie, gemeenten en het Wetterskip Fryslân hebben ook particulieren en andere “niet-overheids-“ partijen oevers in beheer en/of belang bij het beheer van oevers. Voor ruwweg 600 km van deze oevers is het beheer en onderhoud geregeld. De provincie Fryslân heeft hiervan ca 200 km in beheer. Voor de overige oevers (ca. 1150 km) is het onderhoud en beheer niet geregeld.

Onderzoek
In 2014 is besloten tot een herverdeling van het beheer van de belangrijke vaarwegen in Fryslân. De verantwoordelijkheid is destijds verdeeld tussen Wetterskip Fryslân en de provincie. In 2018 werd duidelijk dat voor het grootste deel van de oevers het onduidelijk was wie verantwoordelijk is voor het beheer ervan. Door de Staten werd toen een opdracht voor een onderzoek gegeven.
Op 20 januari 2021 stelde het college voor een tussenstap te maken en te kiezen voor ‘variant 5’. Variant 5 is in het overleg tussen provincie, Wetterskip en gemeenten uit de bus gekomen als het best uitvoerbaar. Elsa van der Hoek: “We vinden het een dapper streven om het beheer van onze omvangrijke oevers te herverdelen en hopelijk tot een goed en duidelijk onderhoud- en beheersplan te komen. We zullen in principe instemmen met de voorlopige voorkeursvariant 5: de praktische functionele benadering.” Lees hier haar hele bijdrage.

Debat
“Maar we zien bij de uitwerking van het onlosmakelijke onderdeel ‘het oeverfonds’ zeker nog vele haken en ogen als het gaat om het draagvlak en de draagkracht van de gemeenten. Zonder deze medewerking gaat variant 5 niet slagen. Hoe hard is de 50/50 afspraak? Of zou de Provincie meer kunnen bijdrage in de opstart van deze oeverbeheer afspraken? Ziet u ruimte om bijvoorbeeld extra financiële ruimte te creëren voor de armlastige gemeenten, om deze op gang te helpen?” De gedeputeerde Avine Fokkens meldde dat dit allemaal nog uitgewerkt moest worden. Elsa: “Voor particulieren, bedrijven en boeren is het nog onduidelijk welke gevolgen deze verdeling gaat hebben. Daarnaast bestaat over de verdeling van de kosten voor het Oeverfonds nog geen overeenstemming. We zijn van mening dat hiervoor genoemde zaken eerst beter moeten worden uitgewerkt voor de 50/50 afspraak vast wordt gelegd. Hiervoor dienen we een amendement in, samen met D66.” Het amendement werd niet aangenomen.

Positie natuurorganisaties
Terreinbeherende organisaties (TBO’s) zoals It Fryske Gea en Staatsbosbeheer, gaven in de inspraak aan geen mogelijkheid te hebben onderhoud aan oevers te betalen. Elsa van der Hoek: “Die kunnen ze namelijk niet bekostigen uit hun beheerbudget voor natuur dat ze via de subsidieregeling natuur en landschap (SNL) krijgen, want dat is bestemd voor natuurbeheer. We willen graag dat apart aandacht aan de bijzondere positie van de TBO’s wordt gegeven in de uitwerking. We dienen hiervoor een motie in met PvdD, D66 en SP.” De gedeputeerde gaf aan dat alle groepen in het vervolgtraject nog aan bod komen in de verdere besprekingen. Deze motie werd nét niet aangenomen.

Natuurlijke oevers
Elsa van der Hoek: “Oevers liggen op de grens van water en land en kunnen daarmee een zeer belangrijk onderdeel worden van de groenblauwe dooradering van het landschap en om die reden voor de biodiversiteit. Groenblauwe dooradering is het netwerk van half natuurlijke landschapselementen in het landelijke gebied. Sloten, slootkanten, houtwallen en bomenrijen zijn bekende voorbeelden. Groenblauwe dooradering verhoogt de aantrekkelijkheid van het landschap voor de mens, maar ook voor planten en dieren. Het blijkt dat bijna de helft van alle diersoorten in Nederland ook in landelijk gebied voorkomen, waarbij de groenblauwe dooradering een cruciale rol speelt als leefgebied en als verbinding tussen natuurgebieden.
Wij blijven daarom aansturen op de aanleg van bij voorkeur natuurlijke oevers waar mogelijk en de erkenning van de ecologische waarden hiervan. We dienen dan ook een motie in, samen met PvdD, D66, PvdA, FNP, SP en CDA, waarin we verzoeken bij de uitwerking van de plannen deze ecologische waarden te benoemen en bij het in te stellen oeverfonds criteria op te nemen om deze ecologische waarden te behouden en te versterken.” Deze motie werd wél aangenomen!

Stemming
Amendement over verdeling geld en oeverfonds: niet aangenomen met voor 9 stemmen van GrienLinks, PvdD, SP, D66, 50plus en tegen 33 stemmen.
Motie natuurorganisaties (TBO’s): niet aangenomen met 19 stemmen voor (GL, PvdD, SP, D66, 50plus, PvdA, FNP) en 23 tegen (VVD, CDA, Forum, PVV, Goudzwaard, ChristenUnie).
Motie natuurlijke oevers: wél aangenomen met 30 stemmen voor (GL, PvdD, SP, D66, 50plus, PvdA, FNP, CDA en ChristenUnie) en 13 tegen (VVD, Forum, Goudzwaard, PVV)

Het voorstel met de keuze voor voorkeursvariant 5 voor het beheer van oevers (met het oeverfonds) werd aangenomen met 37 stemmen voor en 5 tegen (Forum, Goudzwaard).