Klik hjir foar de Fryske tekst
“Energiearmoede is een groot probleem in Fryslân en het is niet meer dan logisch dat wij inkomsten uit een publiek gefinancierde energieopwekker inzetten om energiearmoede te bestrijden”, zei Charda Kuipers bij de Statenvergadering op 25 januari 2023. GrienLinks diende drie amendementen mee in waarmee in totaal 10 miljoen euro wordt uitgetrokken voor het verduurzamen van huizen (met extra aandacht voor de minima met een koopwoning) en dorpshuizen. Het debat verliep wat moeizaam met twee schorsingen, maar uiteindelijk werden de drie voorstellen aangenomen.
Participatie van de burger in het Windpark, maar hoe?
De GrienLinksfractie heeft er altijd voor gepleit dat de burger moet kunnen meegenieten van de voordelen van een windmolen/windpark en niet alleen de overlast ervan krijgt. In februari 2019 zijn de uitgangspunten voor burgerparticipatie in Windpark Fryslân vastgesteld, maar met een tegenstem van GrienLinks. De fractie had zijn bedenkingen over de uitgifte van obligaties, zoals in dat voorstel stond.
Dat idee voor obligaties is dus nu – door het op 25 januari 2023 voorliggende voorstel van GS – weer van de baan. Na onderzoek bleek dat obligaties ‘in de huidige markt geen kans maken’ en het college stelt voor dat Provinciale Staten zich herbezinnen. Tijdens de Statenvergadering op 25 januari 2023 werden dan ook meteen een aantal voorstellen gedaan voor de invulling daarvan.
Verduurzaming woningen en dorpshuizen in plaats van obligaties
Charda Kuipers: “We zien het verduurzamen van huizen en dorpshuizen en het helpen van de minima met een koopwoning nog steeds meer zitten dan obligaties uitgeven. Op de korte termijn kunnen we zo escalatie door hoge energiekosten voorkomen, en ondertussen zo snel mogelijk werken aan energiezuinige gebouwen. Daarmee besparen we niet alleen energie én geld, maar bouwen we aan een duurzame toekomst, voor heel Fryslân. Ons inziens een prima voorzet om draagvlak en participatie in te kleuren.”
GrienLinks diende samen met het CDA en FNP een voorstel in voor verduurzaming van dorpshuizen en samen met de PvdA en SP een voorstel om gemeenten en corporaties te steunen in het versnellen van isolatieprogramma’s. Ook een voorstel van de SP, PvdA en GrienLinks voor steun aan minima bij het verduurzamen van hun koopwoning werd (opnieuw) ingediend. Een meerderheid in de Staten was het daar nu mee eens.
Er waren ook partijen, zoals de VVD, die vonden dat dit inkomenspolitiek is. Klaas Kielstra (VVD): “Ideologie is wel eerste drijfveer, dat merken we wel. Want het gaat over mensen die het niet kunnen betalen, dus dan doen we het niet. Dat lijkt op inkomenspolitiek, bij linkse partijen wel vaker. Bij obligaties is het nu eenmaal zo, dat sommige menen het wel kunnen betalen of niet.” Ook vinden partijen als de PVV en Forum de energietransitie en het geld dat daarvoor wordt uitgetrokken onzin. Maar de drie ingediende voorstellen werden uiteindelijk met brede steun aangenomen.
Moeizaam debat
Het debat begon met het aanvragen van een schorsing door Charda. Dit was naar aanleiding van een Memorie van toelichting (een brief van het college) die de avond voor het debat om half negen binnen was gekomen bij de Statenleden. In deze brief stonden al een drietal voorstellen uitgewerkt, terwijl juist in het debat nog voorstellen zouden worden gedaan. In de schorsing van drie kwartier werd intensief met de gedeputeerde overlegd. Charda Kuipers meldde na de schorsing: “Breed wordt gedragen dat de wijze waarop de gedeputeerde Douwstra nu omgaat met PS niet acceptabel is, we voelen ons totaal niet serieus genomen en vinden dat de gedeputeerde op de stoel van de staten is gaan zitten. Op een ander moment zal dit écht aan de orde moeten komen, in een gesprek over hoe de rollen verdeeld zijn. Omwille van de inhoud willen we dit debat niet uitstellen. We beschouwen de memorie van toelichting daarom voor wat hij is: een brief met een voornemen. De uitwerking van besluitpunt 3 mag uitsluitend gebaseerd zijn op vandaag en eerder vastgestelde voorstellen van de Staten. De uitwerking zal hoe dan ook aan de staten voorgelegd moeten worden na verdere uitwerking. GS is uitvoerder van PS en niet andersom. Als dit niet bevestigd kan worden, dan kunnen wij dit stuk nu niet behandelen.”
