Lees de Fryske versie en ondergetekenden via de volgende link: 2024-11-15_Manifest Maak van Fryslân geen Mijnbouwparadijs
Fryslân is ons thuis. Hier wonen, werken en leven wij op wat wij het mooiste land van aarde vinden. Onze oude aarde is ons dierbaar van het wad tot de wouden en van klei tot veen. De bodem is de basis van ons bestaan, van onze landbouw, landschap en natuur. Onze bodem zorgt voor ons drinkwater, voor onze meren, vaarten, voor onze dorpen, steden en landerijen. Maar onze bodem is ook de jachtgrond voor buitenlandse mijnbouwbedrijven op zoek naar aardgas, zout of aardolie.
In de Friese bodem zijn al meer dan veertig grote gaten geboord om aardgas weg te halen. Met het sluiten van het Groningerveld en het intensiveren van de gaswinning in kleine velden komt het overgrote deel van het Nederlandse aardgas uit de Friese bodem. Zoutwinning bij Franeker leidde al tot ondergrondse grotten die groter zijn dan de hangars op Schiphol. Nergens in de wereld zijn meer mijnbouwprojecten onder één UNESCO werelderfgoed dan onder de Waddenzee. Dat kunnen er nog meer worden als de NAM, een bedrijf in Brits/Amerikaanse handen, in Ternaard mag gaan boren. Waardoor de status van de Waddenzee als werelderfgoed verloren dreigt te gaan.
Wij hebben helemaal niets te zeggen over onze ondergrond. Net zoals Groningers, Limburgers, Brabanders, of Zeeuwen dat ook niet hebben. Het rijk beslist, de opbrengsten gaan naar buitenlandse bedrijven en het gebied en haar inwoners blijven achter met de schade. Hoewel op papier de schadeafhandeling, bij scheuren en verzakkingen van woningen, grond en gebouwen, goed is geregeld, ervaren burgers in de praktijk dat instanties ontoegankelijk zijn. Ontbrekende informatie, zoals nulmetingen, zorgt voor problemen bij de afhandeling van schades. Hierdoor is er ook geen vertrouwen dat toekomstige schade goed opgelost zal worden.
Bodemdaling door mijnbouw maakt het afvoeren van overtollige neerslag en het beschikbaar houden van zoet water lastiger en duurder. Deze prijs moet uiteindelijk ieder jaar door Friese burgers en bedrijven worden opgebracht via de waterschapslasten. Schade aan landschap, de zeedijk en landerijen wordt afgekocht met gebiedsprocessen. Deze duren lang en verlopen vaak moeizaam en daarna moeten ook grondeigenaren hoge kosten voor hun rekening nemen om mijnbouwschade te compenseren. Schade van activiteiten die zij niet willen, waarvoor zij niet hebben gekozen en waarvan zij niet profiteren. En als de werelderfgoedstatus van de Waddenzee verdwijnt lijdt ook het toerisme in onze provincie daaronder.
Of het nu gaat over de Waddenzee, Nij Beets, Oppenhuizen of Woudsend, buitenlandse bedrijven lijken onze grond vooral te zien als een mijnbouwparadijs. Ze vergeten dat dit ons thuis is. Ze vergeten het belang van onze bodem voor ons drinkwater, voor onze landbouw, het toerisme, onze woningen en onze natuur en erfgoed.
Natuurlijk snappen we dat energie en zout nodig zijn. We snappen dat buitenlandse bedrijven een rol kunnen spelen in onze economie en onze welvaart. Maar niet tegen elke prijs en niet zonder ons. Onze oproep aan Den Haag is duidelijk. Wij willen niet meer mijnbouw onder de Friese bodem. Besef dat de opbrengsten tijdelijk zijn maar de gevolgen permanent. Neem inwoners serieus en geef hun een stem in de besluitvorming. Wij willen niet méér mijnbouw. Zorg dat van bestaande winningen alle schade wordt vergoed en daarbovenop het gebied meeprofiteert van de opbrengsten.
Kortom, maak van Fryslân geen mijnbouwparadijs.