De fractie van GrienLinks stemde tijdens de Statenvergadering op 27 november 2019 tegen verder onderzoeken van een nieuwe vaarweg naar Drachten. Elsa van der Hoek: “We vinden een vaarweg door dit gebied een te grote belasting voor de natuur. Het natuurgebied De Burd zal bij de eventuele vaarweg ook worden doorsneden en dit gebied is pas ingericht als weidevogelgebied.”
In de Staten werd besloten over een vervolgstap in het vaarwegendossier. Elsa van der Hoek: “Het is een groot en beslist ingewikkeld dossier, omdat er zoveel verschillende belangen spelen. Het is aan ons als Staten om hier een zorgvuldige afweging in te maken. Voor GrienLinks is duurzame vrachtvaart van belang, maar niet ten koste van natuur en recreatie.”
Lees hier Elsa haar hele bijdrage in de eerste termijn
De hoofdvaarweg (Prinses Margrietkanaal, Van Starckenborchkanaal, Van Harinxmakanaal) wordt opgewaardeerd voor grotere schepen (klasse Va schepen, 110 meter lang, 11,4 meter breed). Dat is in juni 2018 al besloten in de Staten (lees hier het standpunt van GrienLinks in die vergadering). De discussie op 27 november 2019 in de Staten ging over de ‘zijtakken’ naar Drachten en Heerenveen. Deze vaarwegen zijn te smal voor klasse Va schepen. Ook doorkruisen deze binnenvaartroutes dorpen (Earnewâld en Terherne) waar de binnenvaart en de recreatievaart elkaar tegenkomen. Dat levert lastige situaties op op het water. Op 27 november 2019 werden de oplossingen hiervoor besproken.
Vaarweg Drachten en gebiedsontwikkeling Hegewarren
Van der Hoek: “Voor de vaarweg Drachten zien wij geen ruimte in de plannen rondom de ontwikkeling Hegewarren. Ondanks dat we begrip hebben voor de economisch behoefte van Drachten, vinden we een vaarweg door dit gebied een te grote belasting voor de natuur. Deze nieuwe vaarweg zou door de polder de Hegewarren en De Burd lopen. De Hegewarren is een kansrijk veenweidegebied, dat tegen de prachtige natuurgebieden de Alde Feanen en de Burd aanligt. Wij zouden graag de Hegewarren integreren in deze natuur- en Natura-2000 gebieden, waarbij duurzame recreatie verder ontwikkeld kan worden. Wij pleiten er voor dat ook natuurorganisaties worden meegenomen bij de inrichting van de projectorganisatie. Ook de veehouders in het gebied verdienen duidelijkheid over hun toekomst en het wel of niet in stand houden van de polder. We willen een duidelijke eindtijd van de gebiedsontwikkeling. Circa een jaar – zoals in het besluit staat – is ons te vrijblijvend”.
Vaarweg Heerenveen
Het voorstel is om uiterlijk 1 juli 2021 op de vaarweg Heerenveen geen ontheffing meer te verlenen aan schepen langer dan 86m en breder dan 10,5m. Elsa van der Hoek: “We zijn er blij mee dat vanaf die datum de ontheffing voor de klasse Va schepen dan niet meer bestaat. De verruiming van 10m (zoals de bedoeling was) naar 10,5 meter roept bij ons wel vraagtekens op. De vaarweg is gebouwd als klasse III vaarweg, en opgewaardeerd naar een krappe klasse IV vaarweg en zodoende niet berekend op (nog) bredere schepen. We stellen voor dat het besluit om te stoppen met de ontheffingen voor klasse Va schepen op vaarweg Heerenveen niet wordt vastgesteld, tot er meer duidelijkheid is over de gevolgen voor natuur en recreatie van deze bredere schepen (10,5m).” In dit amendement werd ook gevraagd om verder onderzoek naar de zogenaamde ‘bypass’ om het knelpunt tussen recreatie- en beroepsvaart bij Terherne weg te nemen. Het doortrekken van de Meinesloot door het Jinhusterdiel (2km) zou Terherne omzeilen. Helaas wil zowel de provincie als de beide betreffende gemeenten Heerenveen en De Fryske Marren geen geld voor deze bypass op tafel leggen.
