Op woensdag 31 maart 2021 diende Forum voor Democratie een initiatiefvoorstel in om de bestaande referendumverordening van de provincie aan te passen. De verordening in onze provincie bestaat al sinds 2005 maar heeft nog nooit geleid tot een gehouden referendum. De discussie stokte (21 voor en 21 tegen) op het eerste amendement dat in stemming werd gebracht. Daarom wordt dit voorstel opnieuw in stemming gebracht op 21 april 2021.
Het voorstel
De zaken die FvD voorstelt in het initiatiefvoorstel en die door GS dan nog zouden moeten worden uitgewerkt in de verordening zelf:
1. in artikel 3 de drempel van het inleidende verzoek tot het houden van een referendum te veranderen van 1/3 procent van de Friese kiesgerechtigden in een absoluut getal; namelijk 400 ondersteuningsverklaringen (conform drempelnorm van de inmiddels afgeschafte Wrr);
2. in artikel 5 de drempel van het definitieve verzoek tot het houden van een referendum te veranderen van 5 procent van de Friese kiesgerechtigden in een absoluut getal; namelijk 12.000 (conform drempelnorm van de inmiddels afgeschafte Wrr);
3. de opkomstdrempel van 40% te verlagen naar 30% overeenkomstig met de Wrr;
4. in de referendumverordening een moreel appel op te nemen om de uitslag van een referendum te respecteren;
5. de wijzigingen en aanvullingen na een periode van vijf jaar te evalueren.
Reactie GrienLinks op de voorstellen ‘opkomstdrempel’ en ‘moreel appel’
Charda Kuipers: “We vragen ons af in hoeverre de opkomstdrempel en steunbetuigingen tot nu toe een hinderende rol hebben gespeeld. Maar door die vraag mee te nemen in een evaluatie komen we daar vanzelf achter. We zijn dus in dat opzicht bereid om in de drempelverlaging mee te gaan.
Dan komen we bij het voorgestelde ‘moreel appel’, dat gooit roet in het eten. Niet alleen omdat er een risico bestaat dat de uitslag een vertekend beeld geeft van wat er leeft in de samenleving, belangrijker is het onderliggende basisprincipe. De volksvertegenwoordigende rol van Statenleden dient uitdrukkelijk het algemeen belang zonder last (of ruggespraak, zoals dat vroeger zo mooi heette) uitgevoerd te worden.”
Lees hier de hele bijdrage van Charda in de eerste termijn.
Evaluatie
De SP diende een amendement in om de evaluatie niet na vijf jaar (zoals in het voorstel stond) te doen, maar al na één jaar. GrienLinks stemde vóór dit amendement. Er waren uiteindelijk 21 stemmen voor en 21 stemmen tegen dit amendement. Dat kwam doordat er maar 42 van de 43 Statenleden aanwezig waren (Romke de Jong van D66 werd deze dag geïnstalleerd als Tweede Kamerlid en was zodoende niet aanwezig). Daardoor ‘staakten de stemmen’. De Commissaris van de Koning besloot dat het hele initiatiefvoorstel moest worden aangehouden tot de volgende Statenvergadering.
Wordt vervolgd.
Standpunt GroenLinks landelijk over referenda en zeggenschap burgers