Jochem Knol pleitte in de Statenvergadering op 20 april 2022 voor het afmaken van het hele Natuurnetwerk en wel met álle mogelijke instrumenten die er zijn. Dus óók onteigenen van (landbouw)grond voor natuur. Het onteigenen van grond ligt echter erg gevoelig bij de agrarische sector en stuit op serieuze weerstand in de Staten. Toch is er een klein stapje verder gezet om het onteigenen voor natuur mogelijk te maken. “Maar niet ver genoeg om het natuurnetwerk af te maken. De aanleg van natuur is zeker zo belangrijk als de bouw van huizen en de aanleg van wegen. Waarom mogen we voor huizen en wegen wel grond onteigenen en voor natuur niet?”, zegt Jochem Knol.
Niet veel tijd en te weinig budget, capaciteit en instrumenten
Van de 12 provincies staat Fryslân op de 9e plek als gekeken wordt naar de nog resterende opgave voor het Natuurnetwerk Nederland (NNN). In het PCLG advies (een officiële adviescommissie van de Staten waar landbouw- en natuurorganisaties in vertegenwoordigd zijn) staat: “Dat de opgave van het NNN als resultaatsverplichting wordt gezien met als prioriteit de internationale verplichtingen de Natura-2000 gebieden en de Kaderrichtlijn Water (KRW), en dat daarom realisatie (aankoop of functiewijziging en inrichting) van het NNN in 2027 gereed moet zijn. Om dit te behalen zijn meer capaciteit, een beter instrumentarium en meer financiële middelen nodig.”
Uitstel natuurdoelen naar 2035 onacceptabel
In de herfst van 2021 heeft de meerderheid van de Staten, zeer tegen de zin van de groene partijen zoals GrienLinks, het behalen van de natuurdoelen uitgesteld naar 2035 in plaats van ze in 2027 af te hebben. Jochem Knol: “Met dit voorstel gaan we de aanleg van het NNN in 2027 inderdaad niet halen. Wat gaan we doen als we dan weer onze afspraken met het Rijk niet nagekomen zijn? Vindt u dat we als betrouwbaar kunnen worden aangemerkt als we nu al bewust het risico nemen de natuur tekort te doen? Waarom bij de aanleg van een (snel)weg wel grond onteigenen en bij de aanleg van natuur niet? Waarom gebruikt Fryslân in tegenstelling tot de meeste andere provincies niet meer mogelijkheden?”
Lees hier de hele spreektekst van Jochem Knol
Voorstel college veranderd tijdens Statenvergadering
In het voorstel van het college werd een voorzichtige stap gezet richting ‘dwingende instrumenten ná 2027 voor de aanleg van natuur in Natura-2000 gebieden en voor KRW doelstellingen’. Dit voorstel werd echter gewijzigd door een amendement; wijziging optie 3 van (coalitiepartijen!) CDA en FNP. Zij stelden voor om ‘vrijwilligheid als uitgangspunt te nemen, maar de bestaande mogelijkheden voor schadeloosstelling binnen en buiten de gebiedscommissies gelijk te stellen’. Jochem Knol: “Dit is een minimaal stapje vooruit. Het is een onsje meer dan de tekst uit het amendement van de coalitie uit mei 2020: ‘onteigenen alleen voor de allerlaatste hectares in een aaneengesloten gebied, maar niet in de gebiedscommissies’. Voor ons is dit echter bij lange na niet genoeg om hiervoor te gaan stemmen. Daarbij wordt het zicht op de dwingende instrumenten na 2027 weer uit het voorstel geschrapt. De natuur schiet hier niet veel mee op.”
Voorstel GrienLinks: Natuurnetwerk in 2027 met alle mogelijke inzet
Jochem Knol: “In het voorstel van GS mist de optie om alle instrumenten onmiddellijk in te zetten met het doel het NNN in 2027 af te hebben. Het NNN omvat zowel KRW en Natura-200 gebieden (prioriteiten 1 en 2) als de weidevogelgebieden en andere natuurgebieden (prioriteiten 3 en 4). En dus willen we ook het instrument onteigening zo snel mogelijk paraat hebben voor al deze gebieden. De boeren zijn dan ook beter af, want krijgen volledige schadeloosstelling. Dat omvat méér dan alleen de waarde van de grond, ook onkosten voor verkoop en taxatie e.d. worden vergoed. Daarom dienen we een amendement in voor het kiezen voor een optie 4 PLUS: hele NNN af met álle instrumenten in 2027. Daarnaast dienen we een motie in voor het maken van een inpassingsplan voor het NNN. Zodat er vaart gezet kan worden met de aanleg.”
Stemming
Het voorstel dat voorlag werd door het amendement van het CDA/FNP/CU veranderd. Dat amendement werd met 26 stemmen voor (CDA, FNP, VVD, PvdA, ChristenUnie, 50plus) en 17 stemmen tegen (GL, PvdD, SP, D66, van Swol, Forum, PVV, Goudzwaard en Wymenga). De tegenstemmers zijn dus verdeeld in een groep die het voorstel niet ver genoeg vonden gaan en een groep die het voorstel te ver vond gaan.
Het amendement van GL/PvdD/SP/D66: hele NNN af met álle instrumenten werd niet aangenomen met 8 stemmen voor (GL, PvdD, SP, D66) en 35 stemmen tegen (CDA, FNP, PvdA, VVD, CU, 50plus, van Swol, Forum, PVV, Goudzwaard, Wymenga).
De motie van GL/PvdD/SP voor een inpassingsplan voor het NNN werd niet aangenomen met 9 stemmen voor (GL, PvdD, SP, D66, van Swol) en 34 tegen (CDA, FNP, PvdA, VVD, CU, 50plus, Forum, PVV, Goudzwaard, Wymenga).
Ook kwam er een amendement op tafel van Wymenga (afgesplitst van FvD) voor optie 1: houden zoals het is en een amendement van Goudzwaard (afgesplitst van FvD) voor optie 2: de gulden middenweg. Deze werden beiden niet aangenomen.