De onderhandelingen in Fryslân over een nieuw college door BBB, CDA, CU en PvdA liepen vorige week vast door het uitstappen van de PvdA. Dat maakte veel emoties los bij de drie andere formerende partijen. De persconferentie van de drie partijen met de formateur riep ook weer de nodige reacties op. Op woensdag 28 juni 2023 stond het formatieproces op de agenda van de Staten. Charda Kuipers: “Het is nog niet te laat om een andere koers in te slaan, voorzitter, Het is voor iedereen vervelend dat er nu geen bestuursakkoord kan worden besproken. Laten we dat op een andere wijze doen, op basis van respect voor elkaar en transparantie. Dus maak het bestuursakkoord voor iedereen openbaar, niet alleen voor de 32 Statenleden die het al kennen, maar ook voor de 11 Statenleden die het nog niet kennen.”
Kuipers probeerde via interrupties de partijen te bewegen tot het openbaar maken van het akkoord. De drie formerende partijen BBB, CDA en CU (plus FNP en PvdA) weigerden dat in verschillende bewoordingen. Abel Kooistra van BBB zei het het kortst: “Nog even geduld. Op 19 juli komt er voor iedereen duidelijkheid.”
Lees hier de hele bijdrage van Charda
Debat over proces formatie vol emotie
Charda begon haar betoog met deze woorden: “Ik sta hier, beschaamd, wetende dat de ogen gericht zijn op onze staten. Provincie Fryslan maakt er een potje van, en iedereen kijkt toe. (..) Het coalitieakkoord dat er lag moet dan ook openbaar gemaakt worden. Het is de enige manier om als buitenstaander een oordeel te kunnen vellen; om de zware aantijgingen richting PvdA van onbetrouwbaar, onjuist en onverantwoord die vorige week tijdens de persconferentie geuit zijn door het CDA, de CU en BBB te kunnen wegen. Voorzitter, vorige week was een dieptepunt. Heel de campagne had elke partij de mond vol over het terugwinnen van het vertrouwen van de burger, en wat voor voorbeeld geven wij nu?”
Abel Kooistra van BBB herhaalde in het debat echter nog een keer de kwalificaties ‘onbetrouwbaar, onjuist en onverantwoord’. Hierop reageerde Klaas Zwart van de PvdA (die inviel voor Edou Hamstra, zij is na alle consternatie nu ziek thuis): “Ik had een hoger niveau verwacht. We waren het niet eens over de verdeling van middelen. Laat het nu rusten. Punt.” Kooistra vond dat de PvdA alleen maar met zichzelf bezig was. Deze botsing deed Charda Kuipers het volgende opmerken: “Ik wil nog wel een vierde O in het debat toevoegen. Wat u hier doet is de Friese politiek onwaardig. Dit schaadt ons en u zelf enorm. U moet nog vier jaar met elkaar door in dit huis. Stap hier overheen, laat het los. Of ga mediation doen of iets dergelijks.”
De discussie over bezuinigingen en investeringen hoort thuis in PS, niet in de formatie.
“Daar komt nog bovenop dat de provincie vorig jaar heeft voorgesorteerd op een aantal bezuinigingen waarvan direct al duidelijk was dat het laatste woord er nog niet over was gezegd. Er wordt nu in dit debat gezegd door de onderhandelaars van BBB, CDA, CU dat ‘ er niet wordt bezuinigd op cultuur en natuur en Doarpswurk (en ifg,imf, keunstwurk etc gaan wij vanuit). De PvdA stapt echter op omdat zij vinden dat er wél op natuur en cultuur (en Doarpswurk) bezuinigd wordt.” Dit zorgde voor de nodige welles/nietes verwarring in het debat. Charda Kuipers: “Deze discussie over de besteding van het geld hoort in de Provinciale Staten plaats, in het openbaar, en niet in de formatie. Daarbij schuift het college de uitvoering van de motie_politiek debat voeren over de maatschappelijke effecten van bezuinigingen en investeringen al een jaar lang voor zich uit. Laakbaar, vinden wij”.
Doarpswurkmotie niet aangenomen
“Omdat een oplossing vandaag niet voorhanden is, verzoeken GrienLinks, PvdD, SP en D66 onze collega’s om een adempauze in te lassen voor in elk geval Doarpswurk. Al in 2018 is besloten om de subsidie aan Doarpswurk af te bouwen, en een ‘netwerkorganisatie’ daarvoor in de plaats in te richten. De netwerkorganisatie is nog niet van de grond, maar de subsidie aan Doarpswurk wordt wel steeds verder afgebouwd. De ondersteuning van inwoners van dorpen voor activiteiten om het platteland leefbaar te houden komt in de knel. Kuipers diende, samen met PvdD, SP en D66 een motie in om de subsidie in ieder geval in 2024 op hoogte te houden. De motie werd niet aangenomen. Alleen de indienende vier partijen plus Sandra de Jong van Provinciaal Belang Friesland stemden voor (samen 7 stemmen voor, 30 stemmen tegen, er waren 6 Statenleden afwezig).
Vervolg
Tijdens het debat werd duidelijk dat de nu onderhandelende partijen, BBB, CDA, CU en FNP, richten op het presenteren van het coalitieakkoord op 19 juli 2023.