Initiatiefvoorstel voor een schoon en gezond Fryslân

Klik hjir foar de Fryske tekst

Het is gelukt! Het initiatiefvoorstel Naar een schone en gezonde leefomgeving en de nota Naar een schone en gezonde leefomgeving om het gebruik van pesticiden in Fryslân terug te dringen, dat we gezamenlijk indienen met de Friese Statenfracties PvdA, FNP, PvdD, SP, D66 en 50PLUS, heeft het gehaald!

“Als provincie willen en kunnen we niks dwingen. Wat we wel willen is samen met de boeren, maar zeker ook met andere bedrijven en met particulieren, de problemen in beeld brengen en samen zoeken naar oplossingen. Een actieve rol van onze provincie helpt het vergroten van biodiversiteit en onze omgeving gezonder te maken. Samen werken aan een schone en gezonde leefomgeving”, zei GrienLinks Statenlid Jochem Knol in het debat op 27 oktober 2021.

Bijdrage van Jochem Knol in het debat:

“Ruim twee jaar geleden werd ik lid van deze Staten. Voor mij is een van de redenen om me hier in te zetten de zorg voor een schone en gezonde leefomgeving. We leven met veel mensen op aarde en om al die mensen te kunnen voeden doen we een groot beroep op alles wat groeit en bloeit. Juist in de coronatijd hebben we gemerkt hoe belangrijk een gezonde leefomgeving en mooie natuur voor ons is. We komen tot rust in onze natuurgebieden, genieten van de frisse lucht. De natuur is overweldigend en verdient respect. Bij de voorbereiding van dit initiatiefvoorstel bleek dat vrijwel iedereen dat onderkent en ik ben heel opgetogen dat we als zeven partijen samen tot dit voorstel zijn gekomen. Het is een steun in de rug van de vele initiatieven die er zijn om het gebruik van pesticiden terug te dringen. Ook bij partijen die niet meegeschreven hebben merkten we die steun.

Bij de verschillende thema’s, zoals biodiversiteit, de Kader Richtlijn Water en de Omgevingsvisie komt het terugdringen van pesticiden in deze Staten aan de orde. Met dit initiatiefvoorstel geeft de Staten het overkoepelende of integrale beleidskader voor dit gevoelige onderwerp aan.

Daarbij hebben de initiatiefnemers vanuit GrienLinks, FNP, PvdA, D66, SP PvdD en 50plus gekozen voor een evenwichtig beleid, waarbij niet alle aandacht op één sector ligt. Verder hanteren we een oud principe: begin bij jezelf. Zorg dat je als provincie het goede voorbeeld geeft en stimuleer partijen waarmee je samenwerkt. Dat kan door een zorgvuldig inkoopbeleid, maar ook door goed na te denken waar stoffen worden gebruikt die niet goed zijn voor onze leefomgeving. Ook particulieren en bedrijven willen we bewust maken van de gevolgen van het gebruiken van pesticiden en wat de maatschappelijke kosten zijn van het schoonhouden en – maken van ons drinkwater en wat de gevolgen zijn van een kaal gespoten oprit bij je huis. Wild groen tussen de tegels vinden we rommelig, maar het is wel een lustoord voor insecten.

Tijdens de voorbereiding van dit initiatiefvoorstel reageerden vooral de boeren in onze provincie. Dat is verheugend, heel veel boeren beseffen dat het goed is voor de bodem en natuur om het gebruik van pesticiden verder terug te dringen. Daarbij lopen ze tegen problemen op. Als provincie willen en kunnen we niks dwingen. Wat we wel willen is samen met de boeren, maar zeker ook met andere bedrijven en met particulieren, de problemen in beeld brengen en samen zoeken naar oplossingen. Een actieve rol van onze provincie helpt het vergroten van biodiversiteit en onze omgeving gezonder te maken. Samen werken aan een schone en gezonde leefomgeving.”

