De FUMO zijn WIJ met elkaar, de provincie Fryslân én al onze gemeenten. Onze FUMO heeft als gemeenschappelijke regeling een steeds belangrijkere taak als omgevingsdienst. De FUMO zet zich voor ons in om onze leefomgeving zo goed mogelijk te beschermen en te bewaken voor de generaties die na ons kom! Maar wat als de deelnemers van de FUMO het onderling niet eens kunnen worden? Wat als er geen wij is? Zelfs in de ontwerpbegroting 2026 wordt op bladzijde 14 gesproken over “tegenstrijdige belangen en verschillend denkende opdrachtgevers”. GrienLinks vindt dit zorgelijk.
Tijdens de Provinciale Staten heeft onze fractie als enige een inbreng bij dit agendapunt. Charda was kort en krachtig,
“De begroting zoals nu voorligt lijkt niet in lijn met de verbeterslag die was ingezet. We hebben met verbazing gelezen dat, onder aanvoering van provincie Fryslân een amendement is ingediend om een aantal voor onze provincie belangrijke onderwerpen investeringen terug te schroeven. En dit staat op zeer gespannen voet met de provinciale ambities én de stevigheid van de organisatie”.
De FUMO staat namelijk voor een grote uitvoeringsopgave voortvloeiend uit de rapportage van de commissie Van Aartsen. Per 1 april 2026 moet de FUMO voldoen aan deze, voor een groot deel wettelijke, eisen. Deze ontwikkelingen leggen een toenemende druk op de dienstverlening van de FUMO en onderstrepen de noodzaak om slim te blijven investeren in de uitvoeringskracht van de organisatie. Daarbij speelt ook nog dat naast het verwachte tekort over 2025, er nu over 2024 een negatief resultaat behaald is (-/- € 361.000). Eshuis accountants geeft in het accountantsverslag 2024 aan dat de financiële positie van de FUMO financieel kwetsbaar wordt en adviseert om hierover tijdig in gesprek te gaan met de deelnemers.
Tegelijk dreigen bij Fryske gemeenten nog steeds donkere financiële wolken in verband met de doorgeschoven ravijnjaren. Het dagelijks bestuur van de FUMO zou daarom terughoudend zijn met het opnemen van nieuwe zaken in de begroting. En in dit spanningsveld heeft het dagelijks bestuur een zeer zorgvuldig proces doorlopen om met een afgewogen begroting voor 2026 te komen.
Maar… ondanks dit zorgvuldige proces is er middels een amendement toch extra bezuinigd op, wat onze fractie betreft, cruciale elementen. “En dan gaat het ons in het bijzonder om Zeer Zorgwekkende Stoffen, waarop de provincie zich concreet heeft uitgesproken om daar beleid op te willen formuleren. Daarnaast kennen wij problematiek rond PFAS, staalslakken en de REC. Om naar een gezonde en schone leefomgeving te bewegen, is er inzet nodig op ZZS, waarbij een proactieve houding gewenst is”, aldus Charda. “Maar hetzelfde speelt op circulaire economie. Fryslân heeft een ambitie vastgelegd, daarbij is ook de omgevingsdienst een belangrijke schakel in onder andere kennisdeling en vergunningverlening in een nieuwe en snel ontwikkelende sector. Hoe strookt dit met de keuze om dit onderdeel als ‘pas op de plaats’ niet op te pakken?”.
Gedeputeerde De Vries benadrukt in zijn beantwoording dat de financiële bijdrage van de provincie Fryslân wel degelijk is gestegen, namelijk met bijna 21%. En voor wat betreft de ZZS en de circulaire economie “daar moet een plus op komen, maar dan moet er wel een integrale afweging komen”, aldus de gedeputeerde De Vries.
Charda benadrukt dat:
“het is in onze ogen juist nodig is om te investeren in een FUMO die voldoet aan de eisen die aan een robuuste omgevingsdienst worden gesteld. Wij hopen dat het onderzoek dat in het najaar van 2025 wordt uitgevoerd daar duidelijkheid over biedt. Wat wij vooral belangrijk vinden is dat er een gemeenschappelijk beeld ontstaat van een omgevingsdienst die werkt voor heel Fryslân”.
Aanleiding van het onderzoek is het ontbreken van een gedeeld beeld over wat de FUMO robuust maakt, en de wens om overeenstemming te krijgen over toerekening van collectieve, basis- en plustaken. De gedeputeerde De Vries heeft toegezegd dat hij dit onderzoek, in het kader van transparantie, ook zal delen met de Provinciale Staten.
Onze fractie kijkt dan ook uit naar de uitkomsten van dit onderzoek en gaat ervan uit dat de deelnemers van de FUMO erin slagen om weer naar een WIJ te komen, waarin ONZE gezonde fysieke leefomgeving centraal staat!