“GrienLinks is zeker geen voorstander van het rijden met lege bussen, maar we zouden graag meer inspanning zien om de bereikbaarheid van Fryslan te vergroten en niet te verder verschralen. We willen dan ook dat de bezuiniging van 1,7 miljoen per jaar wordt geschrapt. Zet dit geld liever in voor de bereikbaarheid van onze Provincie en dan met name voor het platteland”, pleitte Elsa van der Hoek in het debat over de nieuwe busconcessie (2024-2034) op 26 oktober 2022. Helaas stemde de meerderheid tegen dit voorstel voor meer geld voor busvervoer.
De laatste jaren gaat het niet goed met het busvervoer
Mede door corona is het aantal reizigers sterk gedaald. Daarnaast rijden verschillende lijnen rijden niet meer door de kern van een dorp maar erlangs, of ze zijn helemaal geschrapt. De concessie die in 2022 zou starten, moest uitgesteld worden omdat er bijna geen vervoerders waren die erop wilden inschrijven. Daarom is de concessie die er was met Arriva met twee jaar verlengd via een noodconcessie.
Voorstel Nota van Uitgangspunten nieuwe busconcessie 2024-2034
Inmiddels zijn de coronamaatregelen voorbij en is het aantal scholieren dat met de bus gaat weer op niveau. Met andere reizigers, zoals forenzen, gaat het langzamer. Toch moeten we al beslissen over de kaders voor de Nota van Uitgangspunten voor de nieuwe Friese busconcessie van 2024-2034. In het voorstel van het college wordt de 1,7 miljoen per jaar die de Staten eerder wilden bezuinigen weer doorgevoerd. Ook wordt er voorgesteld een knip in de concessie door te voeren door het busvervoer op het platteland apart aan te besteden.
GrienLinks: geen bezuinigingen en geen knip in busconcessie
Hoewel er veel onzeker is rond de nieuwe concessie, is voor GrienLinks helder dat de 1,7 miljoen per jaar hard nodig is voor meer openbaar vervoer op het platteland. Immers: hoe minder vervoer, hoe minder reizigers, waardoor er een negatieve spiraal ontstaat. Ook de knip moet er niet komen. Statenlid Elsa van der Hoek in het debat:
Aandacht voor cao en arbeidsvoorwaarden in nieuwe concessie
Dank u voorzitter,
Drie jaar geleden bespraken we rond dezelfde tijd de nieuwe bus concessie. Dat was toen mijn maidenspeech. De door ons ingediende voorstellen onder andere over arbeidsvoorwaarden en CAO, sociale veiligheid en het gebruik van Kobalt bij het vervaardigen van batterijen, hebben we zien terugkomen in de nieuwe Nota van Uitgangspunten. Hiervoor onze dank.
Zorgen om gevolgen knip voor reizigers en chauffeurs
In het bestuursakkoord 2019 – 2023 is de ambitie uitgesproken dat Fryslân bereikbaar is voor alles en iedereen, op een manier die bijdraagt aan brede welvaart. Het openbaar busvervoer speelt hierin een belangrijke rol. (zie Nota van Uitgangspunten)
Busvervoer moet vanuit maatschappelijke waarde worden bekeken, staat er in de Nota van Uitgangspunten, en niet enkel vanuit kostenperspectief. Toch blijft de bereikbaarheid van met name de dorpen en kleine kernen een pijnpunt. Er wordt zelfs voorgesteld om het OV met een zogenaamde knip buiten de concessie onder te brengen. GrienLinks is hierop tegen. Dit brengt te veel versnippering, kan tot hogere kosten leiden, er zijn geen goede ervaringen mee opgedaan elders in het land en wij maken ons zorgen over de gevolgen voor de chauffeurs. Daarom dienen we een amendement in waarin we de knip eruit halen.
Verder wil het college gedurende concessie een midterm review houden om tegen het licht te houden hoe het gaat en of er iets moet veranderen. Kan ik ervan uitgaan dat het college belangrijke veranderingen eerst voorlegt aan PS?
Aandacht voor toegankelijkheid
Een opdracht vanuit het Rijk is ook om het OV voor iedereen toegankelijk te maken, dus mensen die slecht ter been zijn, rolstoelafhankelijk zijn of bijvoorbeeld een visuele beperking hebben, moeten veilig gebruik kunnen maken van het OV. Een enorme uitdaging als het gaat om de strekkende lijnen en bushaltes buiten de dorpskernen. Wij zouden hier graag extra aandacht voor vragen en daar waar nodig maatregelen. Kunt u dat toezeggen?
