GrienLinks, BBB en FNP eisen duidelijkheid over trage afhandeling ‘code rood’-gevallen


In de Groote Veenpolder wachten bewoners al jaren op compensatie voor schade door peilverlagingen. Ondanks eerdere beloftes zijn nog niet alle dossiers afgehandeld. GrienLinks, BBB en FNP willen weten waarom het zo lang duurt.

Al vijf jaar wachten op duidelijkheid
De provincie beloofde de dertien zogenoemde code-rood-gevallen te compenseren met leningen en subsidies. Toch is het proces nog steeds niet afgerond. Sommige bewoners hebben wél een overeenkomst, anderen wachten nog altijd.
GrienLinks-statenlid Jochem Knol noemt de gang van zaken zorgelijk:

“De provincie beloofde dat mensen volledig ontzorgd zouden worden. In de praktijk moeten ze opnieuw allerlei formulieren invullen. Dat is onacceptabel na vijf jaar onzekerheid.”

Vragen over afspraken en communicatie
De drie partijen vragen Gedeputeerde Staten waarom de afhandeling zo traag verloopt en waarom gemaakte afspraken niet altijd goed op papier staan. Ook willen ze weten welke rol de intermediair had die namens de provincie sprak, en waarom nieuwe voorwaarden en voorbehouden aan de overeenkomsten zijn toegevoegd.

Tijd voor zorgvuldigheid én tempo
Knol: “De provincie moet haar afspraken nakomen en de laatste dossiers snel afronden. De mensen in de Groote Veenpolder verdienen eindelijk duidelijkheid en herstel van vertrouwen.

Lees de volledige schriftelijke vragen van GrienLinks, BBB en FNP over de code-roodgevallen [hier]P. Lees [hier] de antwoorden van de Gedeputeerde.

Duidelijkheid over ecologische risico’s bij ‘Handreiking Kleine Initiatieven’

De foto toont een miniatuurscène van drie bouwvakkers die pauze houden bij een halfafgebouwd huis. Ze lijken in gesprek: één zit op een stapel houten planken, de andere twee staan erbij met een flesje in de hand. Op de achtergrond zijn nog enkele kleine figuurtjes te zien bij andere huisjes. Het geheel is een modelbouwtafereel dat het dagelijks leven op een bouwplaats voorstelt.
De provincie wil kleine bouwprojecten makkelijker maken met de nieuwe Handreiking Kleine Initiatieven. Maar GrienLinks vreest dat hierdoor natuur in het gedrang komt en stelt vragen aan het provinciebestuur.

Grenzen van de handreiking worden opgerekt
De handreiking is bedoeld om huiseigenaren en kleine ondernemers – bijvoorbeeld bij energiebesparende renovaties – minder onderzoeks- en procedurekosten te laten maken. Fractievoorzitter Charda Kuipers hoort echter dat de grenzen van de regeling steeds verder worden opgerekt:

“De handreiking is bedoeld voor kleine initiatieven, niet voor grote verbouwingen of sloopprojecten. We krijgen signalen dat regels ruim worden uitgelegd, waardoor beschermde planten en dieren in de knel kunnen komen.”

Vragen over juridische borging en duidelijke grenzen
GrienLinks wil weten hoe de juridische toetsing van de handreiking heeft plaatsgevonden en welke adviezen daarbij zijn ingewonnen. Ook vraagt de fractie hoeveel projecten er al gebruik van hebben gemaakt en of dat alleen particulieren betreft of ook bedrijven.

Daarnaast roept de vage formulering van begrippen als ‘regulier woonhuis’ en ‘met of zonder bijgebouwen’ vragen op. Kuipers:
“We willen voorkomen dat een regeling voor één woonhuis wordt misbruikt om meerdere gebouwen te slopen. Ecologische waarden moeten voorop blijven staan.”

Natuur mag niet de dupe worden
GrienLinks vraagt Gedeputeerde Staten om de grenzen van de handreiking strikt te handhaven en duidelijkheid te geven over de toepassing ervan. Lees de volledige schriftelijke vragen van GrienLinks over de Handreiking Kleine Initiatieven 2025-08-15_GL_Handreiking Kleine Initiatieven.
De Gedeputeerde Staten hebben op 9 september Antwoordbrief GrienLinks over de Handreiking Kleine Initiatieven HKI (geanonimiseerd).

