Geplaatst op

Mondelinge vragen over afwezigheid Nederland bij VN Biodiversiteitstop

Menno Brouwer heeft namens de Partij voor de Dieren (PvdD), Grienlinks en de SP kritische vragen gesteld over de beslissing van de Nederlandse overheid om geen actieve bijdrage te leveren aan de VN-biodiversiteitstop in Colombia. Tijdens deze top, die op 21 oktober begon, bespreken landen wereldwijd de dringende noodzaak om biodiversiteitsverlies tegen te gaan. De Nederlandse regering kiest ervoor afwezig te zijn, ondanks de alarmerende cijfers: sinds 1950 is 70% van de planten- en diersoorten in Nederland verdwenen. Deze achteruitgang bedreigt niet alleen de natuur, maar heeft ook ernstige gevolgen voor gezondheid, voedselvoorziening en de economie.

De provinciale fracties, GL vertegenwoordigd door Jochem Knol, benadrukken dat biodiversiteit de basis vormt van het menselijk bestaan. Ze dringen er bij de Gedeputeerde Staten (GS) op aan om via provinciale en landelijke kanalen druk op het kabinet uit te oefenen voor een ambitieuzer beleid. GrienLinks en de PvdD willen dat het kabinet actie onderneemt om biodiversiteitsherstel te bevorderen, zowel op nationaal niveau als in Friesland.

Als antwoord heeft Gedeputeerde De Vries (ChristenUnie) aangegeven de zorgen van de Statenfracties over te brengen naar het kabinet en een informatieve bijeenkomst te organiseren over de staat van de natuur in Nederland. Een beleidsnotitie over het biodiversiteitsherstelprogramma in Fryslân zal binnenkort volgen.

Geplaatst op

Urgentie vereist voor waterkwaliteit en Europese richtlijnen

Tijdens de bespreking van de Fryske Beliedsbrief Europa en Dútslân 2024-2030 benadrukte Elsa van der Hoek de noodzaak voor verbeteringen in de waterkwaliteit in Nederland. Ze refereerde aan astronaut André Kuipers om de kwetsbaarheid van de planeet en de ernst van het probleem te onderstrepen:

We gingen naar de maan en ontdekten van daaruit de aarde, een kleine kwetsbare planeet in het immense heelal. Een planeet waar we goed op moeten passen, een planeet die voor het grootste deel uit water bestaat en met dat laatste gaat het helaas helemaal mis.

De Beleidsbrief schetst een integrale aanpak voor Europese en Duitse samenwerking. De kern van de strategie ligt op drie hoofddoelen: klimaat en duurzaamheid, economische samenwerking met de regio Noordwest-Europa, en versterking van de sociale samenhang in Fryslân. Hierbij richt de provincie zich op Europese subsidiemogelijkheden en partnerschappen om regionale ontwikkelingen te stimuleren.

Uit recente data blijkt dat slechts 1% van het Nederlandse oppervlaktewater voldoet aan de Europese norm van de Kader Richtlijn Water (KRW). GrienLinks dringt daarom aan op een concreet actieplan in de Beleidsbrief om de KRW-doelen voor 2027 te halen.

Reactie van Gedeputeerde Staten
De gedeputeerde gaf aan dat de KRW-nota de aangewezen plek is voor dit onderwerp en niet de Beleidsbrief Europa. Wel zegde hij toe later inhoudelijk terug te komen op de KRW. Hij verwacht dat de analyse van Wetterskip Fryslân een beter beeld geeft van de voortgang. De provincie zal dan de ontwikkelingen opnieuw bespreken.

Elsa reageerde namens GrienLinks: “De KRW-richtlijn betreft een belangrijke Europese afspraak, net zoals de onderwerpen die we wél in de Beleidsbrief bespreken, zoals ondernemers en infrastructuur. Ook de KRW verdient de nodige aandacht binnen de Europese Beleidsbrief. De urgentie van dit dossier moet erkend worden.” Desondanks werd de motie Belang KRW verworpen, met een stemuitslag van 12 voor en 30 tegen. GrienLinks kijkt uit naar de inhoudelijke bespreking van de KRW die binnenkort volgt.

