Het ‘Fûns Skjinne Fryske Enerzjy’ (FSFE) is in 2014 van start gegaan met 90 miljoen euro uit het geld van de (verkochte) NUON-aandelen. Met dit fonds wilde de provincie Fryslân de duurzame energie in Fryslân een flinke impuls geven. Op 26 januari 2022 beslisten de Staten over een vervolgopdracht met een bredere opdracht. Charda Kuipers: “Wij ondersteunen de bredere inzet van het fonds. Opslag van energie en energiebesparing zijn belangrijke onderdelen van de energiestrategie geworden.”
Spreektekst Charda Kuipers in 1e termijn FSFE PS 26 januari 2022
De aanpassing van de uitgangspunten
“De oorspronkelijke deelopdracht van het FSFE bij de start van het fonds in 2014 was: “een bijdrage leveren aan de energietransitie doelstelling van de provincie Fryslân, meer specifiek aan 16% duurzame opwekking in 2020 en 20% energiebesparing in 2020 (t.o.v. 2010).” De bijdrage over de afgelopen 7 jaar van het FSFE kan als volgt worden samengevat:
– 112 financieringen gerealiseerd met een totale projectomvang van 308 MEUR waarvan het FSFE 75 MEUR heeft gefinancierd.
– Betrokken bij 60% van het opgestelde duurzame opwekvermogen in Fryslân.
– Meer dan 20 energiecoöperaties gefinancierd.
– 18 projecten gericht op energiebesparing en mobiliteit.
– Kennis en ondersteuning bij een aantal warmteprojecten waarin nog geen financiering is verstrekt.
De afgelopen periode heeft de provincie gewerkt aan een nieuw Energieprogramma Fryslân 2022-2025. De provincie heeft de volgende doelstelling voor 2030 geformuleerd: 33% duurzame opwekking in 2030 en 25% energiebesparing in 2030 (t.o.v. 2010). Wij stellen voor dat de hoofdopdracht van het FSFE is om wederom een significante bijdrage te leveren aan deze doelstelling.
De focus van het FSFE zal gericht blijven op duurzame opwekprojecten zoals Zon, Wind en Biomassa. De congestie van het elektriciteitsnet vormt op dit moment echter een belangrijke bottleneck voor veel Zon en Wind projecten. Om deze bottleneck te verkleinen zal het FSFE ook actiever (batterij)opslagprojecten gaan ondersteunen. Daarnaast zien we een bescheiden rol in energiebesparing.” (tekst uit ‘Strategische uitgangspuntennotitie FSFE‘)
Geen CO2 opslag financieren
Charda Kuipers diende een tekstwijziging op het besluit (amendement ) in om vanuit het FSFE geen financiering van opslag van CO2 in de ondergrond toe te staan: “Ik denk dat we het met elkaar eens zijn dat een provincie die CO2 opslag onder de grond onmogelijk maakt in de omgevingsvisie, daar geen investeringen in doet. Ook niet via het FSFE. Daarom dienen we een amendement om het besluit in lijn te brengen met provinciaal beleid.” Ook de SP diende eenzelfde voorstel in, maar dan in de vorm van een motie . Dit is geen ‘besluit’ van de Staten, maar een ‘verzoek aan het college’. De motie werd aangenomen, het amendement niet, met een verschil van 3 stemmen. De PVV stemde tegen het amendement, maar voor de motie.
Geen biomassa financieren
Ook werd een motie (FvD) aangenomen tegen het financieren van het verbranden van biomassa. GrienLinks stemde voor deze motie. De gedeputeerde reageerde op deze motie met: “Het is toegestaan om subsidie aan covergisters te geven, maar er is discussie over hoe duurzaam dat is. Maar monovergisters roepen ook vragen op rond het verbranden van houtsnippers bijvoorbeeld uit Pensylvania. Dat willen we niet, maar ons eigen houtafval willen we er wel kunnen verbranden. Hier komen we schriftelijk op terug en hopen dat dan een andere keer te bespreken in de Staten.”
Lagere rente?
Charda Kuipers: “Reeds bij de instelling van het FSFE pleitte GrienLinks er al voor om de renderende aard van het fonds niet zo strak in te zetten. Wat ons betreft kan het voorstel van de PvdA een prima voorzet zijn om alvast ervaring op te doen met een veel lagere rente. De maatschappelijke opgave is zó groot, dat we het rendement voor de provincie als ondergeschikt zien aan de positieve bijdrage aan de energietransitie. We zijn benieuwd naar de reactie van GS op dit voorstel, en op het voorstel van CU om de rente te verlagen.
We zien graag dat GS eventuele consequenties en de financieringsbehoefte onderzoekt in geval het rendement naar beneden wordt bijgesteld en/of een deel van het fonds rentevrij (of lager dan markt-conform) gemaakt wordt. Onder welke voorwaarden en voor welke actiepunten uit het energieprogramma komt daarmee dan financiering dichterbij?” GrienLinks stemde daarom vóór een motie van de ChristenUnie om de rente te verlagen naar marktconform. De gedeputeerde antwoordde: “Deze motie is huiswerk voor het college, hoe zit dat met die opslag op de rente, hoever mogen we hiermee gaan. Maar ik laat het oordeel aan Staten.” De motie haalde het niet.
Ondersteuning voor dorpshuizen en energiecoöperaties
Ook stemde GrienLinks voor het voorstel van de PvdA om ook voor dorpshuizen en energiecoöperaties (kleine) leningen beschikbaar te stellen. Ook werd gevraagd om naar lagere rente te kijken voor deze leningen.
Stemming
Het voorstel voor de vervolgopdracht aan het FSFE werd aangenomen met 35 stemmen voor en 8 tegen (FvD, PVV, PvdD, Statenlid Wymenga-Kooistra). GrienLinks stemde voor.
Amendement GrienLinks geen opslag van CO2 in bodem financieren: niet aangenomen met 23 stemmen tegen (CDA, CU, FvD, PVV, Goudzwaard, Wymenga, VVD) en 20 stemmen voor (50plus, D66, FNP, GL, PvdD, PvdA, Sp, van Swol)
Motie SP geen opslag van CO2 in bodem financieren: wel aangenomen met 23 stemmen voor (50plus, D66, van Swol, PvdA, SP, FNP, GrienLinks, PvdD, PVV) en tegen ((CDA, CU, FvD, Goudzwaard, Wymenga, VVD)
De motie van de CU voor een marktconforme lagere rente van het FSFE werd niet aangenomen. 25 Statenleden stemden tegen, 18 voor. GrienLinks stemde hier voor.
De motie van de PvdA over leningen voor dorpshuizen en energiecoöperaties werd wel aangenomen. 23 Statenleden stemden voor, 20 stemden tegen. GrienLinks stemde hier voor.