De lessen van Groningen

Column van Jochem Knol

Op 24 februari verscheen het rapport van de parlementaire commissie Aardgaswinning Groningen. Een van de conclusies is dat de oliemaatschappijen in bed lagen met de ministeries die de vergunningen voor de winning verleende. Kritische geluiden vanuit de toezichthouders en de mensen die op de gasvelden wonen werden weggewuifd. Geld overheerste alles en de aandeelhouders van de oliemaatschappijen verdienden miljarden. Met 1615 aardbevingen en 267.466 schademeldingen tot gevolg.
Het lijkt erop dat deze praktijken tot op de dag van vandaag doorgaan. In Fryslân worden tientallen zogenaamde kleine gasvelden leeggepompt en halen we enorme hoeveelheden zout uit de ondergrond.

De bodem daalt in woon-, landbouw- en natuurgebieden. Nog steeds worden signalen van bewoners dat het niet goed gaat als onzin weggemoffeld. Nog steeds worden vergunningen verleend op basis van een verouderde mijnbouwwet. Bij de vergunningverlening wordt het hand-op-de-kraan systeem gehanteerd. Op kosten van bedrijven die gas en zout winnen wordt bijvoorbeeld de daling van de bodem jaarlijks gemeten. Die meetresultaten moeten dan naar de toezichthouder worden gestuurd. Na maanden komt er een bericht dat het al dan niet binnen de voorspelde bodemdaling valt. Als er al sprake is van een overschrijding wordt er gesignaleerd dat we bij de volgende meting extra gaan opletten, want ja, de economische belangen zijn zo groot dat direct stoppen echt niet kan. Op basis van een meting kan je zo’n ingrijpende beslissing niet nemen. De bewoners weten van niks. Het hand-op-de-kraan-systeem werkt vertragend en is in het belang van de bedrijven die gas en zout winnen. Als bodemdaling is ingezet duurt het tientallenjaren voordat dat stopt. Bij Wijnaldum werd gas en zout gewonnen, voorspeld was 7 cm bodemdaling, het werden er 35. De bewoners zitten met de brokken. In Harlingen weigert de toezichthouder op voorhand meetresultaten van metingen die op verzoek van bewoners worden gedaan te erkennen.
Om de bestuurders in een gebied stil te houden zijn er nu afspraken dat er geld vanuit de winning naar een gebied gaan dat er mogelijk schade van zal ondervinden. Veel lokale bestuurders roepen om het hardst dat winningen niet mogen, maar incasseren de miljoenen maar wat graag. Met geld is alles te koop.

Als de belangen van bewoners en natuur echt voorop staan passen we de mijnbouwwet aan, komt er echt onafhankelijk toezicht en zitten olie en zoutbedrijven niet meer op schoot bij de vergunningverleners. Het winnen van gas en zout kan echt niet meer.