“Het mag duidelijk zijn dat wij tegen het Deltaplan zijn in deze veel te grootschalige vorm, maar vóór woningbouw en verbeterd openbaar vervoer, passend bij onze mooie provincie”, zei GrienLinks Statenlid Elsa van der Hoek in het debat over het Deltaplan op 13 juli 2022. Ze diende een motie van de FNP mee in om te kijken naar mogelijke alternatieven en een motie om te zorgen dat er geen beslissingen worden genomen zonder voorafgaand debat.
Lelylijn en Deltaplan te kostbaar?
Het nieuwe kabinet heeft 3 miljard gereserveerd voor de bouw van de Lelylijn, een nieuwe spoorlijn langs Groningen, Drachten en Heerenveen naar de Randstad. Het liefst doorgetrokken naar Duitsland, maar dat lijkt op losse schroeven te staan vanuit Duitsland. 3 miljard is echter niet genoeg. De kosten zullen naar verwachting 5 to 9 miljard bedragen. Het kabinet wil wel dat zowel de regio als de Europese Unie meebetaalt. De vraag is of dat wel haalbaar is.
Kijken naar alternatieven
De vraag is ook of we de Lelylijn wel willen. GrienLinks is daar zeer kritisch op. Natuurlijk zijn we voor een snellere verbinding en een goede bereikbaarheid in de provincie. Maar kunnen we daar geen minder kostbare alternatieven voor bedenken? De lijn loopt waarschijnlijk ook door natuurgebied.
Verder wil het kabinet graag het Deltaplan eraan koppelen. Dat betekent dat er niet alleen een spoorlijn komt, maar dat het noorden ook mee zou moeten helpen om een grote hoeveelheid extra woningen te bouwen. In eerste instantie zou dat gaan om 45.000 woningen in Fryslân, bovenop de 15.000 die voor de eigen behoefte van Fryslân nodig zijn. Uit de maatschappelijke kosten-batenanalyse (Gezamenlijke analyse Deltaplan voor Noordelijk Nederland (deel B)) blijkt dat dat veel te veel is.
Drie moties
Daarom dienen we twee moties van de FNP mee in: een motie om te kijken naar alternatieve mogelijkheden en een motie die het college verzoekt geen beslissingen te nemen voor ergens debat over gevoerd is. Daarnaast dienen we de motie van de PvdA mee in om jongeren bij de beslissingen te betrekken.
Elsa van der Hoek in het debat:
“Dank u wel voorzitter,
Vandaag staat een debat over het Deltaplan op de agenda. Een plan dat eigenlijk nog niet meer dan een intentie is, om het noorden van Nederland sociaaleconomisch te versterken, en hierdoor de Randstad te ontlasten. Waarbij de Lelylijn de drager is en er woningen gebouwd moeten worden, veel woningen.
Al eerder was er vastgesteld dat in Fryslân rond de 15.000 woningen nodig zijn voor de komende 10-15 jaar. Met deze 15.000 woningen zou de woningbehoefte in Fryslân gedekt zijn. Daarna neemt de woningbehoefte af. Bij het Deltaplan wordt gesproken over 45.000 extra woningen in onze provincie. Dat lijkt ons veel te veel. Daarbij zal het spoor niet voor 2035 gerealiseerd kunnen worden. Dan zijn de woningtekorten naar verwachting alweer ingelopen.
Verder wordt er als gevolg van het Deltaplan in het noorden 20 tot 30 procent toename van verkeer verwacht en daarmee een toename van wegenbouw, wat een extra investering op infrastructuur gaan kosten. De kernkwaliteit van Friesland (leefbaar, rust, ruimte) en het milieu en het landschap staan bij dit alles enorm onder druk. Ook inwoners geven die zorgen via Stim fan Fryslân aan.
Daarnaast hebben we ook kunnen lezen dat de kosten van het plan erg hoog zijn.
GrienLinks ziet ook de huidige grote woningnood. We hebben meer betaalbare huizen nodig, zeggen ook inwoners in de Stim fan Fryslan. Maar dat kan niet wachten op de uitwerking van een Deltaplan. Wij willen dat de bouw van woningen versneld wordt, waarbij ook gekeken wordt naar flexwoningen, die sneller kunnen worden neergezet. Zodat de inwoners van Friesland, maar ook mensen die zich in Friesland willen vestigen, arbeidsmigranten, nieuwkomers en statushouders snel een woning kunnen betrekken. Ga ook creatiever met bestaande panden om, maak maatwerk mogelijk.
GrienLinks is ook van mening dat een goed en snel openbaarvervoer van meerwaarde is voor de leefbaarheid in Friesland en is dan ook een voorstander van de uitbreiding en versnelling van de spoorverbindingen. Wel maken we ons zorgen over de effecten van een spoorlijn. Een spoorlijn zal landschap, natuur en cultuurgebieden kunnen aantasten. Iets waar we juist zo zuinig op moeten zijn.
De inwoners van Friesland en haar bezoekers zijn juist zo trots op onze mooie provincie. Op de rust, ruimte, natuur en cultuur. Sociaaleconomische versterking, tegen welke prijs? Het mag duidelijk zijn dat wij tegen het Deltaplan zijn in deze veel te grootschalige vorm, maar vóór woningbouw en verbeterd ov, passend bij onze mooie provincie.
Wij dienen dan ook de motie van het FNP mee in om te kijken naar alternatieve mogelijkheden, zodat we wel uitvoering kunnen geven aan het oorspronkelijke plan Fryslân te versterken. Maar dan met meer oog voor wat bij onze prachtige provincie past.”
Uitslag stemming (volgt nog)
Motie FNP en GrienLinks voor alternatieve mogelijkheden:
Motie FNP, GrienLinks, SP en 50PLUS voor democratische legitimering:
Motie PvdA, GrienLinks, PvdA, VVD, D66, CDA, FNP, SP, PvdD en CU over jongeren betrekken: