Tijdens de bespreking van de legesverordening (leges: de kosten die de overheid rekent voor haar diensten) op 13 november 2024 uitte GrienLinks scherpe kritiek op het voorstel van het college om leges voor agrarische bedrijven (PAS-melders en ganzenschade) kwijt te schelden. Dit plan zou moeten helpen om de gevolgen van het falende stikstofbeleid te verzachten, maar volgens Jochem Knol is het een magere poging die volledig tekortschiet in het aanpakken van de werkelijke problemen.
“Het legesinstrument gebruiken om bedrijven voor dit uitstelbeleid van de overheid te belonen is niet gepast en leidt tot chaos en willekeur.”
Willekeur en rechtsongelijkheid
De uitspraak van de Raad van State is glashelder: de overheid heeft te weinig gedaan om de natuur te herstellen. In plaats van daadkrachtig beleid, zien we jarenlang uitstel, waardoor bedrijven in onzekerheid verkeren. Het nieuwe kabinet verlaagde zelfs het eerder aangekondigde transitiefonds met 15 miljard euro. Nu probeert de provincie met een aanpassing in de legesverordening het leed te verzachten, maar volgens GroenLinks is dit symptoombestrijding, in plaats van echte veranderingen die de natuur en de mensen helpen.
Jochem stelt zich kritisch op tegenover deze maatregel, die willekeurig en onzorgvuldig lijkt. Hij maakt zich zorgen over rechtsongelijkheid: niet alle bedrijven lijken te profiteren van het kwijtschelden van leges. Hierdoor ontstaat er sprake van selectieve hulp.
“De provincie heeft bijvoorbeeld actief meegewerkt aan aanzienlijke peilverlaging in het veenweidegebied en heeft meegewerkt aan zoutwinning bij Wijnaldum. Gaan we bij die gedupeerden ook de leges kwijtschelden voor de vergunningen die zij nodig hebben om hun huizen te herstellen?”
Verder leidt het niet innen van de leges tot inkomstenverlies voor de provincie. Het college wil dit (deels) compenseren uit het natuurpact en door het verlagen van interne kostenposten. Het natuurpact is bedoeld voor natuurdoelen, zoals het versterken van de natuur en het verbeteren van de biodiversiteit. Nu wordt het echter ingezet voor het afdekken van falend overheidsbeleid.
Het debat
In het debat over de legesverordening stelden Jochem en Edou (PvdA) kritische vragen aan het college. Jochem vroeg zich af of er ook compensatie zou komen voor andere gedupeerden, zoals mensen die schade hebben door gaswinning of peilverlaging, en of de regeling voor PAS-melders willekeurig was, wat zou leiden tot rechtsongelijkheid. Het college reageerde door te benadrukken dat de PAS-melders een schrijnende situatie doormaken en dat de ruimte voor compensatie vooral gericht is op het verlichten van hun financiële druk. Voor andere gedupeerden wordt nog naar oplossingen gezocht.
Edou vond de beantwoording van het college onvoldoende en vroeg om meer uitleg over de juridische onderbouwing van de regeling voor de PAS-melders en hoe deze zich verhoudt tot andere gedupeerden. Het college bevestigde dat de regeling juridisch is onderbouwd en dat de Provinciale Staten bevoegd zijn om de leges op nul te stellen, wat volgens hen binnen de rechtsgelijkheid valt.
Standpunt GrienLinks
GrienLinks kan een legesverordening die willekeur en rechtsongelijkheid in de hand werkt, niet steunen. Wij geloven dat het niet genoeg is om de symptomen van falend beleid te bestrijden. Het is tijd voor een duurzame en eerlijke oplossing die niet alleen de natuur herstelt, maar ook bedrijven zekerheid biedt door helder en rechtvaardig beleid. Zoals Jochem afsluit in zijn betoog: “Een legesverordening waarin sprake is van willekeur kan niet op de steun van GrienLinks rekenen.”
De veranderingen in de legesverordening zijn met 31 stemmen voor (JA21, PvdD, PBF, CU, D66, VVD, FNP, CDA, van Dijk en BBB) en 11 stemmen tegen (SP, PVV, GL, PvdA) doorgevoerd.