De gedeputeerde Friso Douwstra: “Spijtig dat de brief niet goed gevallen is. Ik wijs met nadruk op de laatste zin in de brief, dat het nog maar ruwe voorstellen zijn en we de beraadslaging in de Staten afwachten.’ Dit werd beantwoord door meerdere partijen met de opmerking dat het beter was geweest om met het versturen van de uitwerking van de voorstellen te wachten tot de Staten het debat hadden gevoerd.
Definitief geen obligaties uitgeven
In het voorstel stond de tekst: ‘vooralsnog geen obligaties uit te geven’. Hier ontstond verwarring over. Er werd uiteindelijk – na weer een schorsing – een amendement ingediend om het woordje ‘vooralsnog’ in het besluit te schrappen. Dit amendement werd aangenomen met 24 stemmen voor en 18 stemmen tegen.
Stemming
Amendement PvdA, SP, GrienLinks, D66, PvdD over steun aan gemeenten en woningcorporaties voor isoleren woningen; aangenomen met 30 stemmen voor (PvdA, SP, GrienLinks, D66, PvdD, CU, CDA, FNP, Wiersma) en 12 stemmen (VVD, PVV, Forum, Wymenga, Goudzwaard) tegen.
Amendement CDA, FNP, GrienLinks, SP, Wiersma, PvdA, PvdD, D66 over verduurzaming dorpshuizen e.d. werd aangenomen met 35 stemmen voor en 7 stemmen tegen (PVV, Forum, Wymenga)
Amendement SP PvdA GrienLinks, CDA, D66, PvdD, CU, Wiersma steunen minima bij verduurzaming koopwoning werd aangenomen met 30 stemmen voor en 12 tegen (VVD, PVV, Forum, Goudzwaard, Wymenga).
Op de foto vlnr: op de rug gezien Avine Fokkens (gedeputeerde VVD), Matthijs de Vries (ChristenUnie), Klaas Kielstra (VVD), Friso Douwstra (gedeputeerde CDA), Sijbe Knol (FNP), Aebe Aalbers (CDA), in het midden Charda Kuipers (GL), daarnaast Hanneke Goede (SP) en Erik de Groot (PvdA).
FRYSKE TEKST
Winst Wynpark Fryslân nei ferduorsuming wenten en doarpshuzen
“Enerzjyearmoede is in grut probleem yn Fryslân en it is net mear as logysk dat wy ynkomsten út in publyk finansiere enerzjyopwekker ynsette om enerzjyearmoede te bestriden”, sei Charda Kuipers by de Steategearkomste op 25 jannewaris 2023.
GrienLinks tsjinne trije amendeminten mei yn wêrmei tegearre 10 miljoen útlutsen waard foar it duorsumer meitsjen fan huzen en doarpshuzen (mei ekstra omtinken foar de minima mei in keapwenning). It debat ferrûn wat muoisum mei twa skorsingen, mar úteinlik waarden de trije foarstellen oannommen.
Partisipaasje fan de boarger yn it Wynpark, mar hoe?
De GrienLinksfraksje hat der altyd foar pleite dat de boarger meigenietsje kinne moat fan de foardielen fan in wynmûne/wynpark en net allinnich de oerlêst derfan krijt. Yn febrewaris 2019 binne de útgongspunten foar boargerpartisipaasje yn Wynpark Fryslân fêststeld, mar mei in tsjinstim” fan GrienLinks. De fraksje hie syn betinkingen oer de útjefte fan obligaasjes, sa’t yn dat foarstel stie.
Dat idee foar obligaasjes is dus no – troch it op 25 jannewaris 2023 foarlizzende foarstel fan DS – wer fan de baan. Nei ûndersyk die bliken dat obligaasjes “yn de hjoeddeistige merk gjin kâns meitsje” en it kolleezje stelt foar dat Provinsjale Steaten har werbesinne. Yn ‘e Steategearkomste op 25 jannewaris 2023 waarden dan ek dalik in tal foarstellen dien foar de ynfolling dêrfan.
Ferduorsuming wenten en doarpshuzen yn stee fan obligaasjes
Charda Kuipers: “Wy sjogge it ferduorsumjen fan huzen en doarpshuzen en it helpen fan de minima noch hieltyd mear sitten as it útjaan fan obligaasjes. Op de koarte termyn kinne we sa eskalaasje troch hege enerzjykosten foarkomme, en yntusken sa gau mooglik wurkje oan enerzjysunige gebouwen. Dêrmei besparje we net allinnich enerzjy én jild, mar bouwe we oan in duorsume takomst, foar hiel Fryslân. Neffens ús in prima foarset om draachflak en partisipaasje yn te kleurjen.”