De gedeputeerde wilde wel toezeggen om naar de effecten van de bredere schepen op natuur en recreatie te kijken, maar wilde niet verder onderzoek doen naar de mogelijkheden voor de bypass. Ook andere partijen (VVD, CDA) spraken uit dat eerst de beide gemeenten en het bedrijfsleven met geld over de brug moesten komen. Elsa van der Hoek: “De bypass zou zowel voor de natuur gunstig effect hebben als voor het knelpunt tussen recreatie- en binnenvaart in Terherne. De moeite waard om nog eens naar te kijken. Helaas is daar geen steun voor. We trekken het amendement in en nemen genoegen met de toezegging van de gedeputeerde”.
Veiligheid op het water
“Grienlinks stemt in met het nader uitwerken van een maatregelenprogramma ter verbetering van de veiligheid op de huidige vaarwegen naar Heerenveen en Drachten, in overleg met de gebruikers (beroepsvaart en recreatie) en de omgeving. De veiligheidsmaatregelen zoals het optimaliseren van bochten en het verbeteren van zichtlijnen, verbeteren van vaargeulen en het aanbrengen van markering zijn goede oplossingen, het invoeren van bloktijden lijkt ons pas een noodgreep als de andere zaken geen verbetering brengen. Bloktijden hebben voor de beroepsvaart namelijk enorme impact als het gaat om planning”, aldus Elsa van der Hoek.
Hoe stemde de fractie?
De fractie stemde voor de startnotitie ‘gebiedsontwikkeling Hegewarren’ en stemde tegen het meenemen van het onderzoek naar de vaarweg daarin. De beide besluitpunten werden wel aangenomen door de meerderheid van de Staten. Het door GrienLinks mee ingediende amendement 1 – PvdA PvdD GL FNP D66 – natuurorganisaties betrekken bij projectorganisatie Hegewarren werd aangenomen. De fractie steunde een amendement van de ChristenUnie om de resultaten van de gebiedsontwikkeling over uiterlijk een jaar voor te leggen in plaats van circa een jaar, maar dit amendement haalde het niet. Ook stemde de fractie in met de conclusie dat bedrijfsverplaatsingen en fly-by’s (een containeroverslagpunt aan het PM-kanaal) geen reële alternatieven zijn om het probleem van de huidige vaarwegen naar Drachten en Heerenveen op te lossen. Daarnaast stemde de fractie voor het stoppen (in 2021) met de ontheffingen voor de klasse Va schepen. Dat in dit besluitpunt dan ook de bredere schepen van 10,5 m toegestaan werden, was tegen de zin van GrienLinks. Elsa van der Hoek: “Maar tegen dit punt stemmen, zou betekenen dat die ontheffing voor klasse Va schepen in stand zou blijven.”
En ten slotte stemde de fractie ook in met de verdere opwaardering van het Van Harinxmakanaal.
Alle punten werden aangenomen (ondanks de gesplitste stemming en de tegenstemmen op sommige punten). Wordt over een jaar weer vervolgd.
Meer lezen over onze standpunten bij deze discussie over de vaarwegen door de jaren heen:
Juni 2018 Duurzaam vrachtvervoer over water, maar niet ten koste van natuur en recreatie
april 2017 Analyse over de toekomst van vervoer over water in Friesland
februari 2016 Farwei nei Drachten, in noait einigjend ferhaal
Hoofdfoto: Elsa van der Hoek op bezoek bij de containerterminal van MCS in Leeuwarden.
Hieronder: publieksbijeenkomst over de Hegewarren, een van de molens op de Burd en een van de wandel- en fietspontjes over het kanaal.