Terugwinnen van de reiziger
Een belangrijke ambitie is ook het terugwinnen van de reiziger. Het busvervoer moet een aantrekkelijk alternatief worden voor andere vormen van vervoer. Hiervoor zal de reiziger moeten worden ontzorgd in plaats van ontmoedigd. Door versnippering in het aanbod, hier een leenfiets, daar een opstapper, een Vlinder en misschien verschillende vervoerders, wordt het reizen onnodig ingewikkeld.
GrienLinks: meer geld voor ov op het platteland
GrienLinks is zeker geen voorstander van het rijden met lege bussen, maar we zouden graag meer inspanning zien om de bereikbaarheid van Fryslan te vergroten en niet te verder verschralen. We willen dan ook dat de bezuiniging van 1,7 miljoen per jaar wordt geschrapt. Zet dit liever in voor de bereikbaarheid van onze Provincie en dan met name voor het platteland.
We willen in de toekomst met de Lelylijn razendsnel naar de Randstad reizen, maar onze dorpen zijn slecht bereikbaar.
Meer reizigers, terug naar regulier vervoer
In Uitgangspunt 12 wordt aangegeven dat bij structureel minder dan vijf reizigers in plaats van reguliere bussen maatwerk kan worden ingezet. Wij willen graag dat als dat aantal reizigers stijgt, het maatwerk ook weer terug kan naar normaal busvervoer.
Lagere bijdragen niet ten koste van ov
Verder kunnen we lezen dat verschillende inkomsten tijdens de bus concessie nog onzeker zijn, zoals de provincie-inkomsten, de SOV-bijdrage (vergoeding voor Ov-kaart studenten), de bijdrage voor concessie overschrijdende lijnen, de inflatie, het aantal reizigers, etc. We willen niet dat dit ten koste gaat van het voorzieningenniveau.
Zero emissie
Tot slot over zero emissie, in de tekst staat dat dit bij voorkeur duurzaam en regionaal zou moeten zijn. Wij zouden graag zien dat dit duurzaam en bij voorkeur regionaal is.
Ook willen we graag dat onderzocht wordt of de inzet van waterstofbussen haalbaar is.
We dienen dus de volgende moties en amendementen in:
-Een amendement Geen aparte concessie voor OV op platteland” van GrienLinks en het CDA. Deze motie wordt mee ingediend door de SP en de Partij voor de Dieren.
-Een motie “Schrap bezuiniging op openbaar busvervoer”. Deze motie wordt mee ingediend door de Partij voor de Dieren en de SP.
-Een amendement “Tekstaanpassing duurzaam en lokaal”. Deze motie wordt mee ingediend door de Partij voor de Dieren en D66.
-Een motie “Lagere bijdragen niet ten koste van busvervoer”. Deze wordt mee ingediend door de SP.
-Een amendement “Bij meer reizigers terug naar regulier busvervoer”. Dit wordt mee ingediend door de Partij Voor de Dieren en de SP.
-De motie van PvdD om de haalbaarheid van de inzet van waterstofbussen te onderzoeken dienen we graag mee in.
Uitslag stemming
-Het amendement Geen aparte concessie voor OV op platteland” van GrienLinks en het CDA, mee ingediend door de SP en de Partij voor de Dieren, is aangenomen.
-De motie “Schrap bezuiniging op openbaar busvervoer”, mee ingediend door de Partij voor de Dieren en de SP, heeft het niet gehaald. Tegenstemmers, dus partijen die vonden dat de bezuiniging op het openbaar vervoer wél door moest gaan, waren: PvdA, CDA, FNP, Forum voor Democratie, ChristenUnie, VVD, Goudzwaard en Statenlid Wijmenga. Voorstemmers, dus die vonden dat de bezuiniging NIET door moest gaan, waren: GrienLinks, SP, PVV, PvdD, D66, Statenlid Wiersma en Statenlid Van Swol.
Zie de stemdia hier: 
-Het amendement “Tekstaanpassing duurzaam en lokaal”, mee ingediend door de Partij voor de Dieren en D66, is aangenomen.
-De motie “Lagere bijdragen niet ten koste van busvervoer”, mee ingediend door de SP, haalde het niet. Zie de stemdia hier: 
-Het amendement “Bij meer reizigers terug naar regulier busvervoer”, mee ingediend door de Partij Voor de Dieren en de SP, is aangenomen.
-De motie van PvdD om de haalbaarheid van de inzet van waterstofbussen, mee ingediend door GrienLinks, is ingetrokken.