Vragen over mestvergister in Wijnjewoude


Op 17 juli 2024 heeft GrienLinks samen met D66 schriftelijke vragen gesteld over de mogelijke mestvergister in Wijnjewoude. De antwoorden van Gedeputeerde Staten (GS) op 14 augustus jl. gaven inzicht in de verantwoordelijkheid voor de exploitatie, maar er blijven belangrijke vragen bestaan. GrienLinks blijft grote zorgen over de financiële, milieu- en sociale gevolgen van het project. Jochem beoogt met deze schriftelijke vragen de provincie verder aan te sporen om meer duidelijkheid te verschaffen over al deze aspecten.

Er is namelijk nog steeds onduidelijk over wie de formele aanvrager is van de vergunning, de risico’s van een faillissement van de exploitant en de verplichtingen van de boeren die mest gaan leveren. En dat onze zorgen reëel zijn, blijkt wel uit dat onlangs een mestvergister in Oost-Brabant failliet is verklaard. Verder wordt gevraagd naar de maatregelen die de provincie kan nemen om milieurisico’s te beperken als er te weinig mest wordt aangeleverd.

Daarnaast roept de situatie vragen op over de participatie van omwonenden en de onafhankelijkheid van de bureaus die de onderzoeken hebben uitgevoerd. Er wordt gepleit voor een second opinion door een onafhankelijke partij, zoals aanbevolen door de Noordelijke Rekenkamer, om de realisatie en exploitatie van de mestvergister grondig te toetsen. Ten slotte wordt gevraagd naar de resultaten van de Renure-pilot in Friesland en de manier waarop deze gedeeld zullen worden met betrokkenen, zoals omwonenden en andere belanghebbenden.

Holwerd aan Zee de nek omgedraaid; alleen maar verliezers

Tijdens de Statenvergadering van 27 november 2024 sprak Charda namens GrienLinks haar teleurstelling uit over het beëindigen van de provinciale samenwerking in het project Holwerd aan Zee. Wat ooit begon als een iconisch burgerinitiatief om de leefbaarheid en natuur van de Waddenkust te versterken, lijkt nu te stranden door gebrekkige regie en politieke verdeeldheid.

Een ambitieuze droom in gevaar
Holwerd aan Zee was meer dan een project; het was een visie voor een toekomst waarin biodiversiteit en leefbaarheid hand in hand gaan. Burgers, overheden en investeerders werkten samen om leegloop te bestrijden en ecologische waarde toe te voegen. Toch koos de provincie ervoor om terug te deinzen, waarbij essentiële steun voor financiering en samenwerking uitbleef. Zoals Charda treffend verwoordde:

“Het vertrouwen in de politiek heeft weer een opdoffer gekregen. De provincie komt over als een partner die haar verantwoordelijkheid ontloopt.”

Gebrek aan daadkracht en regie
Het besluit om de stekker eruit te trekken werd voorafgegaan door jaren van besluiteloosheid, twijfels over haalbaarheid en het negeren van kansen op externe financiering. Rapporten zoals Verlangen naar Zee benadrukten de complexiteit, maar boden ook aanknopingspunten voor voortgang. Charda wees op het gemis aan alternatieven:

“Grondverwerving wordt terecht een onzekere factor genoemd, maar GS trekt die lijn niet door. Er zijn alternatieven mogelijk, mits goed ingezet.”

Wat GrienLinks wil zien
Hoewel het project in zijn oorspronkelijke vorm dreigt te eindigen, blijft GrienLinks pleiten voor hernieuwde inzet. De middelen uit de Regiodeal moeten worden gebruikt om het Waddengebied ecologisch te versterken. Daarnaast roept GrienLinks Gedeputeerde Staten op om Burgerinitiatieven te steunen. Als een financieel haalbaar plan wordt gepresenteerd, moet de provincie bereid zijn opnieuw in gesprek te gaan. Verder verzoekt GrienLinks ecologische doelen prioriteren; projecten die bijdragen aan biodiversiteit, zoals herstel van vogelpopulaties en natuurlijke randen van het Wad, moeten de norm worden. Tot slot vraagt GrienLinks vergunningen te verkennen: De provincie kan proactief bijdragen aan het onderzoeken van juridische haalbaarheid en ondersteunen bij financiële obstakels zoals BTW-kosten.

Een oproep aan de Staten
Het vertrouwen van burgers, dat al sinds 2013 in Holwerd aan Zee wordt geïnvesteerd, verdient eerlijke ondersteuning. Zoals Charda benadrukte:

“We zien het als een morele plicht van de provincie om alsnog medewerking te verlenen als een haalbaar plan wordt gepresenteerd. Het gaat om de biodiversiteit én het vertrouwen in de politiek.”

