“Het is teleurstellend dat de al zeer verkleinde natuuropgave nog steeds niet gehaald wordt en dat de afspraken die indertijd gemaakt zijn niet nagekomen worden. Al jaren vraagt GrienLinks naar het nakomen van de afspraken, maar het lijkt alsof de uitspraak ‘afspraak is afspraak’ niet voor de natuur geldt. Als we dit tempo hadden gebruikt bij de aanleg van de wegen in Fryslân reden we nu nog op zandpaden.” Jochem Knol was boos op het college vanwege het uitstellen van het halen van de natuurdoelen dat voorgesteld werd in de Staten op 24 november 2021.
Bleker
Ruim tien jaar geleden werd het ‘natuurpact’ gesloten. Het kabinet Rutte 1 (Bleker)voerde forse bezuinigen door op de realisatie van de Ecologische Hoofdstructuur en de uitvoering werd een verantwoordelijkheid van de provincies. Afgesproken is dat de afspraken met de Europese doelen voor 2027 overeind blijven staan en dat het rijk daarvoor middelen beschikbaar blijft stellen. Daarnaast heeft de provincie zelf een opgave voor de inrichting van het Natuurnetwerk Nederland (NNN).
Jochem Knol: “Er resteert nog een kleine zes jaar om hieraan wat te doen. Belangrijk, want de natuur is de ruggengraat van een gezonde leefomgeving. De opgaves om grond aan te kopen en in te richten voor het halen van de doelstellingen voor de Kader Richtlijn Water en de inrichting van de Natura2000 gebieden, de zogenaamde prioriteiten 1 en 2, blijven wat ons betreft overeind en we roepen via een motie het college op alle instrumenten die voorhanden zijn om die doelstellingen dan ook na te komen in beeld te brengen”.
Debat
Douwe Hoogland (gedeputeerde): “Dit is een drietrapsraket aan besluiten. Er is nu 45 miljoen euro in reserve, eigenlijk voor gronden uit categorie 1 en 2 (KRW en Natura-2000). Maar die kunnen we niet besteden nu, want er is simpelweg geen grond meer te koop. Dus nu stellen we voor 10 miljoen euro uit die pot te halen voor aankoop van gronden uit de categorie 3 en 4 (provinciale opgave NNN).
Die valt namelijk meestal buiten de gebiedscommissies. Toevallig zit er veel 1 en 2 gronden ín de commissies. Dus willen we nu eerst deze beslissing om een deel van het geld uit de pot voor de gronden uit prioriteit 3 en 4 (de NNN) in te zetten en de doelen voor 1 en 2 (KRW en Natura-2000) uit te stellen tot na 2027. Dan de grondnota in februari en het plan van Natuer mei de mienskip in maart. Dan hebben we het hele plaatje compleet. We wilden een waarschuwing geven nu, over een tekort aan capaciteit en instrumentarium, waar we tegen aan lopen. Daarom ligt het nu op tafel om het erover te hebben.”
Jochem Knol: “De aankoopstop op de gronden uit prioriteit 3 en 4 is er hiermee dus (tijdelijk) af. Dat werd tijd. Gronden uit categorie 4 zijn namelijk vooral weidevogelgrond. Verbazingwekkend dat daar een stop op is gezet. En zijn er dan nog alternatieven? Voor instrumenten om de doelstellingen te halen?” Hoogland: “Schets andere provincies: wij zijn niet het beste jongetje van de klas, maar ook niet het slechtste. Er lopen verschillende trajecten. Bv. Overijssel heeft het instrument onteigening wel operationeel, maar gebruikt het weinig. Het helpt echter wel om de zaak voor elkaar te krijgen.”
Attje Meekma (CDA) vroeg de gedeputeerde: “Is er dan daarna nog genoeg geld over voor de KRW en Natura-2000 gronden (1 en 2) om die op tijd te realiseren? Want misschien zegt het Rijk ja, uitstellen, maar u krijgt geen geld meer na 2027. Is het dan niet tricky?” De gedeputeerde dacht van niet: “Daarvan denken we dat we genoeg geld binnen krijgen, ook na 2027. Maar we hebben zoveel moeite om grond te verwerven in 1 en 2, dat begint echt een ding te worden. Dus we moeten het hebben over het instrumentarium in de grondnota in april. Stel dat we het over een onteigeningsclausule eens worden, dan moeten we daar rekening mee houden. Maar dat duurt dan nog een paar jaar om dat operationeel te hebben.”
Stemming
Op voorstel van GrienLinks splitste de voorzitter de punten in aparte besluitpunten. Zodoende konden partijen vóór het inzetten van de 10 miljoen euro voor aankoop van de NNN gronden (prioriteit 3 en 4) stemmen en tégen het voorstel om de doelen voor 1 en 2 (KRW en Natura-2000) uit te stellen tot na 2027.
De motie om álle instrumenten (ook onteigening, aanschrijving en gedoogplicht) en de mogelijkheid die in te zetten op een rij te zetten, werd niet aangenomen. Tegen stemden 22 statenleden (CDA, ChristenUnie, Forum voor Democratie, PVV, Statenlid Goudzwaard, VVD) en voor 20 statenleden (50PLUS, D66, FNP, GrienLinks, Partij voor de Dieren, PvdA, SP, Statenlid Van Swol).
De vier besluitpunten:
1) De planningshorizon van de natuurontwikkelingsopgave naar achteren schuiven, na 2027 Aangenomen: 33 voor, 9 tegen (ChristenUnie, GrienLinks, PvdD, SP)
2) De dienst opdracht geven om op basis van de besluiten over het vervolg (financiële
voortgang, strategische nota grond NNN en vervolg van NmdM) te komen met een herziene
planning in najaar 2022. Aangenomen: 32 Statenleden voor, 10 tegen (Forum, GrienLinks, PvdD, SP)
3) De dienst opdracht te geven om met Rijk en IPO in gesprek te gaan over het verschuiven
van de planningshorizon. Aangenomen: 32 Statenleden voor, 10 tegen (Forum, GrienLinks, PvdD, SP).
4) De aankoopstop voor prioriteit 3 en 4 NNN op te heffen tot 31 december 2022 tot een
bedrag van €10 mln. Aangenomen: 35 Statenleden voor, 7 tegen (Forum, PVV)