“De overmaat aan stikstof leidt tot achteruitgang van biodiversiteit en is slecht voor onze gezondheid. Helaas was er een uitspraak van de Raad van State voor nodig om het bewustzijn op dit vlak terug te brengen. Waarschuwingen dat het uit de hand ging lopen en de kop-in-het-zand mentaliteit hebben tot deze situatie geleid. Nu kiest het Friese college in de Startnotitie Friese Aanpak Stikstof voor de stikstofdoelstelling van de minister. Een lagere doelstelling (2035) dan het rapport Remkes (2030) adviseert. Dat zal over een tijdje voor weer een gang naar de rechter zorgen, omdat we met deze doelstelling niet voor meer natuur gaan zorgen. Wij pleiten daarom voor de doelstelling zoals in het rapport ‘Niet alles kan overal’ van Remkes staat.”
Waarom is stikstof een probleem?
Bijdrage GrienLinks
Jochem Knol probeerde tijdens de Statenvergadering op 17 februari 2021 in het debat de andere partijen te overtuigen van de noodzaak van die hogere ambitie. Samen met Romke de Jong van D66 diende hij een voorstel in om voor de ambitie uit het rapport van Remkes te kiezen. Ook diende hij een motie in met D66 en 50plus om bij verkoop of verpachten van grond natuurinclusieve landbouw als voorwaarde te stellen. En tenslotte diende hij ook een motie in om de stikstofuitstoot in alle sectoren met bronmaatregelen te verminderen. Lees hier de hele spreektekst van Jochem Knol.
Debat
Helaas zijn enkele partijen (PVV, Forum, maar ook VVD) niet zo overtuigd van het feit dat stikstof een werkelijk probleem is. Max Aardema van de PVV: “Het is meer een juridisch probleem”. Marten Dijkstra van de VVD stelde zelfs dat de slechte toestand van de Natura-2000 gebieden door het beheer van de natuurorganisaties kwam. Ook werd gesteld dat het stikstofprobleem veroorzaakt is door de linkse partijen met hun standpunt over natuur. Jochem Knol probeerde via een interruptie duidelijk te maken dat GroenLinks toch echt nog nooit geregeerd heeft, dat het toch echt het CDA en de VVD zijn die dit probleem gecreëerd hebben.
Andere partijen (naast GL ook o.a. PvdA, D66, 50plus, PvdD, SP, FNP) voelden wel voor meer aandacht voor natuurinclusieve en grondgebonden landbouw als voorwaarde bij verkopen of verpachten van grond. De gedeputeerde (Fokkinga) vond de motie echter wat ’te breed’. Hierdoor sloegen de FNP en de PvdA weer aan het twijfelen. Na een toelichting van Jochem Knol deed Fokkinga toch een toezegging dat hij de mogelijkheden bij de uitwerking van de notitie zou meenemen.
Over de motie ‘stikstofdeken’ (bronmaatregelen voor stikstofbeperking in alle sectoren) ontstond ook enige discussie. Fokkinga noemde bij beide moties als probleem dat er meer geld voor nodig is. Geld dat de provincie niet van plan was om ervoor uit te trekken. CDA en VVD vonden dat brede stikstofbeperkende maatregelen niet tot generieke maatregelen moesten leiden. Jochem Knol legde uit dat bijvoorbeeld via het IPO informatie over dit soort maatregelen beschikbaar kan komen, zodat de provincie niet zelf het wiel hoeft uit te vinden. Vervolgens deed Fokkinga ook hier de toezegging bij de uitwerking in de notitie naar de mogelijkheden voor bronmaatregelen te kijken.
Ambitie rapport Remkes
Een vrij overtuigende meerderheid, namelijk 32 van de 43 zetels steunde het voorstel van het college. Het pleidooi van GrienLinks en D66 voor een hogere ambitie was tegen dovemansoren. Jochem Knol: “In de Tweede Kamer heeft de minister een toezegging gedaan dat in 2035 een generieke reductie van de stikstofuitstoot van 50 % moet zijn gerealiseerd om in 74 % van de Natura2000 gebieden de noodzakelijke stikstofdepositievermindering mogelijk te maken. Dat is een sterk afgezwakte toezegging omdat de commissie Remkes die doelstelling al in 2030 behaald wil zien. Maar is de afgezwakte doelstelling juridisch haalbaar en zijn later niet alsnog aanvullende maatregelen noodzakelijk? Weer nieuwe onzekerheid! Daar is de natuur niet bij gebaat, maar de boeren ook niet. GrienLinks wil voorkomen dat hier over tien jaar weer trekkers voor de deur staan. ”
Stemming
Het amendement over de hogere ambitie voor stikstofreductie werd dus niet aangenomen. GrienLinks, D66, SP en PvdD stemden voor (samen 8 zetels), de coalitiepartijen CDA, VVD, PvdA en FNP plus de niet-groene partijen (zoals Forum, PVV) stemden voor het voorstel van het college en níet voor het amendement van GrienLinks en D66. Alle andere partijen stemden tegen het amendement. Jochem Knol nam genoegen met de twee toezeggingen over de twee moties en trok deze moties vervolgens in. “Een meerderheid was er niet voor de moties, dus hier moeten we het mee doen. Het wordt uitgewerkt, dus we komen er nog op terug”, aldus Jochem na het debat.
Een motie die GrienLinks samen met de ChristenUnie indiende om 5 miljoen euro uit een reservepot (de VAR) te gebruiken om de stikstofdepositie aan te pakken, werd niet aangenomen. 32 stemmen tegen en 11 stemmen voor (CU, GL, D66, SP, PvdD) .
De startnotitie zelf werd aangenomen, met 16 stemmen tegen van GrienLinks, PvdD, D66, SP, Forum en PVV, de overige partijen stemden voor. Een bijzondere coalitie van tegenstemmers, want de groene partijen vinden het voorstel niet ver genoeg gaan, Forum en PVV vinden het stikstofprobleem niet bestaan.
PvdA
Dat de PvdA voor het voorstel van het college stemde en tegen het amendement voor de hogere ambitie van het advies van Remkes lag aan hun positie in het college. Hetty Janssen van de PvdA pleitte in haar betoog namelijk wél voor de hogere ambitie van Remkes. Ze verbond er een stemadvies aan om bij de komende verkiezingen op een groene partij te stemmen, zodat het advies van Remkes kon worden opgevolgd.