Conclusie
Holwerd aan Zee had een voorbeeld kunnen zijn van wat mogelijk is als burgers en overheden samenwerken aan een duurzame toekomst. Met 33 (JA21, SP, PBF, PVV, VVD, CU, Jonker, FNP, CDA, van Dijk, BBB) stemmen voor en 10 (PvdD, GL, PvdA, D66) stemmen tegen hebben de Provinciale Staten besloten om samenwerking met de stuurgroep, voor de variant die jaren eerder is besloten, te beëindigen. GrienLinks roept op tot ambitie en daadkracht om te voorkomen dat dit iconische project definitief strandt, en blijft pleiten voor een provincie die natuur, leefbaarheid en burgerinitiatieven centraal stelt. Want alleen met lef en samenwerking bouwen we aan een toekomst die recht doet aan mens en natuur.

Mondelinge vragen over afwezigheid Nederland bij VN Biodiversiteitstop

Menno Brouwer heeft namens de Partij voor de Dieren (PvdD), Grienlinks en de SP kritische vragen gesteld over de beslissing van de Nederlandse overheid om geen actieve bijdrage te leveren aan de VN-biodiversiteitstop in Colombia. Tijdens deze top, die op 21 oktober begon, bespreken landen wereldwijd de dringende noodzaak om biodiversiteitsverlies tegen te gaan. De Nederlandse regering kiest ervoor afwezig te zijn, ondanks de alarmerende cijfers: sinds 1950 is 70% van de planten- en diersoorten in Nederland verdwenen. Deze achteruitgang bedreigt niet alleen de natuur, maar heeft ook ernstige gevolgen voor gezondheid, voedselvoorziening en de economie.

De provinciale fracties, GL vertegenwoordigd door Jochem Knol, benadrukken dat biodiversiteit de basis vormt van het menselijk bestaan. Ze dringen er bij de Gedeputeerde Staten (GS) op aan om via provinciale en landelijke kanalen druk op het kabinet uit te oefenen voor een ambitieuzer beleid. GrienLinks en de PvdD willen dat het kabinet actie onderneemt om biodiversiteitsherstel te bevorderen, zowel op nationaal niveau als in Friesland.

Als antwoord heeft Gedeputeerde De Vries (ChristenUnie) aangegeven de zorgen van de Statenfracties over te brengen naar het kabinet en een informatieve bijeenkomst te organiseren over de staat van de natuur in Nederland. Een beleidsnotitie over het biodiversiteitsherstelprogramma in Fryslân zal binnenkort volgen.

Wijzigingen in de omgevingsverordening

Om maar met de deur in huis te vallen, wat GrienLinks betreft laat de behandeling van de wijzigingsverordening zien hoe gebrekkig het samenspel tussen GS en PS verloopt. Er worden 20 amendementen/moties ingediend bij dit onderwerp. Charda geeft in haar betoog aan “dat deze twee zaken (omgevingsverordening en energievisie) nu gelijktijdig aan bod komen, brengt de coalitie in een lastig parket. Want met de breed gedragen en opgestelde energievisie in de ene hand, en het bestuursakkoord in de andere, wordt pijnlijk duidelijk dat die twee zaken niet bij elkaar te brengen zijn.

Amendement oeverbeheer
GrienLinks heeft dan ook een amendement ingediend, waarin we stellen geen meerwaarde te zien in het delegeren van het oeverbeheer aan GS. Immers dit onderwerp valt nu ook onder PS, en wat GrienLinks betreft blijft dat zo. Helaas heeft dit amendement het niet gehaald, met 7 voor (GrienLinks, SP, PvdD, PVV) en 34 tegen.

Prioriteit aan energie
In Charda haar betoog doet ze een dringend appél op PS om prioriteit te geven aan het onderdeel energie, “Wees niet blind voor de buitenwereld, de oproepen die zijn gedaan door gemeenten, bedrijven, energie coöperaties en betrokken experts. Wees niet blind voor de immense transitie en netcongestie waarvoor NU actie is vereist. De werkelijkheid is nu eenmaal weerbarstiger dan papier.

Opstelling van zonne-energie
In het amendement dat GrienLinks namens D66 indient (afwezig ivm ziekte), wordt voorgesteld om de mogelijkheden voor opstelling van zonne-energie te behouden.
Helaas heeft dit amendement het niet gehaald, met 10 voor (GrienLinks, D66, PvdA, PvdD, SP) en 31 tegen

Uitzondering voor zonnepark
GrienLinks heeft voor het amendementuitzondering agrarische grond vliegbasis Leeuwarden voor zonnepark’ van de PvdA gestemd, welke een specifieke uitzondering mogelijk maakt in de wijzigingsverordening voor het initiatief van de werkgroep zonnepark Vliegbasis van de samenwerkende kernen Marsum, lngelum, Jelsum en Koarnjum. Dit project voldoet aan de eisen van lokaal eigenaarschap en het braak liggende perceel kan niet worden gebruikt voor de landbouw bestemming. Ook is dit een zeer langlopend dossier, waar voor de omwonenden een goede regeling is getroffen. Dit alles maakt dat GrienLinks voor deze specifieke uitzondering heeft gestemd. Het amendement is aangenomen met 34 voor (PvdA, PvdD, CDA, SP, GrienLinks, PBF, FNP, BBB) en 7 tegen.

