Te Gast van Jochem Knol
Bij het aantreden van het nieuwe kabinet werd de VVD’er Van der Wal als minister voor Natuur en Stikstof geïnstalleerd. De kwaliteit van de natuur gaat steeds verder achteruit en de afgelopen drie jaar is er vrijwel niets gebeurd om de problematiek rond stikstof op te lossen. Op de snelwegen is weliswaar overdag een maximum van 100 km per uur toegestaan, maar zelfs die enige concrete ‘stikstofmaatregel’ wordt door velen niet nageleefd. Handhaven maakt een regering niet populair. Zou de nieuwe minister actie gaan ondernemen?
De Raad van State is ons hoogste Rechtsorgaan en de ene na de andere uitspraak volgt waarbij de kern van de boodschap is: pak nu eerst het probleem serieus aan en zoek niet de grenzen van de wet op. Want dat is wat er gebeurd is. Het kabinet Rutte III en de provincies zijn vooral op zoek geweest om de ruimte in de wet op te zoeken om vooral maar geen ingrijpende maatregelen te nemen. Niet de wil om de stikstofproblematiek op te lossen en de natuur te verbeteren overheerste, maar de wil om met gedoogbeleid en het zoeken naar papieren stikstofruimte alles zo te laten als het is. Het gevolg is dat er vorig jaar weer meer stikstof is uitgestoten. Dat is slecht voor de gezondheid en voor de natuur.
Maar het is ook triest dat veel goedwillende agrarische bedrijven hierdoor in een onzekere situatie terecht gekomen zijn. Drie jaar geleden deed de Raad van State de eerste ‘stikstofuitspraak’ en vergunningen van agrarische bedrijven staan daardoor ter discussie. Grote bedrijven als TATA-Steel en Schiphol blijven buiten schot en kunnen doorgaan zonder goede milieuvergunning. Juist door bij deze bedrijven in te grijpen en milieuregels te handhaven ontstaat er ruimte en kan een oplossing gevonden voor kleinere ondernemers en de natuur.
De Pavlov- reactie van de nieuwe minister bij de laatste uitspraak van de Raad van State was: we gaan voorlopig niet handhaven. De redenatie hierbij is dat er ‘kans is op legalisatie’. We denken immers na over maatregelen en dan komt het wel goed. Wanneer komt die door de Raad van State gewenste duidelijkheid? Het vorige kabinet verspilde kostbare tijd en sloeg waarschuwingen voor de slechte juridische onderbouwing van de stikstofwet in de wind. Een overheid die haar eigen wetten alleen naleeft en handhaaft als het haar uitkomt zorgt voor onzekerheid. Daar is niemand bij gebaat en het lost niets op voor bedrijven en voor de natuur.