“Vandaag wordt ons gevraagd in te stemmen met het voorfinancieren van 26,5 miljoen euro, het geld dat als bijdrage door de marktpartijen is toegezegd, om de verbreding van de Sluis Kornwerderzand te kunnen realiseren. Maar, voorzitter, deze vorm van geld terugkrijgen uit de markt (via een stichting en afspraken tussen provincie en bedrijven) is nog nergens ooit eerder geprobeerd. Dus vinden wij dat we dan ook alle losse eindjes afgehecht moeten hebben voor we akkoord gaan met deze voorfinanciering,” zei Elsa van der Hoek tijdens de Statenvergadering op 21 december 2022 bij de bespreking van het punt ‘Marktbijdrageregeling Sluis Kornwerderzand’. Haar amendement om het besluit te nemen onder de voorwaarde dat het Rijk heeft getekend voor het restrisico werd niet aangenomen. De GrienLinksfractie stemde daarom tegen.
Lees hier de hele bijdrage van Elsa
Stap in proces
Op 17 juni 2020 werd in de Statenvergadering het besluit genomen om het project om de bruggen in de Afsluitdijk bij Kornwerderzand te vervangen én te besluiten om fase 1 in te gaan voor het verbreden van de sluis Kornwerd. Elsa van der Hoek stemde die vergadering vóór het vervangen van de bruggen, maar niet voor de sluis. Lees hier meer over die vergadering.
Marktbijdrage en amendement GrienLinks
Omdat de minister een tolwet te duur vond voor het innen van de marktbijdrage van 26,5 miljoen euro, is door de provincie en de marktpartijen gezocht naar een oplossing. Nu is er een modelovereenkomst bedacht, waarin bedrijven zich verplichten tot het betalen van een bijdrage per keer dat ze de sluis gebruiken. Een stichting bepaalt de bijdrage en zorgt dat die ook echt geïnd gaat worden. Elsa van der Hoek: “Als de toezegging van het Rijk om het restrisico voor hun rekening te nemen bekrachtigd is en als er duidelijk is vastgelegd in een addendum wanneer en hoe het Rijk het restrisico zal terugbetalen, zodat de Provincie Fryslan de voorgefinancierde 26.5 miljoen gegarandeerd terug krijgt, pas dan kunnen we akkoord gaan met de voorfinanciering van 26,5 miljoen euro. We dienen daarom een amendement in, samen met SP, PvdD en PVV.”
Debat
Meerdere partijen spraken hun zorgen uit over de afspraken die er zijn met het Rijk over het dekken van het restrisico. De gedeputeerde vond echter dat dat voldoende afgedekt was in de overeenkomst zelf. “Dit is een tussenstap”, zo zei Avine Fokkens. “Het formele besluit over de sluis heeft u al in 2020 genomen, dus dat is nu een gepasseerd station.” Hierdoor waren de meeste partijen overtuigd en werd het amendement om het besluit over de 26,5 miljoen onder voorwaarden te nemen niet aangenomen.
Verziltingsproblematiek probleem voor volgende stap
Het besluit uit 2020 omvatte een gefaseerde uitvoering van de verbreding van de sluis. In principe kon, na dit besluit over de martkbijdrage en de toezegging van 6 miljoen uit het Waddenfonds de sluis gerealiseerd worden. In het voorstel over de marktbijdrage is echter te lezen dat: “Het realisatiebesluit voor deze fase wordt nu echter nog niet gevraagd, omdat het ontwerp en de wijze van uitvoering van de nieuwe sluis afhankelijk is van de oplossing voor dde verziltingsproblematiek van het IJsselmeer. (…) Het is nog onzeker wanneer meer duidelijkheid komt over dit vraagstuk. Daarnaast zal met het Rijk overeenstemming moeten worden bereikt over de definitieve oplossing en aanvullende financiering ten gevolge van de scope-uitbreiding.”
Elsa van der Hoek: “We zijn erg benieuwd wat voor gevolgen deze problemen met de verzilting van het IJsselmeer heeft. De voordelen van ‘werk-met-werk’ maken bij de uitdieping van de geulen in het IJsselmeer zijn nu dus in gevaar.”
Geulen op de Waddenzee
De sluis moet verbreed volgens de bedrijven, om er met grotere schepen doorheen te kunnen varen. Grote jachtbouwers hopen daardoor voor een grotere markt te kunnen bouwen. En bijvoorbeeld veevoerbedrijven hopen dat het dan niet meer nodig is de lading in Rotterdam over te laden van coasters naar binnenvaartschepen, maar dat deze coasters kunnen doorvaren naar Zwolle. Vis- en andere bedrijven uit Urk willen ook graag een bredere sluis.
Elsa van der Hoek: “De vraag is echter ook, of deze coasters (5.20 m diepgang) en andere grote schepen (zoals de megajachten die de Vries in Makkum bouwt) met veel diepgang over de Waddenzee kunnen blijven varen. De Boontjes, de geul naar Harlingen, is een ondiepe geul met een paar drempels. Die wordt gebaggerd op 3.80m diepte. Bij vloed (2x per dag) komt er zo’n 1,5 m water bij, dus dan kunnen de dieper stekende schepen er met moeite over heen. Dit baggeren is echter onderzocht en zowel voor de ecologie als ivm de kosten is het maar de vraag of dit kan blijven doorgaan. De geul richting Den Helder, via de Doove Balg, Texelstroom en Marsdiep is een diepere geul, maar ook daar zit een ondieper stuk in. Dit is nog niet onderzocht.”
Stemming
Het amendement van GrienLinks SP PvdD PVV werd niet aangenomen met 9 stemmen voor (GrienLinks, SP, PvdD, PVV, van Swol) en 31 stemmen tegen.
Het besluit om 26,5 miljoen euro voor te financieren voor de marktbijdrage aan de sluis Kornwerd werd aangenomen met 6 stemmen tegen (GL, SP, PvdD) en 34 stemmen voor.