Oproep blijvende financiële middelen Unesco Werelderfgoed Waddenzee

“Voorzitter, de Waddenzee is misschien wel het mooiste natuurgebied van ons land en terecht is het uitgeroepen tot Unesco Werelderfgoed. Op zich is het onbegrijpelijk dat de natuurwaarden in dit gebied als gevolg van mijnbouwactiviteiten, de aanleg van kabels en lozingen nog steeds onder druk staan. Het Waddenfonds probeert die negatieve effecten enigszins te compenseren. GrienLinks steunt de wijze waarop en de ontschotting waartoe bij het besluitpunt wordt opgeroepen volledig. Maar eind 2027 houdt het fonds op te bestaan. De vraag is: wat dan?”, sprak Statenlid Jochem Knol tijdens het debat hierover in de Staten op 19 juni 2024. Hij diende een motie in voor een oproep voor blijvende financiële middelen voor de Waddenzee. Het voorstel werd met een grote meerderheid aangenomen.

Het Waddenfonds is per 1 januari 2012 door het rijk gedecentraliseerd naar de drie Waddenprovincies. Het geld in dit fonds konden de drie Waddenprovincies gebruiken voor het instandhouden en doorontwikkelen van het Waddengebied. Het Waddenfonds werd gevuld door het Rijk via een decentralisatie-uitkering. De regeling eindigt per 2028.

Tijdens de statenvergadering op 19 juni 2024 vroeg het college de staten om in te stemmen met het voorstel van het algemeen bestuur van het Waddenfonds voor de verdeling van de Waddenfondsmiddelen. Ze willen daarmee terugkomen op een besluit van de staten uit 2016, over de verdeling tussen ‘majeure’ projecten en andere projecten. Het voorstel is (anoniem) om in te stemmen met het loslaten van de 1/3, 2/3 verdeling. Ook stelt het bestuur voor € 25,7 mln. van de algemene reserve naar majeure projecten te verplaatsen.

GrienLinks: het geld is onvoldoende voor wat er nog moet gebeuren
Maar voor GrienLinks is het belangrijk dat de financiële middelen voor de Waddenzee niet stoppen per 2028. Statenlid Jochem Knol: “In 2004 kwam de Adviesgroep Waddenzeebeleid met een helder advies hoe verder te gaan met de Wadden. Deze commissie zag dat de natuur er slecht voor stond in de Waddenzee. Dat daarnaast ook de mijnbouwactiviteiten gevolgen had voor onder meer bodemdaling. De commissie berekende dat daarom tenminste 800 miljoen beschikbaar moest komen waarvan ongeveer 550 miljoen voor achterstallig onderhoud van de natuur in de Waddenzee en 250 miljoen voor economische ontwikkeling. Het toenmalige kabinet heeft op dit bedrag 75 miljoen gekort. En de verdeling natuur-economie is door een motie in de Tweede Kamer veranderd naar 50% – 50%. Dat betekent dat voor herstel en compensatie van de natuur veel minder geld beschikbaar is gekomen. Dat terwijl de opbrengsten van het gas veel en veel hoger zijn geweest dan indertijd is geraamd. De gasprijzen zijn immers explosief gestegen. Daarvan zijn de Staat en zijn aandeelhouders beter geworden, maar niet de natuur en niet de Friese economie.

Het onderzoek van de commissie Meijer is door de tijd achterhaald. Effecten van klimaatverandering zijn veel groter dan verwacht, sedimentatie dat met fijner slib plaatsvindt was in die tijd niet bekend en de lozingen die plaatsvinden bevatten stoffen waarvan we in 2004 nog nauwelijks iets wisten (denk hierbij bijvoorbeeld aan PFAS). Kortom, door kortingen op het oorspronkelijke bedrag, nieuwe bedreigingen en nieuwe kennis blijkt dat er nog ontzettend veel te doen is. Het oorspronkelijk bedrag was ontoereikend.”

Motie voor blijvende financiële middelen Unesco Werelderfgoed Waddenzee
“Het beëindigen van het Waddenfonds is voor de natuur een nieuwe ramp. We weten dat er reeds gesprekken plaatsvinden waarbij over een nieuwe invulling wordt nagedacht. Maar het lijkt ons wenselijk en noodzakelijk dat de Friese Staten dat belang voor een verlenging van het Waddenfonds nadrukkelijk uitspreken. Daarom willen we een oproep doen aan Den Haag. Ons prachtige Waddengebied verdient dat meer dan ooit.”

Jochem Knol diende een motie in, mee ingediend door PvdA, SP, D66, PvdD en ChristenUnie om er bij de regering nadrukkelijk op aan te dringen dat vanaf 1 januari 2028 voldoende financiële middelen beschikbaar komen voor het wegwerken van achterstallig onderhoud en het herstel van de natuurwaarden en andere waarden in het Werelderfgoed Waddenzee.

Uitslag stemming
De motie werd aangenomen met 39 stemmen voor en 4 stemmen tegen. Alleen PVV, Steatelid Van Dijk en JA21 stemden tegen. GrienLinks, PvdA, SP, D66, PvdD, ChristenUnie, BBB, CDA, FNP en Steatelid Jonker stemden voor.

Het voorstel van GS werd ook in ruime meerderheid aangenomen. Alleen PVV en Steatelid Van Dijk stemden tegen.