Discussie
In de beeldvormende commissievergadering op 13 oktober werd gevraagd om een duidelijke toelichting op de mate van dwang en drang van het voorstel en de doelstelling. Naar aanleiding daarvan stuurden we een memorie van toelichting rond. Daarin noemden we duidelijk het doel van het voorstel:
Het doel van het initiatiefvoorstel is om het gebruik van pesticiden in Fryslân in 2030 zo ver mogelijk te hebben afgebouwd, waar mogelijk naar nul.

In het debat in de Provinciale Statenvergadering op 27 oktober ontstond opnieuw discussie. Anne Schelhaas gaf namens het CDA aan na de memorie van toelichting positief te staan in het voorstel, maar wilde graag de positie van de landbouw in het voorstel verduidelijken. Met een amendement wilde het CDA zorgen dat de het doel voor de landbouw aansluit bij de landelijke doelstelling van het LNV. Hierop reageerde Jochem Knol namens de initiatiefnemers positief.

De ChristenUnie en VVD grepen dit echter aan om te vragen wat er dan nog over bleef van het voorstel en of een voorlichtingscampagne richting particulieren en bedrijven dan niet genoeg was. Jochem Knol legde uit dat het voorstel wel degelijk een meerwaarde heeft. Het pachtbeleid en inkoopbeleid worden aangepast, het is de bedoeling dat kennis wordt gedeeld, bewustwording wordt gecreëerd, dat er met verkooppunten van pesticiden aan consumenten en bedrijven wordt gesproken en dat via een bestrijdingsmiddelentafel gezamenlijk naar oplossingen wordt gezocht, dat alternatieven worden gestimuleerd, enzovoorts.

Uitslag stemming
Het voorstel werd aangenomen. GrienLinks, FNP, PvdA, D66, SP PvdD, 50plus en het CDA stemden voor.
ChristenUnie, VVD, PVV, FvD, Van Swol en Goudzwaard stemden tegen. Het amendement van het CDA om de doelstelling voor de landbouw aan te passen werd ook aangenomen.

FRYSKE TEKST

Op de bres foar in skjin en sûn Fryslân It is slagge!
It inisjatyffoarstel en de nota “Naar een schone en gezonde leefomgeving” om it gebrûk fan pestisiden yn Fryslân werom te kringen, dat we mei de Fryske Steatefraksjes PvdA, FNP, PvdD, SP, D 66 en 50 PLUS, hat it helle!

“As provinsje wolle en kinne we neat twinge. Wat we wol wolle is yn ‘e mande mei de boeren, mar beslist ek mei oare bedriuwen en mei partikulieren, de problemen yn byld bringe en mei-inoar sykje nei oplossingen. In aktive rol fan ús provinsje helpt om it bioferskaat te fergrutsjen en om ús omjouwing sûner te meitsjen. Mei-inoar wurkje oan in skjinne en sûne leefomjouwing”, sei GrienLinks Steatelid Jochem Knol yn it debat op 27 oktober 2021.

Bydrage fan Jochem Knol yn it debat:

“Goed twa jier lyn waard ik lid fan dizze Steaten. Foar my is ien fan de redenen om my hjir yn te setten de soarch foar in skjinne en sûne leefomjouwing. Wy libje mei in soad minsken op ierde en om al dy minsken iten jaan te kinnen dogge wy in grut berop op alles wat groeit en bloeit. Just yn de coronatiid hawwe we murken hoe wichtich oft in sûne leefomjouwing en moaie natuer foar ús is. Wy komme ta rêst yn ús natuergebieten, genietsje fan de frisse lucht. De natuer is oerweldigjend en fertsjinnet respekt. By de tarieding fan dit inisjatyffoarstel die bliken dat hast elkenien dat ûnderkent en ik bin hiel optein dat wy as sân partijen mei-inoar ta dit foarstel kaam binne. It is in stipe yn de rêch fan alle inisjativen dy’t der binne om it brûken fan pestisiden werom te bringen. Ek by partijen dy’t net mei skreaun hawwe murken wy dy stipe.

By de ûnderskate tema’s, lykas biodiversiteit, de Kader Richtlijn Water en de Omjouwingsfisy komt it tebekkringen fan pestisiden yn dizze Steaten oan ‘e oarder. Mei dit inisjatyffoarstel jouwe de Steaten it oerkoepeljende of yntegrale beliedsramt foar dit gefoelige ûnderwerp oan.

