Op 29 mei 2024 werd in de Statenvergadering de ‘Startnotitie POVI’ (Provinciale Omgevings Visie) besproken. Charda Kuipers: “In de provinciale omgevingsvisie geven we aan hoe we met onze omgeving in Fryslân omgaan. Door de grote druk op de ruimte ontstaat er een enorme spanning in wat wij als mensen willen en de kwaliteiten die die omgeving herbergt. Onze planeet kan veel aan, maar de grenzen van wat kan zijn bereikt. We dienen daarom richtinggevend een voorstel samen met de PvdD en de SP in om de hoofdambitie voor brede welvaart in een vitaal, veerkrachtig, karakteristiek en gezond Fryslân (uit 2020) aan te passen aan de problemen van nu en planetaire grenzen als uitgangspunt te gebruiken voor de te maken keuzes.” Het voorstel van GrienLinks werd niet aangenomen.
Waar gaat de omgevingsvisie over?
De Omgevingswet is een samenvoeging van 26 wetten en daarom bevat de omgevingsvisie doelen op het gebied van ruimtelijke ordening, wonen, infrastructuur, milieu, water en natuur. In 2020 is de eerste omgevingsvisie in de Staten vastgesteld. Zie hier het bericht op onze site daarover: Omgevingsvisie niet toekomstbestendig #datkangroener.
Debat
Het debat op 29 mei 2024 sprong van het willen onderzoeken van de mogelijkheid voor kleine kerncentrales (SMR) in Fryslân door JA21, het compleet ontkennen van de klimaatverandering door de PVV, het geen kaarten in de omgevingsvisie willen hebben van BBB naar het voorstel van GrienLinks om de planetaire grenzen als uitgangspunt te nemen. Ook diende Charda Kuipers (GL) samen met de SP het voorstel van de PvdD mee in om dierenwelzijn op te nemen in de omgevingsvisie. De voorstellen van GrienLinks, SP en PvdD werden niet aangenomen, de voorstellen van JA21, BBB en PVV wel.
Veranderende wereld, urgente opgaven
In de startnotitie zelf staat: “We zien echter ook urgente opgaven op ons afkomen die een passende plek in de ruimte moeten krijgen. Deze opgaven hebben te maken met veranderingen, zoals in het klimaat, waardoor de zomers steeds warmer en droger worden en de winters natter. Bovendien hebben de noordelijke kleigronden last van verzilting en de zandgronden van verdroging. Het veen in het veenweidegebied oxideert en dit leidt tot bodemdaling en uitstoot van CO2. Functies zoals de landbouw, natuurgebieden maar ook woongebieden krijgen hierdoor te maken met veranderingen. De bevolkingssamenstelling wijzigt wezenlijk.
Dit heeft gevolgen voor de woningbouwopgave. De leefbaarheid staat in sommige gebieden onder druk doordat voorzieningen minder bereikbaar zijn. En er is ruimte nodig voor het verduurzamen van de energievoorziening en het circulair maken van onze economie.
Kortom: hoe zorgen we ervoor dat Fryslân een leefbare, veilige en mooie provincie blijft? Hoe zorgen we ervoor dat we voldoende zoet water hebben in de toekomst? Hoe zorgen we voor voldoende en gevarieerde werkgelegenheid? Waar maken we ruimte voor het opwekken van duurzame energie?
Het zijn enkele voorbeelden van de maatschappelijke vraagstukken die in de vernieuwing van de Provinciale Omgevingsvisie (hierna POVI) beantwoord worden.”
Charda Kuipers: “Voor GrienLinks is daarom van meet af aan al helder dat de hoofddoelstelling een aanpassing behoeft om duidelijk te maken waar de kernopdracht voor de provincie ligt. Daarom dienen wij dit voorstel in om de hoofddoelstelling aan te passen. Daarmee bieden we gelijk een duidelijk kader – de planetaire grenzen – waarbinnen wij de keuzes voor onze toekomst kunnen maken.”
Toon van het debat
In het debat werd verschillende keren door de Commissaris van de Koning ingegrepen, omdat sommige Statenleden andere Statenleden of partijen persoonlijk wegzetten of denigrerende opmerkingen maakten. Charda Kuipers: “De sfeer in het debat is niet best. Wat ons betreft mag er meer op de inhoud worden gedebatteerd in plaats van op de persoon of de partij.”
Overige punten uit de bijdrage van Charda Kuipers
“Ten eerste staat het buiten kijf dat de programma’s voortvloeiend uit de omgevingsvisie, ter besluitvorming aan PS aangeboden zullen worden. Dit is een staande afspraak waarvan wij verwachten dat het college daar gehoor aan geeft.
Ten tweede heeft GrienLinks behoefte aan concreet uitgewerkte omgevingswaarden, die gehanteerd kunnen worden om beleid op te toetsen en voortgang te kunnen monitoren.
Ten derde vragen we aan het college om alle mogelijkheden tot inspraak en invloed bij het Rijk ten volle te benutten en de unieke ruimtelijke kwaliteiten van Fryslân te bewaken.
Wellicht dat daarbij gekeken kan worden naar de aanpak van Noord-Holland of Utrecht, die mogelijkheden rond de NOVEX vele malen intensiever hebben benut dan Fryslân, een inhaalslag is wellicht op zijn plaats.
Eigen regie is voor GrienLinks zeer belangrijk, om die te behouden is een proactieve houding noodzakelijk.”
Stemming
Het amendement van GrienLinks, PvdD en SP over de hoofdambitie werd niet aangenomen met 16 stemmen voor (GL, PvdD, SP, D66, PvdA, FNP, ChristenUnie) en 27 stemmen tegen (BBB, Forum, CDA, Steatelid Jonker, VVD, PVV, PBF, JA21).
De motie dierenwelzijn van PvdD, SP en GrienLinks werd niet aangenomen met 11 stemmen voor (PvdD, SP, GrienLinks, D66, PvdA) en de rest tegen.
De startnotitie POVI zelf werd aangenomen met 40 stemmen voor en 3 stemmen tegen (PVV en Forum).