Definitie kleinschalig zonnepark
Op 27 september 2023 is een motie aangenomen over de zonneladdermethodiek. In deze motie zit een uitzondering voor kleine, lokale projecten met steun vanuit de mienskip. GrienLinks heeft het amendement gesteund, welke het college vraagt om een definitie uit te werken van wat een kleinschalig zonnepark precies inhoudt. En hierbij rekening te houden met het aantal hectare en percentage lokaal eigenaarschap. Dit amendement op initiatief van het CDA is aangenomen met 34 stemmen voor (GrienLinks, CDA, BBB, FNP, VVD, Staetelid Jonker, CU, SP, PBF, PvdD, Ja21) en 7 tegen.

Juridische discussies in de Provinciale Staten
Tijdens het debat wordt temeer duidelijk dat een aantal partijen de juridische grenzen actief opzoeken. Er liggen inmiddels verschillende juridische rapporten over wat wel en niet mogelijk is. In een ingediend amendement van BBB wordt opgeroepen om ‘op de onderdelen van het ganzenbeleid die juridisch vastlopen, te kijken hoe in de geest van de wet alsnog stappen kunnen worden gezet’, dit om de maximale juridische ruimte te benutten. Charda maakt de zorgen van GrienLinks kenbaar, “Het ganzenbeleid en de energievisie hebben beiden consequenties voor de omgevingsverordening en beiden luisteren nauw in de formuleringen. Hoe ziet het college de volgende stappen? Wat is het effect van aangenomen voorstellen, hoe worden deze juridisch verwerkt, en hoe wordt omgegaan met voorstellen die tot problemen leiden, in de formulering, in tegenstrijdige regelgeving of anderszins?

Verloop debat
De emoties lopen tijdens het debat bij diverse partijen hoog op. Door het CDA wordt een schorsing aangevraagd. Waarna de fractie BBB haar excuses aanbiedt en de inbreng van de fractie terugneemt. De gedeputeerde De Vries geeft in zijn antwoord aan dat het college op dit moment geen juridische mogelijkheid ziet om de afschot (4) te verruimen, er dient namelijk eerst een ecologisch onderzoek plaats te vinden. De motie van BBB om direct aan de slag te gaan met het extern uitzetten van opdrachten voor ecologische rapporten waarmee meer juridische mogelijkheden voor het bestrijden van ganzenschade ontstaan, is dan ook met 30 voor en 11 (GrienLinks, PvdA, SP, PvdD, Steatelid Jonker) aangenomen.

GrienLinks: Oplossing voor stikstofprobleem PAS-melders is natuurherstel

Op 26 juni 2024 werd de Beleidsbrief Prioritering uitgifte stikstofruimte behandeld in de Statenvergadering. In de beleidsbrief wordt een beslisboom vastgesteld in welke volgorde de stikstofruimte toegekend zou kunnen worden. Doel is om ruimte te vinden om PAS-melders legaal te maken. Maar in de beleidsbrief wordt vastgesteld dat er op dit moment geen stikstofruimte te verdelen valt. Jochem Knol: “De enige oplossing is als de wiedeweerga wat te doen aan de natuur, voor de PAS-melders specifiek in Natura2000 gebieden.” Ook noemde hij de beleidsbrief daarom een ‘wassen neus’. De GrienLinks fractie stemde tegen de beleidsbrief. Verder lezen

Rekening houden met planetaire grenzen bij de inrichting van Fryslân – Omgevingsvisie Startnotitie

Op 29 mei 2024 werd in de Statenvergadering de ‘Startnotitie POVI’ (Provinciale Omgevings Visie) besproken. Charda Kuipers: “In de provinciale omgevingsvisie geven we aan hoe we met onze omgeving in Fryslân omgaan. Door de grote druk op de ruimte ontstaat er een enorme spanning in wat wij als mensen willen en de kwaliteiten die die omgeving herbergt. Onze planeet kan veel aan, maar de grenzen van wat kan zijn bereikt. We dienen daarom richtinggevend een voorstel samen met de PvdD en de SP in om de hoofdambitie voor brede welvaart in een vitaal, veerkrachtig, karakteristiek en gezond Fryslân (uit 2020) aan te passen aan de problemen van nu en planetaire grenzen als uitgangspunt te gebruiken voor de te maken keuzes.” Het voorstel van GrienLinks werd niet aangenomen. Verder lezen