Andere belangrijke moties en amendementen
Dierenwelzijn in Europese Agro Food-strategie
Samen met de Partij voor de Dieren en SP diende GrienLinks het amendement ‘Dierenwelzijn, best belangrijk’ in. Het amendement verzoekt de provincie om dierenwelzijn expliciet onderdeel te maken van de Europese Agro Food-strategie binnen de Green Deal. GrienLinks benadrukt dat Fryslân diervriendelijke landbouw moet promoten en dierenwelzijn integraal onderdeel moet maken van duurzaamheidsdoelen. Het amendement haalde het niet en kreeg 16 stemmen voor en 26 tegen.

Kansengelijkheid voor Friese Eilanden
In samenwerking met de FNP, PvdA, BBB, CU en CDA diende GrienLinks de motie ‘Kansen gripen foar de Fryske eilannen’ in. Deze motie vraagt om meer aandacht voor de specifieke uitdagingen van Friese eilanden, zoals werkgelegenheid, huisvesting en transport. De Europese Unie erkent de unieke positie van eilanden, en GrienLinks wil dat het College van deze erkenning gebruikmaakt voor nieuwe Europese steunmogelijkheden. De motie werd met ruime meerderheid aangenomen, met 40 stemmen voor en 2 tegen.

Samenwerking voor Verhoogde Arbeidsparticipatie
Samen met de PvdA, D66 en SP diende GrienLinks de motie ‘Samenwerken voor meer arbeidsparticipatie’ in. De motie roept op om Europese subsidies aan te trekken voor projecten die de arbeidsparticipatie van Friezen vergroten, met speciale aandacht voor digitale vaardigheden. GrienLinks beschouwt deze stap als cruciaal voor een inclusieve arbeidsmarkt waarin alle Friezen kunnen meedoen. De motie werd aangenomen met 35 stemmen voor en 7 tegen.

Geplaatst op

Vragen over onherstelbare schade door gaswinning

Namens GrienLinks vraagt Jochem voortdurend aandacht voor de onherstelbare schade die gaswinning veroorzaakt. Samen met de fracties van de PvdA, SP en PvdD stelde hij tijdens de Provinciale Statenvergadering mondelinge vragen over de schadelijke effecten van gaswinning onder de Waddenzee. De minister neemt dit jaar een besluit over gaswinning bij Ternaard. Uit nieuwe onderzoeken blijkt dat de gevolgen steeds groter zijn dan eerder gedacht. “Fryslân en het Wad zullen nog jarenlang te maken hebben met deze negatieve gevolgen,” aldus Jochem.

Zorgen over behoud van de UNESCO-status van de Waddenzee
Gedeputeerde Douwstra erkende dat gaswinning een steeds actueler probleem wordt. Ook het College van Gedeputeerde Staten deelt de zorgen over mogelijke schade aan de Waddenzee en het risico dat dit Werelderfgoed zijn UNESCO-status verliest. Het College werkt nauw samen met andere partijen, zoals het Waddenfonds, Wetterskip en diverse gemeenten. “Toch heeft elke partij een eigen rol en juridisch kader, wat onze mogelijkheden beperkt,” gaf gedeputeerde Douwstra aan. Hij zegde wel toe om het nieuwe onderzoek van de James Cook Universiteit met spoed te bespreken met de minister en zijn wettelijke adviseurs, zoals TNO, SodM en de Mijnraad.

Beperkte juridische ruimte voor aanvullende onderzoeken
Douwstra benadrukte dat de juridische ruimte om aanvullende onderzoeken mee te nemen in de vergunningverlening beperkt is. Welke onderzoeken in dat proces worden meegenomen, blijft namelijk vaak vertrouwelijk. Ondanks deze beperkingen ziet Douwstra het als een gedeeld punt van zorg en belooft hij dit onderwerp aan te kaarten in gesprekken met Tweede Kamerleden.

Structurele compensatie voor schade aan de regio
Jochem vraagt ook aandacht voor de regionale schade. “Gaswinning levert de NAM eenmalig veel geld op, terwijl de regio mogelijk slechts een eenmalige bijdrage ontvangt. De schade aan het ecosysteem van het Wad, zoals verzilting, zal echter structureel zijn,” zegt hij. Jochem vraagt zich af hoe groot de compensatie zal zijn en hoe is gewaarborgd dat deze structureel blijft, ook na de wettelijke periode van 30 jaar.