Drinkwater is geen vanzelfsprekendheid


Op 3 juli 2025 hebben GrienLinks en de PvdA schriftelijke vragen ingediend bij het college van Gedeputeerde Staten (GS) over de toekomst van de Friese drinkwatervoorziening. De aanleiding hiervoor is een recent journalistiek onderzoek waaruit blijkt dat Fryslân nog geen aanvullende strategische drinkwaterreserves heeft aangewezen – in tegenstelling tot andere provincies. Met het oog op de verwachte groei van de waterbehoefte en toenemende risico’s op verontreiniging, vinden beide partijen dat het tijd is voor actie.

Dreigend tekort aan drinkwater
Volgens het onderzoek, uitgevoerd door onder andere Investico, Trouw en De Groene Amsterdammer, stijgt de waterbehoefte in Nederland naar verwachting met 40 procent in 2040. Tegelijk staat de kwaliteit van onze drinkwaterbronnen onder druk door vervuiling vanuit landbouw en industrie. In diverse regio’s ontstaan inmiddels problemen met de aansluiting van woningen en bedrijven op het drinkwaternet.
GrienLinks en de PvdA maken zich zorgen over de vraag of Fryslân voldoende voorbereid is op deze ontwikkelingen. Zij vragen zich af waarom er nog geen strategische drinkwaterreserves zijn veiliggesteld in onze provincie, en welke obstakels de provincie daarbij tegenkomt.

In de vragen stellen de partijen onder meer:
• Is het college op de hoogte van het onderzoek en onderschrijft het de conclusies?
• Waarom zijn er in Fryslân nog geen strategische drinkwatervoorraden aangewezen, en wanneer gaat dat alsnog gebeuren?
• Worden er maatregelen genomen om bestaande en toekomstige drinkwaterbronnen te beschermen tegen vervuiling?
• Wat doet de provincie om problemen met drinkwateraansluitingen vóór 2030 en richting 2040 te voorkomen?
• In hoeverre vormen mijnbouwactiviteiten – zoals gas- en zoutwinning – een risico voor de drinkwatervoorziening?
• En: wordt er naast voorraadbeheer ook serieus werk gemaakt van waterbesparing?

Daarnaast wordt gevraagd om een overzicht van de grootste drinkwatergebruikers in Fryslân en welke concrete maatregelen per sector genomen worden of gaan worden.

Lees de antwoorden van het college op onze vragen hier.

Schriftelijke vragen over greidefûgeledukaasje

De Provincie Fryslân heeft in de Nota Weidevolgels 2021-2030 als één van de doelstelling dat er 10.000 grutto-paartjes moeten zijn in 2030. Zoals het nu lijkt, zal dit doel helaas niet worden gehaald. Zo is Nederland vorige zomer op de vingers getikt door de Europese Commissie om beter op de weidevogels te passen en dan met name de grutto, dit uit hoofde van de vogelrichtlijn. In de aanmaningsbrief staat onder meer vermeld “Met name vrijwillige regelingen, waaronder subsidies, zijn niet in staat gebleken om de voortdurende achteruitgang van de grutto (een iconische weidevogel) aan te pakken. De autoriteiten moeten doeltreffendere maatregelen nemen, waaronder bijvoorbeeld de indeling en het beheer van gebieden waar deze vogel in grotere aantallen broedt”.

Ook de Fumo heeft in 2024 geconstateerd dat het nog niet overal goed genoeg lukt om de weidevogels beter te beschermen, onder anderen wanneer boeren en loonwerkers op het land werken. GrienLinks, FNP en Ja21 gaan ervan uit dat verreweg de meeste boeren en loonwerkers zich verantwoordelijk voelen voor de weidevogels in onze provincie. Wel zou meer kennis over de uitvoering van de zorgplicht en een goede invulling daarvan, eieren en kuikens kunnen sparen. Een cursus voor alle boeren en loonwerkers, die in de praktijk werken met weidevogels, zou tot een nog beter resultaat kunnen leiden. Daarom stellen FNP, GrienLinks, PvdA en Ja21 schriftelijke vragen over de nut en noodzaak van greidefugeleducatie.