Dêrby hawwe de inisjatyfnimmers út GrienLinks, FNP, PvdA, D 66, SP PvdD en 50 plus keazen foar in lykwichtich belied, wêrby’t net alle oandacht op ien sektor leit. Fierder hantearje wy in âld prinsipe: begjin by dysels. Soargje datst as provinsje it goede foarbyld joust en stimulearje partijen dêr’tst mei gearwurkest. Dat kin troch in soarchfâldich ynkeapbelied, mar ek troch goed nei te tinken wêr’t stoffen brûkt wurde dy’t net goed binne foar ús leefomjouwing. Ek partikulieren en bedriuwen wolle wy bewust meitsje fan de gefolgen fan it brûken fan pestisiden en fan wat de maatskiplike kosten binne fan it skjinhâlden en -meitsjen fan ús drinkwetter en wat de gefolgen binne fan in keal spuite oprit by dyn hûs. Wyld grien tusken de tegels fine wy rommelich, mar it is wol in lustoarde foar ynsekten.

By de tarieding fan dit inisjatyffoarstel reagearren benammen de boeren yn ús provinsje. Dat is eat om bliid fan te wurden, in hiel soad boeren beseffe dat it goed is foar de boaiem en natuer om it brûken fan pestisiden fierder werom te bringen. Dêrby rinne se tsjin problemen op. As provinsje wolle en kinne we neat twinge. Wat we wol wolle is yn ‘e mande mei de boeren, mar beslist ek mei oare bedriuwen en mei partikulieren, de problemen yn byld bringe en mei-inoar sykje nei oplossingen. In aktive rol fan ús provinsje helpt om it bioferskaat te fergrutsjen en om ús omjouwing sûner te meitsjen. Mei-inoar wurkje oan in skjinne en sûne leefomjouwing.”

Diskusje
Yn de byldfoarmjende kommisjegearkomste op 13 oktober waard frege om in dúdlike taljochting op yn hoefier’t der twang en druk fan it foarstel en de doelstelling útgean. Nei oanlieding dêrfan stjoerden wy in memoarje fan taljochting om. Dêryn neamden we dúdlik it doel fan it foarstel: It doel fan it inisjatyffoarstel is om it brûken fan pestisiden yn Fryslân yn 2030 sa fier mooglik ôfboud te hawwen, wêr mooglik nei nul.

Yn it debat yn de Provinsjale Steategearkomste op 27 oktober ûntstie op ‘e nij diskusje. Anne Schelhaas joech út namme fan it CDA oan nei de memoarje fan taljochting posityf te stean yn it foarstel, mar woe graach de posysje fan de lânbou yn it foarstel ferdúdlikje. Mei in amendemint woe it CDA soargje dat it doel foar de lânbou oanslút by de lanlike doelstelling fan it LNV. Hjirop reagearre Jochem Knol út namme fan de inisjatyfnimmers posityf.

De ChristenUnie en VVD grypten dat lykwols oan om te freegjen wat der dan noch oerbleau fan it foarstel en oft in foarljochtingskampanje rjochting partikulieren en bedriuwen dan net genôch wie. Jochem Knol lei út dat it foarstel wol deeglik in mearwearde hat. It pachtbelied en ynkeapbelied wurde oanpast, it is de bedoeling dat kennis dield wurdt, bewustwurding kreëarre wurdt, dat der mei ferkeappunten fan pestisiden oan konsuminten en bedriuwen praat wurdt en dat fia in bestridingsmiddeletafel mei-inoar nei oplossingen socht wurdt, dat alternativen stimulearre wurde, ensafuorthinne.

Utslach stimming

It foarstel waard oannommen. GrienLinks, FNP, PvdA, D 66, SP PvdD, 50 plus en it CDA stimden foar. ChristenUnie, VVD, PVV, FvD, Van Swol en Goudzwaard stimden tsjin. It amendemint fan it CDA om de doelstelling foar de lânbou oan te passen waard ek oannommen.