Beperkte compensatie voor sociaal-economische impact
Op dit moment is een compensatie van 60 miljoen euro gereserveerd, bedoeld voor de sociaal-economische impact in Ternaard en omgeving. Dit bedrag is niet bedoeld voor de ecologische schade in het gebied. Volgens de huidige wet- en regelgeving, waaronder het Burgerlijk Wetboek en de Mijnbouwwet, blijft de operator (de NAM) ook na 30 jaar aansprakelijk voor ecologische schade. Douwstra bevestigt dit, maar benadrukt de complexiteit van de situatie.

GrienLinks blijft ontwikkelingen op de voet volgen
Jochem blijft de ontwikkelingen in de mijnbouwsector nauwgezet volgen, inclusief nieuwe gaswinning nabij Sint Nyk en vragen over zoutwinning. Lees hier verder over de mondelinge vragen over gaswinning.

Geplaatst op

Behoud van ús Fryske griene goud

Tijdens de bespreking van het ontwerp Programma Erfgoed spreekt Elsa namens GrienLinks over ‘ús Fryske griene goud’. GrienLinks staat achter de doelen en ambities van het college, maar het ontbreken van een volledig gefinancierde programmalijn 4 – die zich richt op ons groene erfgoed – baart ons zorgen.

Het Programma Erfgoed, opvolger van het Nij Poadium 2021-2024, omvat vier progammalijnen:

1. Erfgoed algemeen
2. Gebouwd erfgoed
3. Archeologisch erfgoed
4. Cultuurlandschappelijk en groen erfgoed.

In het ontwerp wordt voor elk van deze programmalijnen een financiële paragraaf gepresenteerd, behalve voor programmalijn 4. Hierin wordt slechts verwezen naar mogelijke ‘koppelkansen’ met andere programmalijnen en projecten. Elsa uit in haar betoog zorgen: “Deze ambitie voelt als een luchtbel. Er lijkt gezocht te worden naar schaarse middelen om ons groene erfgoed te behouden, terwijl een groot deel dringend restauratie nodig heeft. Ons landschap en de natuur mogen niet afhankelijk zijn van toevallige koppelkansen!”

Motie voor Ons Fryske Griene Goud
Om ons erfgoed te beschermen, heeft Elsa samen met de PvdA de motie ‘Us Fryske griene goud’ ingediend, die beoogt concrete financiële middelen voor ons groene erfgoed veilig te stellen. Gedeputeerde Folkerts ontraadde echter de motie, aangezien zij programmalijn 4 als voldoende geborgd acht in andere regelingen, zoals het GLB en de eerste tranche van het FPLG. De motie werd uiteindelijk verworpen (12 voor / 30 tegen).

Provinciale Staten Betrekken bij Erfgoedvraagstukken
Om Provinciale Staten bij erfgoedbeleid meer inspraak te geven, heeft GrienLinks het amendement ‘Bedenkingen meegeven’ van de CU mede ingediend. Dit amendement werd unaniem aangenomen en stelt Provinciale Staten in staat wensen en bedenkingen te uiten bij belangrijke erfgoedvraagstukken.

Motie ‘Geen Taken zonder Knaken’ voor Extra Middelen IMF
GrienLinks steunt de motie ‘Geen Taken zonder Knaken’ van de PvdA, die extra financiering voor het IMF vraagt. Deze middelen zouden de oorspronkelijke IMF-doelen en koppelkansen tussen erfgoed en leefbaarheid moeten ondersteunen. Ook deze motie werd door Folkerts ontraden, gezien het ontbreken van aanvullende financiële middelen. Helaas werd de motie verworpen (12 voor / 30 tegen).

Steun voor Libjend Erfgoed
Samen met de FNP ondersteunt GrienLinks de motie ‘Libjend erfgoed’, waarin wordt gevraagd het behoud en de promotie van inheemse Fryske dieren, rassen en gewassen in het landbouwbeleid op te nemen. Folkerts bevestigde dat deze aspecten al in het nieuwe landbouwbeleid zijn verwerkt, en de motie werd aangenomen met een ruime meerderheid (37 voor / 4 tegen).