Lees de antwoorden van het college hier.

Staalslakken vervuilen Friese bodem, wanneer neemt de provincie actie?

De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) luidt de noodklok: het gebruik van LD-staalslakken – afval uit de staalindustrie – leidt tot milieuschade, ook als ze volgens de regels worden toegepast. In contact met regen- of grondwater veroorzaken deze slakken een extreem hoge pH-waarde, vergelijkbaar met gootsteenontstopper. Dat is schadelijk voor bodem, water, natuur en gezondheid.

Toch worden staalslakken al jarenlang in Fryslân gebruikt, onder andere in grote infrastructurele werken zoals De Haak om Leeuwarden en de Sintrale As. Provinciale Staten vroegen eerder unaniem om in beeld te brengen waar deze staalslakken zijn toegepast. Gedeputeerde Staten gaven toen aan dat ze alleen zicht hebben op het gebruik in eigen projecten en verder geen verantwoordelijkheid dragen voor toepassingen elders.

GrienLinks Fryslân vindt dat een onhoudbaar standpunt. De provincie heeft wél verantwoordelijkheid voor een gezonde leefomgeving, schoon water en bescherming van de natuur. Samen met de PvdA en de FNP hebben we daarom opnieuw schriftelijke vragen gesteld aan Gedeputeerde Staten. We willen onder andere weten:
• hoe het staat met het verwijderen en duurzaam afvoeren van de staalslakken bij de Sintrale As en De Haak;
• of de provincie bereid is om – samen met gemeenten en Wetterskip Fryslân – álle locaties met staalslakken in beeld te brengen;
• en of GS bereid is bij het Rijk aan te dringen op strengere wet- en regelgeving voor zowel staalslakken als andere secundaire afvalstoffen zoals menggranulaat.

We mogen niet opnieuw de fout maken door blind te vertrouwen op ontoereikende regels, zoals ook gebeurde bij andere milieuproblemen. GrienLinks wil dat Fryslân stopt met het in de bodem stoppen van schadelijke afvalstoffen onder het mom van ‘hergebruik’. We kiezen voor een schone en veilige leefomgeving, en daar hoort het gebruik van secundaire afvalstoffen niet bij!

Lees de antwoorden van het college hier.

Boer en natuur de dupe van twijfels over nieuwe stikstoftechniek

Technische innovaties zoals emissiearme stalvloeren en de Lely Sphere zouden dé oplossing zijn voor de stikstofcrisis. Maar uit nieuw onderzoek van Wageningen Livestock Research blijkt dat deze technieken in de praktijk nauwelijks werken. Sommige innovatieve stalvloeren stoten zelfs méér stikstof uit dan een traditionele roostervloer.

Ondertussen zijn er ook in Fryslân forse bedragen aan subsidie uitgekeerd voor deze systemen. Boeren zijn op basis van te rooskleurige labresultaten verleid tot hoge investeringen. De natuur schiet er niets mee op, maar producenten en financiers hebben wél winst geboekt. Daarom hebben wij als GrienLinks Fryslân samen met de PvdA schriftelijke vragen gesteld aan het college van Gedeputeerde Staten.

Wij willen onder andere weten:
• hoeveel gemeenschapsgeld is er in Fryslân uitgegeven aan technieken waarvan nu blijkt dat ze niet werken?
• wordt er tot op het heden nog steeds subsidie verleend voor deze technieken in Fryslân?
• wie is verantwoordelijk voor de misgelopen stikstofwinst en de financiële schade bij boeren?
• en: is het college bereid om de subsidiëring van technieken zoals de Lely Sphere te stoppen totdat hun effectiviteit écht bewezen is?

Deze situatie legt een pijnlijk probleem bloot: er wordt ruimschoots geld geïnvesteerd in onvoldoende geteste technologische beloften. Dat is slecht voor de natuur én oneerlijk voor boeren die te goeder trouw hebben geïnvesteerd. GrienLinks vindt dat de provincie moet kiezen voor échte oplossingen: meer natuurherstel en eerlijk beleid voor boeren die wél willen verduurzamen.

Lees hier de antwoorden van het college.