“Het gaat ons juist om de uitbreiding van de natuurlijke oevers en de positieve effecten op flora, fauna en waterkwaliteit en niet om de hoeveelheid natuurlijke oevers gelijk te laten blijven”, maakte Statenlid Elsa van der Hoek duidelijk tijdens het debat over het oeverbeheer op 20 maart 2024. Het college wilde de toezegging en eerder aangenomen motie als afgehandeld beschouwen, omdat de wet toch geen achteruitgang toestaat. Gelukkig gaf gedeputeerde Matthijs de Vries aan nog steeds achter de toezegging van gedeputeerde Fokkens te staan dat bij onderhoud of vervanging van oevers zal worden afgewogen of er een natuurlijke oever komt.
Verschuiving in verantwoordelijkheid voor oevers in Fryslân
De provincie heeft ongeveer 220 km aan oevers in beheer, langs
diverse vaarwegen. Het was handig dat duidelijk zou worden wie voor het beheer van ongeveer 1760 km aan oever in Fryslân verantwoordelijk is. Op 20 januari 2021 hebben Provinciale Staten het besluit genomen dat het belang leidend is: de provincie is in principe verantwoordelijk voor het beheer van alle oevers langs de beroepsvaarwegen. En voor oevers langs de recreatieve vaarwegen ligt de verantwoordelijkheid bij andere overheden of private partijen. Daarmee krijgt de provincie minder areaal in beheer (ca 160 km), maar dat zijn vaak wel zwaardere oeverconstructies die ook duurder zijn in beheer en onderhoud. Uit eerdere berekeningen blijkt dat dit ongeveer dezelfde onderhoudskosten met zich meebrengt.
Deze verdeling moet uiteindelijk ook nog geregeld worden in de provinciale Omgevingsverordening in 2024.
Eerdere toezegging en aangenomen motie
GrienLinks Statenlid Elsa van der Hoek in het debat: “Het is een knappe prestatie om van een complex dossier met zo’n 1800 kilometer oevers langs vaarwegen en vele betrokken partijen tot een goede uitwerking te komen. Bij de bespreking van het beleidskader in april 2020 pleitte GrienLinks voor meer natuurvriendelijke oevers, die bijvoorbeeld schuilgelegenheid bood aan vogels, paaiplekken voor vissen en de mogelijkheid voor groot wild om veilig aan land te komen. (Lees hier meer)
Natuurvriendelijke oevers hebben daarbij een gunstig effect op de kwaliteit van het oppervlaktewater, kunnen een belangrijke rol spelen bij de waterberging en daardoor een zeer grote rol bij het behalen van de Europese waterdoelen (KaderRichtlijnWater). Daarnaast zijn de kosten van natuurvriendelijke oevers op de lange termijn lager, omdat ze veel minder onderhoud nodig hebben.
We dienden een motie in, samen met de PvdD en het CDA, voor het zoeken naar meer mogelijkheden voor het aanleggen van natuurvriendelijke oevers. Aangezien de gedeputeerde Fokkens een toezegging deed dit mee te nemen in de uitwerking, konden we deze motie intrekken.
In januari 2021 benoemden we nogmaals het belang van deze natuurlijke oevers en de groenblauwe dooradering van het landschap. We dienden een motie in, samen met de PvdD, D66, PvdA, FNP, SP en het CDA, om deze ecologische waarden te benoemen en bij het in te stellen oeverfonds criteria op te nemen om deze ecologische waarden te behouden en te versterken. Deze motie werd met 30 stemmen voor aangenomen. (Lees hier meer)
Motie en toezegging nog niet afgehandeld
In het voorliggende stuk geeft het college aan dat de moties en toezegging over de natuurvriendelijke oevers als afgehandeld kunnen worden beschouwd, omdat al in wetgeving is vastgelegd dat activiteiten, waaronder beheer en onderhoud van een oever, niet mogen leiden tot een vermindering van de ecologische waterkwaliteit. GrienLinks is van mening dat dit geen recht doet aan onze aangenomen motie en de toezegging om de mogelijkheden voor het aanleggen van natuurvriendelijke oevers mee te nemen in de uitwerking.
Uitbreiding van natuurlijke oevers in plaats van alleen instandhouding
Het gaat ons om een vergroting van de ecologische waterkwaliteit en juist de uitbreiding van de natuurlijke oevers en de positieve effecten op de flora, fauna en waterkwaliteit. En niet om gelijk te blijven. Wij overwegen om een amendement in te dienen waarin is geformuleerd: “Het toevoegen van een besluitpunt dat er bij onderhoud en/of vervanging van oevers (die onder provinciaal beheer vallen) eerst afgewogen wordt of een natuurvriendelijke oever een mogelijkheid is.” Wij vinden het echt van belang dat dit expliciet terugkomt in de overwegingen en bij de uitvoering.
Toezegging
Gedeputeerde Matthijs de Vries zegde gelukkig opnieuw toe dit punt mee te nemen in de afweging bij de aanleg of vervanging van oevers. De Vries: “De eerdere toezegging om in de toekomst bij de uitvoering van plannen rekening te houden met het aanbrengen van natuurlijke oevers, daar staat het college nog steeds achter. We nemen dit mee in onze afweging. Maar het gaat wel om het belang van de oever. We doen het dus niet altijd (er een natuurvriendelijke oever van maken), maar we nemen het mee in de afweging, dat is de toezegging.”
Elsa van der Hoek: “Ik ben blij met het antwoord, maar was verbaasd dat in het stuk stond dat de motie en toezegging als afgehandeld werden beschouwd omdat het al zou voldoen aan wet- en regelgeving. Maar de intentie van de motie en toezegging was anders.” (uitbreiding in plaats van geen vermindering)
Gedeputeerde De Vries: “Ik bedoel in die zin afgehandeld dat we het meenemen in het beleid, in de overweging.”
Elsa van der Hoek later op de dag, voor de stemming: “Ik heb de gedeputeerde lang in spanning gehouden, maar ik vertrouw toch maar op zijn toezegging en trek het amendement in. Maar ik hou het in de gaten!” (zaal lacht)