Waardering voor Vrijwilligers en Focus op Verduurzaming
GrienLinks steunt ook twee moties van D66: de motie ‘Waarderen vrijwilligers in de erfgoedsector’ en de motie ‘Van velen maken we één’. Helaas wees de gedeputeerde deze moties af, omdat er geen middelen beschikbaar zijn voor een vrijwilligersvergoeding en er geen mogelijkheden zouden zijn om verduurzamingsregelingen voor erfgoed samen te voegen. Beide moties haalden het niet (10 voor / 32 tegen en 12 voor / 30 tegen).

Geplaatst op

Het pachtbeleid gaat terug in de tijd

Tijdens de Statenvergadering van 25 september werd het vernieuwde pachtbeleid besproken. GrienLinks uitte scherpe kritiek op dit beleid, omdat het vooral lijkt te voldoen aan de wensen van de agrarische sector, terwijl belangrijke belangen zoals het beschermen van bodem, water en natuur hiermee worden verwaarloosd. Ons vorige pachtbeleid, vastgesteld in 2021, was juist een voorbeeld van hoe rekening kan worden gehouden met álle belangen.

Kritische vragen
Onze Statenlid Jochem stelde kritische vragen over het besluitvormingsproces. Zo vroeg hij waarom belangrijke adviesorganen, zoals het PCLG (Provinciale Commissie Landelijk Gebied), niet vooraf zijn geraadpleegd. Bovendien werd het advies van deze partijen pas op het laatste moment ontvangen, wat wij onzorgvuldig vinden. Ook vroeg Jochem zich af waarom er haast gemaakt werd met dit nieuwe beleid, aangezien het vorige beleid breed gedragen werd en slechts twee jaar geleden is vastgesteld. Het antwoord van gedeputeerde Folkerts was dat het beleid vóór oktober moest worden vastgesteld vanwege de uitgifte van pachtgronden, maar dat de Staten konden besluiten tot uitstel.

Verbieden van gewasbeschermingsmiddelen
GrienLinks heeft een amendement ingediend om het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen (pesticiden) op Provinciale pachtgronden te verbieden. Dit gebruik is in strijd met de doelen die de provincie heeft gesteld voor het beschermen van onze natuur, bodem en waterkwaliteit. Gedeputeerde Eke gaf toe dat niet met alle belanghebbenden was gesproken en erkende dat dit in de toekomst beter kan. Helaas werd ons amendement weggestemd, met 15 stemmen voor en 26 stemmen tegen.

Wij blijven ons inzetten voor een eerlijk en duurzaam pachtbeleid dat rekening houdt met álle belangen en dat onze bodem, water en natuur beschermt.

Geplaatst op

Actualiseren van lozingsvergunningen

In de Statenvergadering van 25 september heeft Jochem een motie ingediend over het actualiseren van lozingsvergunningen door Rijkswaterstaat. De motie verzoekt de Gedeputeerde Staten aan te dringen bij het rijk om de vergunningen zo snel mogelijk te actualiseren.

Organisaties die verantwoordelijk zijn voor de kwaliteit voor ons drinkwater hebben weken geleden alarm geslagen. Steeds meer wordt duidelijk dat tot dusver vrijwel onbekende stoffen op een ongecontroleerde manier in de bodem en het water terecht komen.

Een groot punt van zorgen zijn lozingen vanuit de industrie. Voor een aantal van de vergunningen voor deze lozingen is Rijkswaterstaat verantwoordelijk. Uit de berichtgeving blijkt dat landelijk gezien ongeveer driekwart van deze vergunningen verouderd zijn. Dat vinden we een zeer zorgwekkende ontwikkeling, juist om dat er meer bekend wordt over zeer zorgwekkende stoffen zoals pfas een enorme impact hebben.

Jochem benadrukt in zijn bijdrage; ‘Met de nieuwe kennis die we hebben, moeten we nu actie ondernemen. Als we dat niet doen draait veelal de overheid later voor de kosten op, maar vooral, het is slecht voor onze gezondheid en voor het milieu.‘

De motie is met 20 stemmen voor en 21 stemmen tegen helaas verworpen.