GrienLinks tsjinne yn ‘e mande mei it CDA en FNP in foarstel yn foar ferduorsuming fan doarpshuzen en, mei de PvdA en SP, ek in foarstel om gemeenten en korporaasjes te stypjen yn it ferhastigjen fan isolaasjeprogramma’s. In foarstel fan de SP, PvdA en GrienLinks foar stipe oan minima by it duorsumer meitsjen fan harren keapwenning waard (op ‘e nij) yntsjinne. In mearderheid yn de Steaten wie it dêr no mei iens.
Der wiene ek partijen, lykas de VVD, dy’t fûnen dat dit ynkommenspolityk is. Klaas Kielstra (VVD ): “Ideology is wol earste driuwfear, dat fernimme wy wol. Want it giet oer minsken dy’t it net betelje kinne, dus dan dogge we it net. Dat liket op ynkommenspolityk, dat sjogge we by linkse partijen wol faker. By obligaasjes is it no ienkear sa, dat guon minsken it wol betelje kinne of net.” Ek fine partijen as de PVV en Forum de enerzjytransysje en it jild dat dêrfoar útlutsen wurdt ûnsin. Mar de trije yntsjinne foarstellen waarden úteinlik mei brede stipe oannommen.
Dreech debat
It debat begûn mei it oanfreegjen fan in skorsing troch Charda. Dat wie nei oanlieding fan in memoary van taljochting (in brief fan it kolleezje) dy’t de jûn foar it debat om healwei njoggenen binnen kaam wie by de Steateleden. Yn dizze brief stiene al trije útwurke foarstellen, wylst just yn it debat noch foarstellen dien wurde soene. Yn de skorsing fan trije kertier waard yntinsyf mei de deputearre oerlein. Charda Kuipers melde nei de skorsing: “Breed wurdt droegen dat de wize wêrop’t de deputearre Douwstra no omgiet mei PS net akseptabel is, we fiele ús totaal net serieus naam en fine dat de deputearre op de stoel fan de steaten sitten gien is. Op in oar momint sil dit écht oan de oarder komme moatte, yn in petear oer hoe’t de rollen ferdield binne. Fanwegen de ynhâld wolle wy dit debat net útstelle. Wy beskôgje de memoarje fan taljochting dêrom foar wat er is: in brief mei in foarnimmen. De útwurking fan beslútpunt 3 mei allinnich basearre wêze op hjoed en earder fêststelde foarstellen fan de Steaten. De útwurking sil hoe dan ek oan de steaten foarlein wurde moatte nei fierdere útwurking. DS is útfierder fan PS en net oarsom. As dit net befêstige wurde kin, dan kinne wy dit stik no net behannelje.”
De deputearre Friso Douwstra: “Spitich dat de brief net goed fallen is. Ik wiis mei de klam op de lêste sin yn de brief, dat it noch mar rûge foarstellen binne en we de beriedslaging yn de Steaten ôfwachtsje.” Meardere partijen reagearren mei de opmerking dat it better west hie om mei it ferstjoeren fan de útwurking fan de foarstellen te wachtsjen oant de Steaten it debat fierd hiene.
Definityf gjin obligaasjes útjaan
Yn it foarstel stie de tekst: ‘foarearst gjin obligaasjes út te jaan’. Hjir ûntstie betizing oer.
Der waard úteinlik – nei wer in skorsing – in amendemint yntsjinne om it wurdsje ‘foarearst’ yn it beslút te skrassen. Dit amendemint waard oannaam mei 24 stimmen foar en 18 stimmen tsjin.
Stimming
Amendemint PvdA, SP, GrienLinks, D66, PvdD oer stipe oan gemeenten en wenningkorporaasjes foar isolearjen wenten; oannommen mei 30 stimmen foar (PvdA, SP, GrienLinks, D66, PvdD, CU, CDA, FNP, Wiersma) en 12 stimmen (VVD, PVV, Forum, Wymenga, Goudzwaard) tsjin.
Amendemint CDA, FNP, GrienLinks, SP, Wiersma, PvdA, PvdD, D66 oer ferduorsuming doarpshuzen ensfh. waard oannommen mei 35 stimmen foar en 7 stimmen tsjin (PVV, Forum, Wymenga).
Amendemint SP PvdA GrienLinks, CDA, D 66, PvdD, CU, Wiersma stypje minima by ferduorsuming keapwenning waard oannaam mei 30 stimmen foar en 12 tsjin VVD, PVV, Forum Goudzwaard, Wymenga ).
Op de foto flnr: op de rêch sjoen Avine Fokkens (deputearre VVD ), Matthijs de Vries (ChristenUnie ), Klaas Kielstra (VVD ), Friso Douwstra (deputearre CDA ), Sijbe Knol (FNP ), Aebe Aalbers (CDA ), yn ‘e midden Charda Kuipers (GL) dêrneist Hanneke Goede (SP) en Erik de Groot (PvdA ).